Do kieszeni żaka

Żacy mogą ubiegać się o stypendia socjalne i naukowe. Pierwsze uzależnione są od sytuacji materialnej studenta, drugie - od wyników w nauce. Przyznawane są również stypendia za sukcesy sportowe. Na specjalną pomoc finansową mogą liczyć studenci niepełnosprawni.

Najwięcej osób korzysta ze stypendiów socjalnych. Aby je otrzymać, nie można przekroczyć kryterium dochodowego wyznaczonego przez uczelnię. Próg ustala rektor w porozumieniu ze studentami, zgodnie jednak z zasadami ogólnymi wynikającymi z ustawy Prawo o szkolnictwie wyższym.

Kryterium dochodowe uprawniające do otrzymania stypendium socjalnego nie może być niższe niż 351 zł na osobę w rodzinie i nie może przekroczyć 602 zł (do 1 listopada jest to kwota 572 zł, co oznacza, że osoby, którym zostanie przyznane stypendium na podstawie wyższego progu - 602 zł - nie mogą otrzymać spłaty za październik; podane kwoty są kwotami netto).

W oparciu o kryterium dochodowe przyznawane jest również stypendium na wyżywienie i mieszkaniowe. O ile pierwsze przysługuje zarówno studentom dziennym, jak i zaocznym, to o stypendium mieszkaniowe mogą ubiegać się tylko żacy uczący się stacjonarnie. Co ważne, nie trzeba mieszkać w akademiku, aby otrzymać taką pomoc. Można również, np. wynajmować stancję lub mieszkać u rodziny. Wtedy najczęściej uczelnia wymaga dostarczenia oświadczenia od osoby wynajmującej nam lokum.

Uczelnie w regionie nie ustaliły jeszcze wysokości stypendiów socjalnych, na wyżywienie i mieszkaniowych w tym roku akademickim. - Wszystko zależy od tego, ilu studentów złoży wnioski i ile pieniędzy będziemy mogli przeznaczyć na ten cel - mówi Michał Ratajczak z samorządu studenckiego Uniwersytetu Kazimierza Wielkiego w Bydgoszczy. W ubiegłym roku na UKW wysokość stypendium socjalnego wahała się od 100 do 270 zł. Stypendium mieszkaniowe i na wyżywienie wynosiło 65 zł miesięcznie.

Na Uniwersytecie Technologiczno-Przyrodniczym w Bydgoszczy ubiegłoroczne najwyższe stypendia socjalne wynosiły 280 zł, najniższe - 130 zł. Stypendium mieszkaniowe ustalono wówczas na 70 zł.
Uniwersytet Mikołaja Kopernika w Toruniu w zeszłym roku wypłacał stypendia socjalne w wysokości od 110 do 150 zł miesięcznie.

Studentom, którzy nagle znaleźli się w trudnej sytuacji życiowej, np. ulegli wypadkowi czy stracili bliską osobę z rodziny, uczelnie wypłacają zapomogi. Jest to pomoc jednorazowa. Przy przyznawaniu zapomóg nie jest brany pod uwagę próg dochodowy.

Dochody nie mają znaczenia również w przypadku stypendiów specjalnych dla osób niepełnosprawnych. Wysokość tych świadczeń uzależniona jest od stopnia niepełnosprawności i o stopniu niepełnosprawności student musi legitymować się orzeczeniem.

Do pomocy socjalnej studenci mają prawo już od pierwszego roku nauki. Nie można również odmówić przyznania tego wsparcia żakowi, który np. powtarza rok. Nie ma także znaczenia zmiana uczelni czy studiów.
Uczelnia nie może ponadto odrzucić wniosku o pomoc, jeśli złożone dokumenty są niekompletne. Powinna wezwać żaka do ich uzupełnienia.

Prawa do otrzymywania stypendiów socjalnych, na wyżywienie czy mieszkaniowych nie mają natomiast osoby, które przestały być studentami.

O ile stypendia socjalne przyznawane są na wniosek studenta, to stypendia naukowe żacy otrzymują niejako automatycznie. Ich wysokość uzależniona jest od średniej ocen. Wysokość średniej uprawniającej do otrzymania stypendium naukowego może być - i najczęściej jest - różna na poszczególnych wydziałach, a nawet kierunkach. Na przykład, w ubiegłym roku za dobre stopnie studenci UKW mogli otrzymać od 160 do 320 zł.

Uczelnie premiują też sukcesy sportowe swoich studentów. Zwykle wysokość stypendiów sportowych uzależniona jest od wagi osiągnięcia. Taką zasadę przyjął UTP. Wysokość zeszłorocznych stypendiów wahała się od 100 do 230 zł. Najwięcej otrzymywali żacy mogący poszczycić się sukcesami na arenie międzynarodowej.

Jeśli student spełnia warunki do otrzymania równocześnie stypendiów naukowego i sportowego, otrzymuje jedno: za wyniki w nauce i sporcie.

Prawo do pobierania stypendium naukowego czy sportowego nie przysługuje studentom pierwszego roku studiów pierwszego stopnia (popularnie zwanych licencjackimi). Brane pod uwagę wyniki w sporcie i nauce muszą bowiem dotyczyć poprzedniego roku akademickiego. Stypendia te przysługują także osobom na studiach drugiego stopnia (czyli magisterskich uzupełniających).

Szczególnie uzdolnieni i osiągający dobre wyniki w nauce oraz sporcie studenci mogą także ubiegać się o stypendium ministra (tego, któremu podlega dana uczelnia; najczęściej jest to minister nauki i szkolnictwa wyższego).

O stypendium ministra może ubiegać się student co najmniej drugiego roku studiów pierwszego stopnia. Takie prawo przysługuje natomiast studentowi pierwszego roku studiów magisterskich uzupełniających, pod warunkiem, że rozpoczął on naukę w ciągu roku od ukończenia studiów pierwszego stopnia.

Stypendium ministra za osiągnięcia w nauce może otrzymać student, który:
1. zaliczył kolejny rok studiów
2. nie powtarzał roku (chyba że z powodów zdrowotnych)
3. ma osiągnięcia naukowe i jest aktywny na tym polu (np. działa w kole naukowym, uczestniczy w konferencjach, ma sukcesy w olimpiadach itp.)
4. miał w okresie zaliczonych lat studiów średnią ocen nie niższą niż:
- 4,50, jeżeli najwyższą oceną w skali ocen jest 5,00
- 4,70, jeżeli najwyższą oceną jest 5,50,
- 5,00, jeżeli najwyższą oceną jest 6,00;

Stypendium ministra za wybitne osiągnięcia sportowe może otrzymać student, który spełnia następujące warunki:
1. zaliczył kolejny rok studiów;
2. nie powtarzał roku (wyjątek to problemy zdrowotne)
3 uzyskał w okresie zaliczonych lat studiów udokumentowany wysoki wynik sportowy w zawodach krajowych lub międzynarodowych.
Wnioski o stypendia ministerialne składają uczelnie (od 1 lipca do 20 października 2009). Stypendia będą przyznane do 10 grudnia tego roku. Studenci otrzymują je przez 10 miesięcy.