Filantrop z Warszawy

Hipolit Wawelberg urodził się w 1843 r. w Warszawie. Uczył się w Gimnazjum Realnym. Brał udział w powstaniu styczniowym , po którym udał się na studia w Akademii Handlowej w Berlinie , by uniknąć represji. Był właścicielem Domu Bankowego H. Wawelberg w Warszawie i Petersburgu, który istniał w latach 1913 -39 pod nazwą Bank Zachodni. Ten znany finansista wspierał wiele inicjatyw społecznych i filantropijnych. W 1891 r. razem ze Stanisławem Rotwandem ufundował Średnią Szkołę Mechaniczno-Techniczną która została przekształcona w 1906 r. w Szkołę Mechaniczno-Techniczną H. Wawelberga i S. Rotwanda Był też jednym z założycieli Muzeum Rzemiosł i Sztuki Stosowanej oraz Muzeum Przemysłu i Rolnictwa. Założył

Fundację Tanich Mieszkań

H. i L. Wawelbergów, dzięki której w latach 1898-1902 zostały zbudowane trzy domy przy ul. Górczewskiej w Warszawie dla niezamożnych robotników i rzemieślników. Zamieszkali w nich razem Polacy i Żydzi. Budynki tego osiedla istnieją do dzisiaj. Wawelberg założył też Towarzystwo Kolonii Letnich dla ubogich dzieci (bez różnicy wyznania). W XIX w. w Ciechocinku organizowano kolonie letnie dla dzieci, co było zasługą doktora Stanisława Markiewicza. W 1895 r. w miejscu, gdzie dzisiaj znajduje się Sanatorium Uzdrowiskowe "Wrzos", powstał drewniany obiekt, będący własnością Hipolita Wawelberga. Była to jedyna kolonia letnia o charakterze leczniczym. Wyposażenie budynku, przeznaczonego na sto łóżek, sfinansował Wawelberg, który opłacał też koszty utrzymania kolonii. Przez wiele lat chore dzieci z biednych rodzin przyjeżdżały do Ciechocinka na leczenie. Były lata, że frekwencja wynosiła nawet kilkaset małych kuracjuszy. W testamencie Wawelberg na jej utrzymanie zostawił 4 tysiące rubli corocznej zapomogi. Zastrzegł też, żeby z kolonii korzystały w połowie dzieci chrześcijańskie, a w połowie żydowskie. Podczas swego pobytu w uzdrowisku otrzymywały one do użytku nowe

ubrania i bieliznę

część ofiarowywała wdowa - Ludwika Wawelberg. Zarząd Zakładów Kąpielowych udzielał ponad dwa tysiące bezpłatnych kąpieli solankowych. Obiekt został rozebrany przez okupantów w latach II wojny światowej. W 1963 r. powstało w tym miejscu przy ul. Leśnej Sanatorium Centralnego Związku Spółdzielni Inwalidów.

Wawelberg wspomagał ubogich studentów Żydów poprzez utworzenie funduszu stypendialnego. Przez całe życie świadczył wysokie kwoty na cele naukowe, oświatę i kulturę. Był współzałożycielem ukazującego się w Petersburgu tygodnika "Kraj". Przyczynił się do budowy pomnika Adam Mickiewicza w Warszawie. Współfinansował też pierwszą edycję dzieł poety w Królestwie Polskim. Łożył na wydanie "Trylogii" Henryka Sienkiewicza i utworów Elizy Orzeszkowej. Był inicjatorem i wydawcą tanich książek z literatury polskiej. Hipolit Wawelberg zmarł w 1901 r. w Warszawie i spoczywa na cmentarzu żydowskim. Jego imieniem nazwano jedną ze stołecznych ulic na Woli.