Kary dla banków, które wciskały drogie wakacje kredytowe klientom poszkodowanym przez COVID-19

W trudnej sytuacji znalazł się m.in. pan Maciej, nasz Czytelnik: - Jednak bank zaproponował mi warunki wakacji od hipoteki w związku z COVID-19. W zamian za zawieszenie rat kapitałowych pożyczki (odsetki musiałbym spłacać regularnie) na pół roku, bank zażyczył sobie aż 1000 zł. Policzmy: 6 razy 605 zł (rata kapitałowa - red.) równa się 3630 zł, czyli dodatkowe 1000 złotych to ok. 30 procent tej kwoty. To ma być pomoc? - dziwił się niedawno w rozmowie z nami.

Pod lupą wakacje kredytowe aż 26 banków

Klienci szybko zauważyli, że banki próbują wykorzystać sytuację, by zarobić. Efekt? Do Urzędu Ochrony Konkurencji i Konsumentów zaczęły docierać skargi na zasady oferowania wakacji kredytowych. UOKiK zapowiedział interwencję i właśnie rozpoczęły się kontrole. Urząd sprawdza czy i w jaki sposób banki realizują ochronę. Postępowaniem wyjaśniającym objętych jest 26 banków.

Polecamy także: Wakacje kredytowe przez koronawirusa. To chwilowa pomoc. Bardzo droga. Ile może kosztować?

Przypomnijmy, Tarcza Antykryzysowa 4.0. wprowadziła ochronę konsumentów przed negatywnymi skutkami COVID-19. Jedno z przyjętych w pakiecie rozwiązań to możliwość zawieszenia umowy, ustawowe wakacje kredytowe, które dają konsumentom prawo do zawieszenia spłaty kredytu konsumeckiego i hipotecznego na okres do trzech miesięcy, bez naliczania odsetek i innych opłat. Z tego rozwiązania może skorzystać osoba, która w wyniku pandemii straciła pracę lub inne główne źródło dochodu.

- Z sygnałów napływających do UOKiK, m.in. od stowarzyszenia Stop Bankowemu Bezprawiu wynika, że banki mogą utrudniać lub wręcz uniemożliwiać konsumentom skorzystanie z tego prawa - komentuje Tomasz Chróstny, prezes UOKiK. - Klient zwracający się do banku z prośbą o udzielenie ustawowych wakacji kredytowych, nawet jeśli spełnia warunki, może nie otrzymać propozycji skorzystania z tego rozwiązania oraz pełnej informacji o warunkach zawieszenia rat. Według informacji, które do nas docierają, może on nie mieć jakiejkolwiek informacji ani potwierdzenia warunków odroczenia, jest jednak nakłaniany do skorzystania wyłącznie z tradycyjnej, komercyjnej oferty.

Jest to, oczywiście, droższe, rozwiązanie i dla wszystkich klientów. Czyli, tym poszkodowanym przez koronawirusa utrudnia się skorzystanie z tańszych wakacji kredytowych obciążając ich np. odsetkami i innymi opłatami, których - zgodnie z Tarczą Antykryzysową 4.0 - mogliby uniknąć.

- Sprawdzimy czy w warunkach oferowania ustawowych wakacji kredytowych oraz w sposobie informowania o tym rozwiązaniu przez 26 banków dochodzi do wspomnianych nieprawidłowości - zapowiada Chróstny. - Jeśli niepokojące informacje potwierdzą się, będę wyciągał konsekwencje prawne wobec tych banków, które oferując korzystne dla siebie rozwiązania, naruszyły interes i prawa konsumentów.

Kto się nie załapie na wakacje kredytowe?

- Zaletą "ustawowych wakacji" jest bez wątpienia to, że instytucje finansowe nie mają dowolności w ustalaniu ich warunków - uważa Tomasz Jaroszek, ekspert platformy Kapitalni.org służącej do zdobywania wiedzy o finansach. - Każdy klient może skorzystać z identycznego zwolnienia w spłacaniu rat, bez względu na to w jakiej instytucji finansowej zaciągnął zobowiązanie.

Z zawieszenia płatności na rzecz banku lub innej instytucji finansowej nie mogą skorzystać osoby, które pożyczyły pieniądze po 13 marca lub okres krótszy niż pół roku oraz takie, które nie straciły pracy. Ustawowe wakacje nie dotyczą także kredytów studenckich, preferencji z programu "Rodzina na swoim" oraz kredytów z dopłatami BGK (mieszkaniowych na usuwanie skutków powodzi oraz osuwisk ziemnych i huraganów). Nie załapią się również ci z przeterminowanym zadłużeniem.

To klient decyduje na jaki czas chce zawiesić spłatę zobowiązania. Nie muszą być to trzy miesiące, czyli okres maksymalny. W tym czasie zainteresowany nie płaci rat z umowy, obowiązują go tylko opłaty za ubezpieczenie. Instytucja finansowa nie może także - jak już wspomnieliśmy - naliczać w tym okresie odsetek ani pobierać żadnych innych opłat.

Jeśli wcześniej klient wystąpił o wakacje kredytowe na podstawie regulacji bankowych lub firm pożyczkowych, ustają one z mocy prawa z dniem doręczenia kredytodawcy wniosku o zawieszenie umowy z regulacji ustawowej.

To oznacza, że pożyczkodawca, który np. w maju zgodził się na zawieszenie w spłacie zadłużenia na trzy miesiące, musi respektować kolejny wniosek klienta, który wystąpi o wakacje w lipcu na podstawie tarczy 4.0.

Polecamy także: Oferowane przez niektóre banki "wakacje kredytowe" mogą się okazać pułapką

Instytucja finansowa wskaże klientowi jedynie sposób, w jaki rozliczy zawieszenie spłaty umowy, która została automatycznie skrócona.

Ustawowe wakacje kredytowe to zawieszenie obowiązku spłacania kredytów konsumenckich i hipotecznych, zarówno w części kapitałowej, jak i odsetkowej. W tym czasie kredytodawca nie może pobierać żadnych innych opłat, z wyjątkiem składek za ubezpieczenia powiązane z umową kredytu. Maksymalny termin zawieszenia wynosi 3 miesiące. Oznacza to, że okres kredytowania będzie o ten czas przedłużony. Kredytobiorca musi sam wystąpić o przerwę w spłacie kredytu. Najłatwiej zrobić to zdalnie - mailowo lub przez logowanie do systemu swojego banku lub firmy pożyczkowej. Niektóre instytucje proszą o kontakt infolinią lub mailowy. Urlop można wziąć także od kredytu. Ma być taniej, jeśli zarabiasz mniej przez COVID-19