Na pytania dotyczące rocznego rozliczenia składki zdrowotnej przez osoby prowadzące działalność gospodarczą, odpowiadała podczas dyżuru redakcyjnego: Natalia Donarska z Wydziału Ubezpieczeń i Składek oddziału ZUS w Bydgoszczy.
Jak rozliczyć roczną składkę zdrowotną za 2024 r., jeśli obecnie działalność jest zawieszona lub została zakończona, a my nie składamy deklaracji za kwiecień?
Płatnicy, którzy w roku 2024 prowadzili działalność gospodarczą, mimo że obecnie jest ona zawieszona lub została zakończona (na przykład z dniem 31.12.2024 r.), są zobowiązani do złożenia dokumentu za kwiecień 2025 r. w celu dokonania rozliczenia rocznej składki zdrowotnej. Po złożeniu formularzy ZWUA i ZWPA, płatnik będzie mógł złożyć ZUS DRA z rocznym rozliczeniem, używając identyfikatora 1/04/2025.
Czy osoba, która rozpoczęła działalność od 1 stycznia 2025 roku i jest opodatkowana na zasadach ogólnych podatkiem liniowym, musi złożyć roczne rozliczenie w deklaracji za kwiecień 2025 r. i uwzględnić w niej ten jeden miesiąc, tj. styczeń 2025 r.?
Jeżeli przedsiębiorca rozpoczął działalność gospodarczą 1 stycznia 2025 roku i wybrał formę rozliczenia w postaci „podatku liniowego” lub „skali podatkowej”, konieczne będzie dokonanie rocznego rozliczenia składki zdrowotnej za rok 2024. W przypadku tych form opodatkowania, roczną podstawę wymiaru składki na ubezpieczenie zdrowotne ustala się na podstawie roku składkowego, który trwa od 1 lutego danego roku do 31 stycznia roku następnego (w tym przypadku od 1 lutego 2024 roku do 31 stycznia 2025 roku). Styczeń 2025 roku zaliczany jest do „jednomiesięcznego roku składkowego”, który rozpoczął się 1 stycznia 2025 roku i zakończył 31 stycznia 2025 roku.
W związku z tym ten „jednomiesięczny rok składkowy”, obejmujący styczeń 2025 roku, będzie podlegał rozliczeniu rocznemu. W ramach rocznego rozliczenia, w kontekście formy opodatkowania „skala podatkowa” lub „podatek liniowy”, składka zdrowotna wyniesie 0 zł.
Jakie są terminy związane z rocznym rozliczeniem składki zdrowotnej za 2024 rok?
Do 20 maja 2025 roku należy złożyć dokumenty rozliczeniowe za kwiecień 2025, wraz z rocznym rozliczeniem składki zdrowotnej, oraz uiścić należne składki za ten miesiąc, uwzględniając ewentualną dopłatę wynikającą z rocznego rozliczenia. Ostateczny termin na złożenie wniosku o zwrot nadpłaty składki zdrowotnej (wniosek RZS-R) upływa 2 czerwca 2025 roku. ZUS dokona zwrotu nadpłaconej składki zdrowotnej (na wniosek płatnika) do 1 sierpnia 2025 roku, a do 31 grudnia 2025 roku zostanie rozliczona nadpłata dla płatników, którzy nie złożyli wniosku o jej zwrot. Przedsiębiorca, który zamierza skorygować wysokość składek na ubezpieczenie zdrowotne za poszczególne miesiące 2024 r. powinien złożyć dokumenty korygujące najpóźniej w dniu złożenia wniosku o zwrot nadpłaty. Jeśli nie składa takiego wniosku, ma czas na przekazanie korekty do 1 lipca 2025 r.
Czy ZUS zwróci na wniosek płatnika nadpłaconą składkę zdrowotną za 2024 rok, jeśli płatnik ma zawarty układ ratalny i terminowo opłaca zarówno bieżące zobowiązania, jak i raty?
W przypadku, gdy płatnik posiada zaległości z tytułu składek lub nienależnie pobranych świadczeń, ale spłaca je w ramach układu ratalnego i jednocześnie terminowo opłaca składki bieżące, ZUS dokona zwrotu nadpłaconej składki zdrowotnej na wniosek płatnika.
Kto jest zobowiązany do złożenia rocznego rozliczenia składki zdrowotnej za 2025 rok?
