Ogórek kiszony „osiecki”
Na LPT produkt z Wielkopolski znajduje się od 16 stycznia 2006 roku.
Tradycja kiszenia ogórków „osieckich” rozpoczęła się zaraz po II wojnie światowej, kiedy to m.in. rozpoczęto uprawę tych warzyw. Nasiona pochodziły z własnej produkcji. Przygotowywano je z przerośniętych, dojrzałych ogórków, a następnie wysiewano. Po zebraniu ogórków część z nich sprzedawano jako surowiec, a nadwyżkę kiszono w dębowych beczkach, które zanurzano w pobliskim stawie, traktując go jako naturalną chłodnię.
Z czasem zmieniono sposób produkcji i zaczęto kisić ogórki w silosach i beczkach, które przechowywano w chłodniach. Opracowano także specyficzną recepturę kiszenia ogórków, które poza wyjątkowym smakiem, charakteryzują się również długą przydatnością do spożycia.
Specyficzny, niepowtarzalny smak ogórków kiszonych „osieckich” jest spowodowany tym, że cały ciąg produkcji – począwszy od doboru odmiany, odpowiedniego nawożenia i ręcznej pielęgnacji plantacji, po odpowiedni czas zbioru – ma istotny wpływ na jakość gotowego produktu.
Nie bez znaczenia jest również przygotowanie ogórków do kiszenia, czyli dokładne ręczne mycie samych owoców oraz przypraw, a następnie stałe kontrolowanie przechowywania gotowego produktu w chłodniach o odpowiednich parametrach termicznych. O ostatecznych walorach smakowych ogórków kiszonych „osieckich” decyduje unikalna receptura, według której jest wytwarzany ten lokalny produkt.
Fjut/cyrop z buraków
Produkt o nazwie fjut, czyli syrop z buraków na Liście Produktów Tradycyjnych w woj. kujawsko-pomorskim figuruje od 27 lipca 2012 roku.
Jest opisany jako płynna masa barwy od złocisto-bursztynowej do ciemnobrązowej.
Od razu autorzy zaznaczają, że sposób przygotowania syropu jest bardzo pracochłonny.
Umyte buraki należy rozdrobnić, np. zetrzeć na wióry lub posiekać na niewielkie kawałki, a następnie umieścić w naczyniu, gdzie zostaną poddane parowaniu około 5 godzin.
Aby zapobiec przypaleniu buraków, należy dodać trochę wody. Po uparowaniu buraków zbierany jest sok, a pozostałą masę wyciska się w specjalnej prasie.
Zlany oraz uzyskany z prasy sok należy razem gotować przez kolejne 12 godzin. Dawniej do wyrobu fjuta używano parnika (parownika) do ziemniaków, najpierw ogrzewanego drewnem lub węglem, a potem elektrycznego. Jest to jednak nadal proces bardzo mozolny i mało wydajny, gdyż z ok. 100 kg buraków otrzymuje się tylko ok. 50 l soku, a z tego zaledwie ok. 5 l fjutu (syropu).
Jak zrobić susz owocowy? Dawniej „brzad”
Produkt wpisany na listę produktów tradycyjnych 12 lipca 2019 roku w kategorii Warzywa i owoce w woj. kujawsko-pomorskim.
Jabłka, gruszki i śliwki dopiero dojrzewają w sadach, ale już warto przygotować się do zbiorów, a następnie suszenia owoców.
Susz owocowy, dawniej w gwarze kujawskiej zwany „brzadem”, produkowany był głównie z jabłek, gruszek oraz śliwek.
Umyte dojrzałe owoce przygotowuje się do suszenia. Z jabłek usuwa się gniazda nasienne i kroi na plastry.
Ze śliwek ręcznie usuwa się pestki, a od gruszek odcina nożykiem ogonki, wycina gniazdo kwiatowe i kroi na plasterki. Jabłka suszone są dwuetapowo.
Pierwszy etap to podsuszanie produktu w temperaturze około 60ºC-70ºC przez 1-1,5 godziny. Po wstępnym podsuszeniu następuje właściwe, które trwa przez około 3-4 godziny w temperaturze 70ºC-95ºC. Odpowiednio wysuszone jabłka powinny uzyskać barwę delikatnie żółtą.
Gruszki suszy się podobnie jak jabłka, z tym, że końcowe suszenie odbywać się powinno w wyższej temperaturze około 95ºC-110ºC. Natomiast śliwki suszy się w temperaturze między 40ºC-60ºC przez około 5-7 godzin.
Po wstępnym poduszeniu temperatura podnoszona jest do 90ºC-110ºC na 2-3 godziny. Ususzone owoce pozostawia się na sitach do ostygnięcia i pakuje w próżniowe woreczki.
