Kim był? Wielkim działaczem niepodległościowym, który do dziś otaczany jest dużym szacunkiem przez mieszkańców Pomorza i Kujaw. Urodził się pod koniec XIX wieku na Kociewiu. Jego ojciec, piekarz, pochodził z kaszubskiego rodu Wrycza-Rekowskich i reprezentował drobną szlachtę. Ks. Józef po skończeniu seminarium w Pelplinie pracował m.in. w Grucznie, Jastrzębiu, Śliwicach. Zajmował się w działalnością społeczną. W styczniu 1919 roku, za tę działalność i udział w starciach zbrojnych, oskarżono go o zdradę stanu i skazano na karę śmierci. Karę jednak zmniejszono - przez rok ks. Józef był więziony w cytadeli grudziądzkiej. Walczył też w powstaniu wielkopolskim i u boku generała Hallera. Uczestniczył w wojnie bolszewickiej. W 1924 zrezygnował ze stopnia ppłka i służby w wojsku. Osiadł w Wielu. We wrześniu 1939 roku uciekł z niemieckiego aresztu. Ukrywał się i był jednym z założycieli Tajnej Organizacji Wojskowej "Gryf Pomorski". Przyjął wówczas pseudonim Rywacz. Zmarł w 1961 roku.
Kaszubski przywódca
(h.)
Ksiądz podpułkownik - zdjęcie z 1917 r.
W Bydgoszczy znajduje się pocztówka podpisana przez ks. Józefa Wryczę, legendarnego bojownika o wolność.