Obowiązek ten dotyczy osób prowadzących pozarolniczą działalność gospodarczą, które w ubiegłym roku podlegały ubezpieczeniu zdrowotnemu i były opodatkowane na zasadach ogólnych (skala podatkowa lub podatek liniowy) albo w formie ryczałtu od przychodów ewidencjonowanych. Obejmuje to zarówno osoby prowadzące indywidualną działalność gospodarczą, jak i te działające w formie spółek cywilnych, partnerskich oraz jawnych, które nie są płatnikami podatku CIT. Obowiązek ten dotyczy również płatników korzystających z „ulgi na start” oraz tych, którzy uzyskują z prowadzonej działalności przychody kwalifikowane dla celów podatkowych, opodatkowane na zasadach ogólnych (według skali podatkowej lub podatku liniowego) oraz ryczałtem od przychodów ewidencjonowanych. Osoby, które miały zawieszoną działalność przez cały 2024 rok, nie muszą składać rocznego rozliczenia składki zdrowotnej. Wyjątkiem jest sytuacja, gdy działalność została wznowiona w styczniu 2025 r., a przedsiębiorca rozlicza się na zasadach ogólnych – wtedy trzeba złożyć rozliczenie za 2024 rok, żeby ustalić składkę zdrowotną za styczeń 2025 r. Roczne rozliczenie musi też złożyć przedsiębiorca, który rozpoczął działalność w styczniu 2025 r. i rozlicza się na zasadach ogólnych, a także osoba, która zawiesiła lub zakończyła działalność w 2024 r., ale była wówczas objęta ubezpieczeniem zdrowotnym – nawet przez jeden dzień.
Czy płatnik, który jest wspólnikiem spółki z o.o. i prowadzi jednocześnie swoją indywidualną działalność gospodarczą, musi złożyć roczne rozliczenie składki zdrowotnej?
Płatnik ten musi złożyć roczne rozlicznie składki zdrowotnej wyłącznie za zakres swojej indywidualnej działalności gospodarczej. Dochody/przychody uzyskiwane z tytułu bycia wspólnikiem spółki z o.o. nie są brane do rocznego rozliczenia składki zdrowotnej.
Jak powinien rozliczyć składkę zdrowotną płatnik, który w 2024 roku był opodatkowany ryczałtem od przychodów ewidencjonowanych, a od 1 stycznia 2025 roku zmienił sposób rozliczenia na zasady ogólne według skali podatkowej?
Płatnik, składając roczne rozliczenie, musi sporządzić je dla obu form opodatkowania, tj. zaznaczyć „ryczałt od przychodów ewidencjonowanych” oraz „skala podatkowa”. W powyższym przypadku styczeń 2025 r. zaliczany jest do tzw. jednomiesięcznego roku składkowego, który rozpoczął się 1 stycznia 2025 r. i zakończył 31 stycznia 2025 r. W ramach rozliczenia rocznego, w kontekście formy opodatkowania, składka zdrowotna obliczona na podstawie skali podatkowej wyniesie 0 zł. W związku z tym składka rozliczona za styczeń 2025 r. będzie podlegała zwrotowi, pod warunkiem braku zaległości.
Czy płatnik, który miał zawieszoną działalność cały 2024 rok i wznowił ją od stycznia 2025 roku (opodatkowany na zasadach ogólnych według skali podatkowej), musi składać DRA wraz z rocznym rozliczeniem?
W opisanym przypadku płatnik ma obowiązek złożenia rocznego rozliczenia składki zdrowotnej, ponieważ dotyczy go rok składkowy, który rozpoczyna się 1 lutego 2024 roku i kończy 31 stycznia 2025 roku. Dla tego płatnika styczeń 2025 r. zaliczany jest do tzw. jednomiesięcznego roku składkowego. W ramach rocznego rozliczenia, w kontekście formy opodatkowania, składka zdrowotna obliczona na podstawie skali podatkowej wyniesie 0 zł. W związku z tym składka za styczeń 2025 r. będzie podlegała zwrotowi, pod warunkiem braku zaległości.
Czy płatnik, który prowadzi indywidualną działalność gospodarczą i jest opodatkowany kartą podatkową ma obowiązek rocznego rozliczenia składki zdrowotnej?
Nie, płatnicy którzy rozliczają się z urzędem skarbowym na zasadzie karty podatkowej, nie są zobowiązani do składania rocznego rozliczenia składki zdrowotnej.
Czy trzeba robić korekty dokumentów rozliczeniowych za poszczególne miesiące? Niektóre faktury kosztowe dotyczące roku poprzedniego wpływają do firmy już po przesłaniu deklaracji.
