2009 - rok okrągłych rocznic

Natomiast w dorosłe życie wchodzą osoby, które urodziły się już w III RP - w Polsce demokratycznej i w pełni niepodległej. I w czerwcu 1999 r. witały w mieście nad Brdą Jana Pawła II.

Minął pierwszy tydzień nowego roku. Szczególnego roku, w którym przypada wiele bardzo ważnych i "okrągłych" rocznic. Wybraliśmy tylko dziesięć zdarzeń. Tym historycznym kalendarium pragniemy zwrócić uwagę Czytelników "Albumu" na to, co działo się w minionym stuleciu w Bydgoszczy, i w kraju.

Dr Emil Warmiński

- Sto lat temu zmarł dr Emil Warmiński. Był lekarzem, prezesem Towarzystwa Gimnastycznego "Sokół", działaczem różnych stowarzyszeń społecznych i gospodarczych. W 1907 r. zorganizował w Bydgoszczy Dom Polski. Zmarł 8 czerwca, mając 28 lat. W ostatniej drodze dr. Warmińskiemu towarzyszyły tłumy bydgoszczan. Spoczął na cmentarzu Starofarnym.

- Na Starym Rynku odsłonięto studzienkę-fontannę (4 października). Jej fundatorem był właściciel apteki "Pod Złotym Orłem" Alfred Kupffender. W ten sposób Kupffender uczcił 100-lecie apteki. Monument z wapienia, przedstawiający dwoje dzieci i gęś uciekającą z wiklinowego kosza, wykonał rzeźbiarz Karl Kowalczewski (artysta sygnował swoje dzieło, a jego podpis wykuty na kolumnie od strony wschodniej, zachował się do dziś). Czy przy okazji urodzin rzeźba doczeka się renowacji? Tego się spodziewamy...

Elektrownia na Jachcicach.

Budowę elektrowni miejskiej na Jachcicach rozpoczęto w 1928 r. Nowoczesny obiekt oddano do użytku 21 grudnia 1929 r.

Niemiecka maszyna szyfrująca "Enigma" - jej tajemnicę poznali polscy kryptolodzy w 1933 r., tuż przed wybuchem wojny podzielili się nią z aliantami.

- Polski wywiad podzielił się z Anglikami i Francuzami "Enigmą". 25 lipca w zakonspirowanym ośrodku w Pyrach pod Warszawą nasi sojusznicy zobaczyli osiągnięcia kryptologów i inżynierów, czyli repliki niemieckiej maszyny szyfrującej. Dowiedzieli się również, że Polacy łamią szyfry III Rzeszy od 1933 r. Współautorem tego sukcesu był bydgoszczanin Marian Rejewski.

- 1 września Niemcy napadli na Polskę. Okupacja Bydgoszczy rozpoczęła się 5 dni później. W wyniku zaplanowanej polityki eksterminacyjnej życie straciło ponad 10 tysięcy mieszkańców. W dniach 3-4 września miasto stało się areną działań niemieckich dywersantów. Do ich zwalczania przystąpiło wojsko i Straż Obywatelska.

- W tym roku przypada 70. rocznica zamordowania Leona Barciszewskiego. W chwili agresji Niemiec na Polskę miał 56 lat, za sobą lata pracy w dyplomacji i we władzach samorządowych. Od jesieni 1932 r. był prezydentem Bydgoszczy. I byłby nim jeszcze przez następne pięć, gdyby nie wojna. Wyjechał z miasta 3 września (taka była decyzja wojewody pomorskiego). Krótko przebywał w Warszawie i we Lwowie. Wrócił 9 października. Poniżany, torturowany, oskarżany o zabijanie bydgoskich Niemców podczas tzw. krwawej niedzieli" został zamordowany 11 listopada. Zginął również jego syn Janusz. Do dziś nie znane jest miejsce pochówku ojca i syna.

Teatr Polski ma 60 lat.

Bydgoszcz teatrem stała już w XIX w. Wtedy to (1896 r.) oddano do użytku wspaniały gmach przy placu Teatralnym. Od powrotu miasta do Macierzy aż do wybuchu wojny działał Teatr Miejski. Budynek uległ częściowo zniszczeniu w styczniu 1945 r. Przez kilka lat teatr mieścił się w poniemieckim letnim teatrzyku "Elisium" i budynku przy ul. Grodzkiej. 6 października otwarto nowy obiekt, zbudowany według projektu Alfonsa Licznerskiego. Od 2000 r. Teatr Polski nosi imię Hieronima Konieczki - aktora, reżysera oraz animatora kulturalnego związanego z miastem.

"Okrągły stół" - 6 lutego 1989 r. komuniści i przedstawiciele opozycji rozpoczęli rozmowy.

- Rozmowy "Okrągłego Stołu" rozpoczęły się 6 lutego, a zakończyły 5 kwietnia. Brali w nich udział przedstawiciele ówczesnych władz PRL, opozycji i Kościoła. Uważane są za początek końca Polski Ludowej. Władza zgodziła się na częściowo wolne wybory do Sejmu, powołanie dwuizbowego parlamentu i urzędu prezydenta, wyposażonego w bardzo szerokie uprawnienia. Zasiadając do stołu opozycja liczyła na zmianę ustroju politycznego. I tak też się stało. Dlatego to wydarzenie uznawane jest za jedno z najważniejszych w XX wieku.

- 4 czerwca - pierwsze częściowo wolne wybory do parlamentu. Zasady uzgodniono przy "Okrągłym Stole". W Sejmie opozycja miała dostać 35 proc. mandatów. Wybory do Senatu były całkowicie demokratyczne. Wygrała "Solidarność", zdobywając 99 na sto mandatów. Opozycja triumfowała. Najlepiej stan ducha wielu Polaków oddała aktorka Joanna Szczepkowska, obwieszczając w TVP, że 4 czerwca skończył się w Polsce komunizm. 24 sierpnia Tadeusz Mazowiecki został pierwszym szefem niekomunistycznego rządu. Zasłynął "grubą kreską". Urząd premiera sprawował do grudnia 1990 r.

7 czerwca - papież Jan Paweł II witany na lotnisku w Bydgoszczy.

Spełniły się oczekiwania i modły wielu mieszkańców grodu nad Brdą. Jan Paweł II przybył do Bydgoszczy. Stało się to 7 czerwca 1999 r. Papież przyjechał wówczas do nas, by głosić, że "Bóg jest Miłością". Takie było przesłanie siódmej pielgrzymki Ojca Świętego do Ojczyzny. Była najdłuższą ze wszystkich, trwała od 5 do 17 czerwca. Jan Paweł II odwiedził 21 miast, w tym Bydgoszcz i Toruń. Bez wątpienia ten dzień pozostanie na wieki jednym z najważniejszych w historii obu miast.