Bydgoscy harcerze - zawsze wierni ideałom

Izbę otwarto w sobotę (10 listopada) z okazji obchodzonego w tym roku 95-lecia bydgoskiego harcerstwa. Mieści się ona przy ul. Grzymały-Siedleckiego 28 na Wyżynach. W tym niedużym pomieszczeniu udało się zgromadzić wiele bezcennych pamiątek. - Większość z nich przekazali sami harcerze, a czasem ich bliscy - mówi hm. Piotr Nawrocki, który czuwa nad zbiorami. - Zdarza się też, że nie znamy źródła ich pochodzenia.

Galerię fotografii otwiera zdjęcie Jana Wierzejewskiego, działacza rodzącego się skautingu. W 1917 roku odwiedził on Bydgoszcz. Ósmego sierpnia został zaproszony do salki parafialnej przy kościele pw. Św. Trójcy na spotkanie "Towarzystwa Terminatorów" - młodych ludzi, którzy uczyli się zawodu u bydgoskich rzemieślników. Gość opowiedział im o działającej w Galicji od 1911 roku organizacji skautowej. Idee spodobały się młodzieży i 40 "terminatorów" zawiązało drużynę skautową.

Wyświetl większą mapę

Pogrzeb Rajmunda Pałubickiego. Na zdjęciu: warta honorowa przy trumnie w świetlicy młodzieżowej

Na początku w harcerstwie działali wyłącznie mężczyźni. Jednak w listopadzie 1918 roku powstała 1. Bydgoska Żeńska Drużyna Harcerska im. Królowej Jadwigi.

Z czasem harcerstwo w Bydgoszczy i okolicach zyskiwało coraz więcej zwolenników. Powstawały kolejne drużyny. Bydgoscy harcerze uczestniczyli m.in. w jubileuszowym zlocie ZHP w Spale w 1935 roku. Zlot ten odbył z się z okazji 25-lecia harcerstwa w Polsce. Zdjęcia z tego spotkania można również oglądać na wystawie w Izbie Tradycji.

Przeczytaj również: Szukamy bydgoskich harcerzy z kroniki filmowej z roku 1945 [zdjęcia]

Wybuch II wojny światowej spowodował, że wielu harcerzy, także w Bydgoszczy, przeszło do konspiracji. - Z tego okresu siłą rzeczy mamy bardzo mało pamiątek i fotografii - mówi hm. Piotr Nawrocki. - Gdy patrzymy na młodych ludzi na zdjęciach, nic nie wskazuje na to, że są harcerzami. Nie mają na sobie mundurów, bo przecież stanowiłoby to dla nich śmiertelne niebezpieczeństwo.

Początki odradzania się harcerstwa po wojnie w Bydgoszczy wiążą się z przykrym wydarzeniem. Podczas pierwszej manifestacji, zorganizowanej 1 maja 1945 roku na stadionie "Polonii" zginął młody harcerz, dh. Rajmund Pałubicki. Trafiła go kula pijanego, radzieckiego żołnierza, którzy szedł ul. Chodkiewicza i strzelał na wiwat. Ówczesne władze zrzuciły winę na AK. Rajmunda Pałubickiego pochowano na cmentarzu Nowofarnym. - Zdjęcia z tej uroczystości można zobaczyć na naszej wystawie - dodaje hm. Nawrocki.

"Złoty wiek" bydgoskiego harcerstwa (i nie tylko) to lata sześćdziesiąte i początek siedemdziesiątych. Jak podają statystyki, skupiało ono wówczas prawie jedenaście tysięcy młodych ludzi, którzy działali w ponad 300 różnych jednostkach. Trudniejsze chwile przeżywało harcerstwo w latach osiemdziesiątych. Wówczas liczba harcerzy znacznie spadła, ale po tym okresie harcerstwo zaczęło się odradzać.

Pamiątka z wycieczki do Wilna w 1938 roku. Przed Ostrą Bramą sfotografowały się harcerki z 23 BDH

Obecnie w Bydgoszczy jest około 800 zuchów, harcerzy i instruktorów. Także z myślą o nich utworzono izbę tradycji. Dla młodych najciekawsze są pamiątki związane z turystyką, bo przecież to ona jest nieodłącznie związana z harcerstwem.

- Dziś młodzieży trudno uwierzyć, że tak wyglądały harcerskie obozy w lesie - śmieje się Piotr Nawrocki, do którego należy wiele "turystycznych" pamiątek. - Dzieci przeważnie śmieją się, gdy widzą na planie obozowiska miejsce na latrynę. Wydaje im się to wręcz niemożliwe. Na zdjęciach młodzi harcerze mogą zobaczyć, jak wyglądały wakacje ich rodziców czy dziadków. Najmłodszych interesują kolorowe rysunki, obrazki czy pamiątkowe odznaki z wyjazdów, bo przecież sami przywożą je z rajdów czy innych wypraw.

Specjalnymi gośćmi izby będą natomiast zawsze harcerze - seniorzy. - Zależy nam na tym, aby mogli oni obejrzeć te zbiory - podkreśla hm. Nawrocki. - Dla nich będzie to okazja do wzruszających wspomnień.

Izbę tradycji będą mogli zwiedzać również inni zainteresowani bydgoszczanie (po uprzednim umówieniu się).