Bydgoski Marzec 1981

Po niej Bydgoszcz trafiła na czołówki nie tylko krajowej, ale także europejskiej prasy. I na karty najnowszej historii.

Starsi pamiętają, młodym przypominamy.19 marca 1981 r., w gmachu przy ul. Jagiellońskiej odbywała się sesja Wojewódzkiej Rady Narodowej. W obradach uczestniczyła grupa działaczy "Solidarności". Związkowcy liczyli, że będą mogli wziąć udział w debacie, dotyczącej gospodarki żywnościowej i chłopskiego ruchu związkowego. Na wniosek radnego Andrzeja Młodeckiego obrady przerwano, pod pretekstem konieczności rozpatrzenia dużej liczby interpelacji radnych. W ocenie związkowców była to manipulacji, która miała uniemożliwić im zabranie głosu. Większość uczestników sesji opuściła salę, pozostali tylko związkowcy i grupa radnych. Wieczorem doszło do interwencji milicji i funkcjonariuszy SB, którzy pobili Jana Rulewskiego, wiceprzewodniczącego Międzyzakładowego Komitetu Założycielskiego NSZZ "Solidarność" w Bydgoszczy, Michała Bartoszcze i Mariusza Łabentowicza. Krajowa Komisja Porozumiewawcza NSZZ "S" zagroziła, że w razie nieujawnienia sprawców ogłosi strajk generalny. Po trwających wiele dni rozmowach z rządem 30 marca doszło do podpisania tzw. porozumienia warszawskiego. Władza uznała, że w Bydgoszczy doszło do naruszenia prawa. Dzień później KKP "S" odwołała strajk generalny.

Tyle historia sprzed 28 lat. Co o tamtych wydarzeniach wiedzą młodzi bydgoszczanie? Niewiele. Od znajomego historyka, Roberta Grochowskiego usłyszałam niedawno: - Ulotki, konspiracja, nielegalne wydawnictwa uczniowie kojarzą z II wojna światową. O najnowszej historii kraju, regionu i miasta prawie nic nie wiedzą.

Jest okazja, by młodzi zaległą "lekcję" odrobili. Jutro rozpoczynają się obchody 28. rocznicy "Bydgoskiego Marca 1981". Organizatorzy - biuro senatora Jana Rulewskiego z grupą współpracowników, w tym z historykami z Instytutu Pamięci Narodowej, dziennikarzami i samorządowcami - przygotowali interesujący program.

Wystawy, dyskusje, koncert
"Bydgoski Marzec 1981" - jutro inauguracja obchodów 28. rocznicy. W programie:

- 13 marca, godz. 17.00 - wystawa "Wolne Słowo" - ekspozycja będzie czynna do 26 marca; debata dziennikarzy zatytułowana "Otchłań wolności", promocja albumu IPN "Bydgoski Marzec 1981"

- 16 marca, godz. 17.00 - debata polityków "Solidarni w sierpniu - solidarni dziś;

- 18 marca, godz. 11.00 - debata samorządowców "Czyja władza w samorządzie?"

- 19 marca, godz. 11.00 - uroczyste śniadanie u wojewody Rafała Bruskiego - gośćmi będą m.in. działacze opozycji; godz. 17.00 - dyskusja "Jak rodzą się rewolucje?" z udziałem prof. Karola Modzelewskiego i prof. Davida Osta; godz. 20.00 uroczysty koncert w Filharmonii Pomorskiej dedykowany "Ludziom Bydgoskiego Marca 1981". Wszystkie imprezy (z wyjątkiem śniadania u wojewody i koncertu) odbywać się będą w Operze Nova, w sali "Manru".

Będzie wystawa niezależnej prasy, a na niej prezentacja druku bardzo archaiczną metodą (sitodruk). Zobaczyć też będzie można urządzenia służące do nadawania nielegalnych audycji radiowych i telewizyjnych.

Po zwiedzeniu wystawy będzie można posłuchać debaty dziennikarzy, zatytułowanej "Otchłań wolności" czyli rozważania o wolnej prasie w 20 lat po wywalczeniu do niej prawa. Gośćmi specjalnymi debaty będą: Mirosław Chojecki, Krzysztof Czabański, Waldemar Kuczyński, Jan Lityński, Stefan Pastuszewski, Władysław Tyrański.

Na stronie www.bydgoskimarzec.pl czytamy: "O dniu powszednim wolności słowa we współczesnej Polsce porozmawiają twórcy mediów podziemnych z lat osiemdziesiątych XX wieku oraz zaproszeni goście. Punktem wyjścia rozważań będzie cytat z "Dzienników Gwiazdowych" Stanisława Lema: "Otchłań wolności: im więcej można czynić, tym mniej się wie, co czynić należy". Główne wątki dyskusji dotyczyć będą tego, jak korzystamy z wolności słowa i co dziś zagraża swobodnej wymianie myśli.

16 marca (poniedziałek) w sali "Manru" spotkają się: Ryszard Bugaj, Andrzej Celiński, Lena Kolarska-Bobińska, Antoni Mężydło, Wojciech Mojzesowicz, Jan Olszewski, Jan Rulewski, Antoni Tokarczuk, Andrzej Zybertowicz. Wezmą oni udział w debacie telewizyjnej "Solidarni w sierpniu - solidarni dziś?"

Organizatorzy obchodów piszą: "Dwadzieścia lat transformacji to czas, który zobowiązuje do postawienia pytań o jej jakość, sukcesy i niepowodzenia. Ale to także dobry moment, by wrócić do fundamentów wolnej Polski i przypomnieć, kto i na jakim gruncie je stawiał. Ludzie, którzy złączeni wielkim marzeniem podjęli ten trud, winni dziś powiedzieć głośno, czy Polska roku 2009 to Nasza Rzeczpospolita Obywatelska, czy kraj, który nie jest przyjazny i otwarty na wszystkich? Czy - bez względu na miejsce, w którym są dziś - pozostali wierni swoim ideałom, czy się im sprzeniewierzyli? Można rozstrzygać te sprawy we własnym sumieniu, ale można też, a nawet trzeba publicznie o nich rozmawiać".

19 marca odbędzie się m.in. uroczysty koncert dedykowany "Ludziom Bydgoskiego Marca 81". Dla naszych Czytelników mamy kilka zaproszeń. W tej sprawie prosimy dzwonić 13 marca, o godz. 10.00, tel. 052/326-31-33.