Czechy: rząd w Pradze zapłaci kobietom za nielegalne sterylizacje. Chodzi w większości o Romów

Nielegalnie wysterylizowane czeskie kobiety otrzymają od-szkodowanie. Setkom kobiet, w większości romskich, grożono, oszukiwano lub przekupywano do sterylizacji do 2012 roku.

Teraz, gdy prezydent Czech Miloš Zeman podpisał odpowiednią ustawę ofiary tych nieludzkich praktyk, otrzymają od rządu po 300 tysięcy koron czeskich ( równowartość 50 tysięcy złotych) jako rekompensatę.

Gwendolyn Albert, działaczka na rzecz praw człowieka, która była jedną z osób walczących o uzyskanie odszkodowań, powiedziała: Działania Oznacza popełnione przeciwko wszystkim, którzy zostali wysterylizowani bez ich świadomej zgody, zostało uznane za bezprawne i ofiary tych praktyk otrzymają zadośćuczynienie.

Pracownicy służb socjalnych za pomocą zachęt i gróźb, zmuszali kobiety do poddania się procedurze sterylizacji od 1966 do 2012 roku. Nikt nie wie, ile dokładnie kobiet padło ofiarą tych nieludzkich praktyk.

Ten program zakończył się wraz z upadkiem reżimu komunistycznego w 1989 roku, ale rodzące kobiety nadal były wprowadzane w błąd i zmuszane do podpisywania formularzy zgody przed cesarskim porodem – lub w niektórych
przypadkach nie mówiono im, że zostały wysterylizowane po porodzie. Inne jeszcze zostały wprowadzeni w błąd, wmawiając im, że sterylizacja była procedurą „ratowania życia”.

Dopiero w 2012 roku czeskie prawo zostało zmienione, obwarowano je ograniczeniami, kiedy i w jakich wypadkach można przeprowadzić sterylizację.

Pierwszy w historii obrońca praw obywatelskich w Republice Czeskiej, czyli rzecznik praw obywatelskich, zebrał ponad 80 zeznań dotyczących sterylizacji dokonywanej wbrew woli kobiet.
W 2005 roku opublikowano oświadczenie rzecznika, który po ocenie sprawy ministerstwa zdrowia, zalecił ofiarom nie-ludzkich praktyk przyznać odszkodowania.

Czeskie ministerstwo zdrowia będzie rozpatrywać sprawy o odszkodowanie, choć nie ogłoszono jeszcze, kiedy rozpoczną się pierwsze wypłaty. Ofiary, które wystąpią o odszkodowanie poczekają zapewne jeszcze jakiś czas, bo każda sprawa będzie drobiazgowo sprawdzana.

51-letnia Elena Gorolowá, pracownica socjalna z Ostrawy, która została wysterylizowana w wieku 21 lat, jest zadowolona z historycznego zwycięstwa. Walczyliśmy długo i cięż-ko, aby wygrać tę bitwę; niektóre kobiety są już stare, inne niestety już odeszły. Cieszę się, że ujrzą światło sprawiedliwości – powiedziała Guardianowi.

Barbora Cernusakowa z Amnesty International mówi, że odszkodowanie było kluczowym krokiem w kierunku zapewnienia prawa do zadośćuczynienia wszystkim poszkodowanym. Ma-my nadzieję, że przyjęcie ustawy o odszkodowaniach będzie sygnałem dla innych krajów naszego regionu, w szczególności Słowacji, która jeszcze nie przyjęła podobnego mechanizmu kompensacyjnego – powiedziała Cernusakova.

Ostrzegła, że odszkodowanie nie powinno zakończyć dyskusji na temat rasizmu wobec Romów w Czechach, zauważając, że dzieci romskie spotykają się z dyskryminacją w edukacji i są często umieszczane w szkołach specjalnych o bardziej ograniczonym programie nauczania. Dodała, że Romowie spotykają się również z dyskryminacją w zatrudnieniu i
zamieszkiwaniu w określonych miejscach.

Zajęcie się tymi formami łamania praw człowieka wymagałoby silnego zaangażowania ze strony rządu centralnego i władz lokalnych oraz uznania, że Romowie są równymi obywatelami, których prawa muszą być chronione – wyjaśnia Cernusakowa.