Dziś przypada 100. rocznica urodzin bpa Jana Michalskiego

Maj 1981 r., Stary Rynek, bp Jan Michalski przewodniczy mszy z okazji rocznicy uchwalenia Konstytucji 3 Maja. Uczestniczyło w niej kilka tysięcy osób, w tym delegacje "S" z całego kraju.
(fot. zbiory Jarosława Wenderlicha)

Był 3 maja 1981 r. Na Starym Rynku odbywały się uroczystości z okazji 190. rocznicy uchwalenia Konstytucji 3 Maja. Płyta rynku i wszystkie prowadzące do niej uliczki były zapchane ludźmi, którzy chcieli uczestniczyć w wyjątkowym wydarzeniu - mszy św. koncelebrowanej przez Jana Michalskiego, biskupa pomocniczego Archidiecezji Gnieźnieńskiej, kapelana Armii Krajowej, zasłużonego obrońcy praw ludzi pracy i Kościoła.

Tysiące słyszały Jego słowa: "Musimy przysiąc, że tej Konstytucji i jej zasad, w tej odnowie, w tej solidarności narodu, że tego strzec będziemy. Że tego nie zaprzepaścicie!"

Na tym samym rynku chciał bp Michalski odprawić mszę i wygłosić kazanie z okazji 45-lecia "września męczeńskiej Bydgoszczy", ale pozwolenia od prezydenta miasta nie dostał.

Był rok 1984.

***

13 grudnia 1981 r. (pierwszy dzień stanu wojennego) bp Michalski odprawił mszę św. w kościele na pl. Piastowskim
(fot. z archiwum J. Wenderlicha)

Przyszły biskup urodził się 6 lutego 1914 r., w domu przy ul. Grunwaldzkiej 39. Jego rodzicami byli - Władysław, urzędnik samorządowy i Pelagia z d. Glesmer. Nauki pobierał w Szkole Powszechnej im. Adama Mickiewicza przy ul. Nowogrodzkiej, następnie w Państwowym Gimnazjum Humanistycznym (ul. Grodzka).

Biografowie bpa Michalskiego piszą, że wybór stanu duchownego był konsekwencją nie tylko atmosfery rodzinnego domu.

Na decyzji nastoletniego Jana zaważyła działalność w Sodalicji Mariańskiej. Nie bez znaczenia był wpływ ks. prefekta Lucjana Kukułki. Po maturze zdanej w 1933 r. wybrał studia filozoficzno-teologiczne w Seminarium Duchownym w Gnieźnie. Po dwóch latach kontynuował je w Poznaniu. 3 czerwca 1939 r. w Katedrze Poznańskiej przyjął święcenia kapłańskie.

Gdy wybuchła wojna powrócił do Bydgoszczy; pracował jako kapelan w szpitalu wojskowym przy ul. Jagiellońskiej, pomagał ukrywającym się żołnierzom, pod zmienionym nazwiskiem, opuścić miasto. Poszukiwany przez gestapo wyjechał najpierw do tzw. Kraju Warty (Poznańskie), następnie do Generalnego Gubernatorstwa. W warunkach konspiracji kontynuował studia teologiczne. Po wybuchu powstania (1 sierpnia 1944 r.) został kapelanem AK, oddział "Roma". W 1945 r. powrócił do Gniezna.

W 1975 r. papież Paweł VI wyniósł go do godności biskupiej. Od 1977 r. był wiceprzewodniczący Komisji Episkopatu doSpraw Duszpasterstwa Rolników. Pełniąc tę funkcję bardzo zaangażował się w rejestrację NSZZRI"S"; w marcu i kwietniu 1981 r. spotykał się ze strajkującymi na ul. Dworcowej rolnikami, wcześniej, 8 lutego koncelebrował mszę w bazylice, gdzie mówił m.in: "Rolnik polski w tym męczeńskim mieście Bydgoszczy woła do Boga, woła do wszystkich ludzi dobrej woli, by w wolnej Ojczyźnie nie był męczony, nie był poza prawem".

Według ks. Stanisława Fimiaka, kapelana bp Michalskiego, był on "człowiekiem danym od Boga na tamte czasy - wytrwały, odważny, nieugięty, sprawiedliwy".

Bp Jan Michalski zmarł 23 sierpnia 1989 r.