Główne zadanie: odprowadzić wodę opadową

Gdyby nie rynny, woda z dachu zalewałaby elewację. Efekem takiej sytuacji mogłyby być przeciekające narożniki ścian, odpadające tynki i zawilgocone mieszkania.

Dobór wielkości rynien i średnicy rur spustowych zależy od powierzchni, z jakiej trzeba odprowadzić wodę opadową. System rynnowy trzeba tak dopasować, żeby zebrał całą wodę spływającą z dachu.

Rozmiar i liczba potrzebnych rynien oraz rur określona jest już na etapie projektowania domu. Architekt dostosowuje je do wielkości oraz bryły dachu (m.in. wykuszy, balkonów).

Żle dobrany system rynnowy może zniweczyć cały wysiłek podczas budowy.
(fot. Braas)

W domach jednorodzinnych najczęściej zakłada się rynny wiszące, a stojące układa się na gzymsie pod okapem. Stosowane są one rzadziej, najczęściej w budynkach starych, w których ściany zewnętrzne zakończone są ozdobnymi gzymsami. Natomiast rynny leżące mocowane są bezpośrednio na połaci dachu. Nie są one w Polsce popularne, gdyż zimą może je uszkodzić napór pokrywy śnieżnej zalegającej na dachu.

Rynny mogą mieć różny przekrój: półokrągły, półeliptyczny, trapezowy, skrzynkowy oraz imitujący gzyms.
Najpopularniejsze - o przekroju półokrągłym - pasują do każdego dachu. Tymczasem rynny z wywiniętymi krawędziami są bardzo odporne na obciążenia mechaniczne. Dla odmiany - rynny półeliptyczne mają dużą przepustowość i najlepsze są na dachy duże.

Odpowiednio dobrane rynny trapezowe, kwadratowe i podobne do gzymsu podnoszą walory estetyczne dachu.

- Rynny mogą być plastikowe, metalowe z blachy ocynkowanej i blachy cynkowo-tytanowej, albo miedziane - wymienia Mariusz Klimczak, wiceprezes Kujawsko-Pomorskiego Oddziału Polskiego Stowarzyszenia Dekarzy. - Miedziane są najdroższe i bardzo mocne. Zachowują trwałość nawet przez 100 lat. Wytrzymałe są również rynny metalowe z blachy cynkowo-tytanowej.

- Najlepiej sprzedają się rynny z tworzywa sztucznego - twierdzi Klimczak.
Są one pokryte akrylem i tlenkiem tytanu. Te powłoki zwiększają odporność plastiku na warunki atmosferyczne, przede wszystkim na szkodliwe działanie promieni słonecznych i zanieczyszczone powietrze.

Rynny z tworzywa sztucznego nie wymagają konserwacji. Nie ulegają też korozji mechanicznej i chemicznej, więc są odporne m.in. na obecne w powietrzu dwutlenek siarki, soli i inne zanieczyszczenia. Nadają się na każdy dach.

Trzeba o nie dbać i czyścić, ale umiejętnie. Wcześniej należy usunąć z rynien wszelkie nieczystości w postaci liści, czy igieł. Można to zrobić używając drabiny lub odkurzacza z przedłużoną końcówką.
Żeby w przyszłości zapobiec zapychaniu rynien przez liście, dobrze jest stosować specjalne siatki ochronne. Tworzywo można dokładnie doczyścić wszystkimi dostępnymi środkami, które - uwaga - nie zawierają rozpuszczalników i żadnych składników ściernych.

Metalowe systemy rynnowe charakteryzują się dobrą jakością wykonania, łatwością montażu, estetyką i - co bardzo ważne - trwałością.
Rury są dodatkowo ocynkowane i powlekane warstwą puralu. Powłoka ta zabezpiecza elementy systemu rynnowego przed rdzą i innymi szkodliwymi czynnikami. Testy laboratoryjne prowadzone przez Instytut Techniki Budowlanej potwierdziły, że pural ma dużo większą odporność na korozję.

Rynny metalowe nadają się na każdy dach, bez względu na rodzaj pokrycia - czy będzie ono ceramiczne, cementowe lub metalowe. Charakteryzuje je wysoka wytrzymałość na obciążenia (np. śniegiem i lodem) oraz odporność na czynniki atmosferyczne - w tym nawet na promieniowanie ultrafioletowe.

Zdarza się, że rynna się przedziurawi. Dziurę można załatać. Przed naprawą miejsce wokół ubytku należy wytrzeć szmatką do sucha lub osuszyć suszarką.

Tradycyjnie dziury w rynnach stalowych łata się, przylutowując odpowiedni kawałek blachy, ale można też zakleić uszkodzenie specjalną taśmą uszczelniającą, którą przykleja się z obu stron rynny.

Taśmą można też załatać dziurę w rurze spustowej, naklejając ją od zewnętrznej strony.

Gdy zostanie przedziurawiona rynna z tworzywa sztucznego, można wymienić uszkodzoną część, jeśli elementy orynnowania łączone są na złączki lub zatrzaski.

Jeśli są sklejone, wtedy na uszkodzone miejsce trzeba nakleić fragment wycięty z innego kawałka rynny.
Po brzegach - pilnikiem, po powierzchni - klejem

Brzegi wokół dziury wygładza się pilnikiem, a powierzchnię wokół niej oczyszcza i smaruje klejem.

Fragment, którym ma być łatana dziura, smaruje się klejem i dociska do rynny.

W ten sam sposób można naprawić uszkodzoną rurę spustową.
Gust i kieszeń - to najważniejsze argumenty
- Jedynym kryterium wyboru rynny jest gust i kieszeń - twierdzi wiceprezes. - Metalowa będzie zawsze srebrna, ale jeśli ktoś na przykład ma bordowe elementy elewacji domu, może przypaść do gustu bordowa. Wówczas wybiera plastikową lub metalową cynkową.

Mariusz Klimczak podsumowuje: - Montaż rynny lepiej zlecić autoryzowanej firmie dekarskiej. Pracownicy przechodzą specjalne szkolenia organizowane przez producentów . To ważne, choćby dlatego, że źle zamontowane rynny mogą w okresie większych mrozów popękać.