Gdzie Kopernik spoglądał w niebo

To oczywiście Frombork. Odwiedzamy go w ramach naszej dyskusji o reparacjach wojennych, jakich politycy PiS-u chcą się domagać od Niemiec, zapominając jak wielkich szkód dokonali na tzw. Ziemiach Odzyskanych Rosjanie.

Frombork należał do początku 1945 roku do Niemiec (jako Frauenburg), ale ramach układu Wielkiej Trójki w Poczdamie przypadł Polsce. Niestety, zanim faktyczna władza została przekazana Polakom, wojska sowieckie dokonały w tym mieście, jak w wielu innych zdobytych na Niemcach, ogromnych spustoszeń. W ruinę zamienili ponad 80 proc. zabudowy tego pięknego miasta. Zniszczenia na skutek walk, ostrzału artyleryjskiego, były niewielkie.

Dziś Frombork znów jest piękny, bo został odbudowany ogromnym nakładem sił i środków, zwłaszcza harcerzy ("Operacja 1001-Frombork"), wspieranych przez fachowców - zastępy konserwatorów zabytków.

Skupmy się więc na tym, co odrestaurowano i cieszy oczy turystów, ale najpierw na historii. Gdy w roku 1275 pogańscy Prusowie spalili katedrę w pobliskim Braniewie, biskup warmiński Henryk Fleming nakazał budowę nowej w bardziej obronnym miejscu - na wysokiej skarpie nad Zalewek Wiślanym we Fromborku. Przywilej lokacyjny dla miasta wydano w roku 1320, zaś w latach 1329-88 wzniesiono katedrę, wyposażając ją w urządzenie obronne (mury i baszty).

Kanonicy warmińscy zawierzyli się Najświętszej Marii Pannie, mówiąc i pisząc o Grodzie Naszej Pani (Castrum Dominae Nostrae). Przybywający z Niemiec osadnicy nazwali to miejsce Frauenburg, czyli Gród Kobiety/ Pani. Trzeba jednak zaznaczyć, że miasto i Wzgórze Katedralne stanowiły dwa niezależne organizmy i tak też funkcjonowały obie nazwy. Osadnicy zajęli się rybołówstwem, rolnictwem i rzemiosłem, a także zaopatrzeniem mieszkańców wzgórza katedralnego.

Po wojnie trzynastoletniej, na mocy II pokoju toruńskiego w roku 1466 Frombork i cała Warmia przyłączone zostały do Polski.
Najsłynniejszym mieszkańcem Fromborka, a dokładniej Wzgórza Katedralnego, był urodzony w Toruniu Mikołaj Kopernik (Nicolaus Copernicus), kanonik kapituły warmińskiej. Rezydował tu od roku 1510 (okresowo zmieniając miejsca pobytu). I tu opracował swe dzieło De revolutionibus orbium coelestium (O obrotach sfer niebieskich) - heliocentryczną teorię wszechświata.

Zmarłego w roku 1543 pochowano w podziemiach katedry. Jego grobu poszukiwano od początku XIX wieku, ale dopiero w roku 2008 po długich badaniach naukowych zidentyfikowano jego szczątki.

Bazylika archikatedralna Wniebowzięcia Najświętszej Maryi Panny i św. Andrzeja to oczywiście najbardziej okazała i najcenniejsza budowla Fromborka. Miejsce to ożywa zwłaszcza podczas letnich Międzynarodowych Festiwali Muzyki Organowej. Ze znajdującej się na wzgórzu Wieży Radziejowskiego roztacza się wspaniały widok na miasto, port i Zalew Wiślany. Przy dobrej pogodzie widać jej drugi brzeg - Mierzeję Wiślaną.

W mieście warto zwiedzić XIV-wieczny kościół św. Mikołaja - dawną farę, Muzeum Historii Medycyny (urządzone w dawnym szpitalu św. Ducha, XV w.), Wieżę Wodociągową (Wodną) z XVI stulecia, poewangelicki kościół św. Wojciecha (XIXZ pożogi wojennej odbudowano też kilka domów z XVII-XVIII wieku.