Nie ma potrzeby korygowania miesięcznej składki zdrowotnej wstecz, ponieważ rozliczenie przychodów lub dochodów oraz wysokości składki zdrowotnej będzie uwzględnione w rozliczeniu rocznym.
Co się stanie, jeśli płatnik składek nie ma zgłoszonego rachunku bankowego w ZUS? Czy ZUS zwróci nadpłatę za pośrednictwem przekazu pocztowego?
Zgodnie z obowiązującymi przepisami zwrot może nastąpić wyłącznie w formie bezgotówkowej - na rachunek zapisany na koncie płatnika w ZUS. Jeśli płatnik będzie miał kwotę do zwrotu, ale na koncie brak będzie rachunku, będzie musiał zgłosić go do ZUS.
Płatnik zmarł w tracie 2024 roku. Kto powinien zrobić roczne rozliczenie składki zdrowotnej?
W przypadku śmierci płatnika, ustanowiony zarządca sukcesyjny nie jest zobowiązany do składania rocznego rozliczenia składki na ubezpieczenie zdrowotne za zmarłego przedsiębiorcę. W takim przypadku ZUS sporządzi roczne rozliczenie z urzędu. Jeśli istnieje obowiązek rozliczenia składek za kwiecień 2025 roku, zarządca sukcesyjny przekazuje jedynie rozliczenie za bieżący miesiąc za pracowników, pomijając wypełnienie bloku rocznego w formularzu ZUS DRA/RCA.
Z jakim kodem ubezpieczenia należy wykazać płatnika, który zlikwidował działalność w trakcie roku 2024? Czy istnieje możliwość wysłania DRA z kodem, np. 051000, mimo że płatnik został z tym kodem wyrejestrowany?
Tak, będzie możliwość wysłania deklaracji za kwiecień 2025r, jeśli płatni zakończył prowadzenie działalności w trakcie 2024 r. W takim przypadku należy podać ostatni kod, z jakim zgłoszony był płatnik.
Przedsiębiorca ma umowa o pracę, która zapewnia mu co najmniej minimalne wynagrodzenie i płaci tylko składkę zdrowotną z tytułu swojej indywidualnej działalności gospodarcze. Czy w jego przypadku roczna składka zdrowotna powinna być obliczana wyłącznie na podstawie przychodów z prowadzonej działalności?
Składka zdrowotna jest naliczana wyłącznie od dochodów/przychodów uzyskanych z działalności gospodarczej. Składka od przychodów ze stosunku pracy jest naliczana odrębnie, przez pracodawcę.
Jeśli wspólnik spółki jawnej poniósł stratę w działalności za rok 2024, czy w rocznej deklaracji zdrowotnej powinien wpisać dochód w wysokości 0 zł?
W takiej sytuacji dochód należy wykazać jako 0 zł. Podstawą wymiaru składki na ubezpieczenie zdrowotne będzie iloczyn liczby miesięcy, w których podlega się ubezpieczeniu zdrowotnemu w danym roku kalendarzowym, oraz minimalnego wynagrodzenia obowiązującego w pierwszym dniu roku składkowego.
W 2024 r. indywidualna działalność była opodatkowana podatkiem liniowym do listopada, a od grudnia przekształcona w spółkę z o.o. Jak rozliczamy grudzień?
Jeśli przekształcenie działalności w spółkę miało miejsce od 1 grudnia, to za ten miesiąc należy obliczyć składkę „ryczałtową”, która wynosi 100% przeciętnego wynagrodzenia z IV kwartału 2023 roku, pod warunkiem, że jest to jednoosobowa spółka z o.o. Dochody za listopad 2024 roku, opodatkowane podatkiem liniowym, powinny być uwzględnione w rocznym rozliczeniu składki. W przypadku, gdy przekształcenie nastąpiło w grudniu, w trakcie miesiąca, dochód za listopad powinien być uwzględniony przy obliczaniu składki za grudzień w ramach podatku liniowego. Dodatkowo za grudzień należy naliczyć także składkę z tytułu prowadzenia działalności jako wspólnik spółki z o.o., jeśli przekształcona spółka jest jednoosobową spółką z o.o.
Czy przychody z najmu prywatnego doliczamy do podstawy składki zdrowotnej?
Podstawą wymiaru składki zdrowotnej zarówno dla osób opodatkowanych na zasadach ogólnych (art. 81 ust. 2), jak i dla tych, którzy korzystają z ryczałtowanego podatku od przychodów ewidencjonowanych (art. 81 ust. 2e) ustala się na podstawie dochodów/przychodów uzyskiwanych z działalności gospodarczej.
