Słuchaczy Uniwersytetu Trzeciego Wieku zainteresował wykład chełmińskiego prawnik.
Wykluczyli rodzeństwo
- W Polsce prawo spadkowe jest zupełnie inne niż na amerykańskich filmach - mówi Dariusz Ruszkiewicz. - Spadkobierca nabywa ogół praw do spadku: dom, pieniądze, ale też kredyty i długi.
Istniają dwa sposoby dziedziczenia: ustawowe i testamentowe.
- Wiele osób nie sporzadza testamentu myśląc, że mają na to jeszcze czas - dodaje prawnik. - Jeśli nie ma go, spadkobiercy dziedziczą ustawowo. To pomyślane jest tak, by majątek podzielić sprawiedliwie. Najważniejszy jest małżonek - nie dostanie mniej niż 1/4 majątku oraz dzieci ze związku małżeńskiego, też poprzedniego i adoptowane - równo traktowane. Też nieletnie i nienarodzone. Gdy nie ma dzieci, dziedziczy poza małżonkiem rodzina zmarłego.
Sejm 28 czerwca zmienił przepisy. Wcześniej, gdy zmarły nie miał dzieci, dziedziczył po nim małżonek, rodzice i rodzeństwo. Nowe zapisy wykluczyły rodzeństwo, bo to prowadziło do konfliktów.
- Ludzie dorabiali się całe życie, potem wdowa musiała dzielić się z rodzeństwem zamrłego meża - podkreśla Ruszkowiecz. - Bywało, że wyszarpywali wdowie ostatni grosz. Teraz, gdy któryś z rodziców zmarłego nie żyje, dopiero dziedziczy jego rodzeństwo. Trzeba pomyśleć wcześniej, aby zabezpieczyć małżonka przed procesami z rodzeństwem.
Majątek dzieli się na dwie osoby: żonę i męża. Gdy umiera jedno, podziałowi podlega tylko jego połowa. Najczęściej - tylko między żonę a dzieci. Jeśli zostaje dom, którego 75-procent należy do współmażonka zmarłego, może spłacić pozostałych. Obie strony muszą się zgodzić, dopiero spisuje się umowę u notariusza.
Testament musi zostać spisany ręcznie, zawierać datę i podpis. Nie są potrzebni świadkowie.
- Jeśli nie będzie napisany odręcznie zostanie uznany za nieważny - podkreśla prawnik. - Musi być spisany udziałowo, nie przedmiotowo, więc nie należy pisać, że samochód dla syna, a mieszkanie dla córki, tylko podać np. "1/5 spadku zapisuję córce Annie". Można jedynie na końcu zasugerować, by auto dostał syn.
Spadek można podważyć, także ten spisany ręcznie.
- Jeśli chcemy odwołać spadkobierców, dokonać w nim zmian, najlepiej poprzedni zniszczyć - radzi Dariusz Ruszkiewicz. - Gdy tego się nie zrobi, liczyła będzie się data sporządzenia testamentu - ważny będzie ten z ostatnią datą.
Spadek może dostać obca osoba. - Nie można w testamencie powołać do dziedziczenia "pod warunkiem" (np. mąż, jeśli ponownie nie ożeni się) ani z zastrzeżeniem terminu (np. kilka lat firmą zarządzał będzie ten syn, kilka - drugi) - dodaje prawnik. - W takich wypadkach zostanie uznany za nieistniejący. W obawie przed rychłą śmiercią ważny będzie testament szczególny, ustny.
- Powinien go spisać jeden ze świadków, jeśli to możliw, dobrze by chociaż podpisał się spadkodawca - zaznacza prawnik. - Świadkiem nie może być osoba, która ma coś dostać. Ten testament jest ważny sześć miesięcy. Gdyby ta osoba przeżyła, powinna spisać zwykły testament.
Jeśli spadkobiercą ma być małżonek i tylko jedna osoba oprócz niej, można w testamecie zapisać, że np. powołuje się do spadku żonę, auto przekazuje synowi. Wtedy żona musi przenieść własność.
Można się wyłączyć
Seniorów interesowało wzajemne wyłączenie dziedziczenia.
- Spotyka się dwóch wdowców, mają dzieci, pobierają się, ale chcą by po nich dziedziczyły tylko ich dzieci z wcześniejszych zwiazków, mogą właśnie wyłączyć się z dziedziczenia - tłumaczy prawnik.
Jeśli od otwarcia spadku, w ciągu sześciu miesięcy nie złoży się oświadczenia o rezygnacji z niego, oznacza to, że przyjmuje się wszystko. Ci, którzy nie odziedziczyli, mogą w lokalu, w którym mieszkali ze zmarłym zostać trzy miesiące.
