Krzyże Wolności i Solidarności także dla byłych działaczy Solidarności ze Żnina

Krzyże Wolności i Solidarności w imieniu Prezydenta Rzeczypospolitej Polskiej Andrzeja Dudy wręczył prezes Instytutu Pamięci Narodowej Jarosław Szarek.

Krzyż Wolności i Solidarności został ustanowiony przez Sejm 5 sierpnia 2010 roku. Po raz pierwszy przyznano go w czerwcu 2011 roku przy okazji obchodów 35. rocznicy protestów społecznych w Radomiu. Krzyż nadawany jest przez prezydenta RP, na wniosek prezesa Instytutu Pamięci Narodowej, działaczom opozycji wobec dyktatury komunistycznej, za działalność na rzecz odzyskania przez Polskę niepodległości i suwerenności lub respektowanie praw człowieka w PRL. Źródłem uchwalenia Krzyża Wolności i Solidarności jest Krzyż Niepodległości z II RP.

Przybliżmy nieco te osoby: Andrzej Wybrański, ur. 03.12.1943 r., auczyciel w Liceum Ogólnokształcącym Żninie, od września 1980 r. zaangażowany w działalność w strukturach NSZZ "Solidarność". Pełnił funkcję przewodniczącego Komitetu Zakładowego, przewodniczącego Międzyzakładowego Komitetu Założycielskiego w Żninie, następnie został członkiem Zarządu Regionu Bydgoskiego NSZZ "Solidarność" i przewodniczącym Oddziału w Żninie. W 1981 r. delegat na I Walne Zebranie Delegatów Regionu Bydgoskiego NSZZ "Solidarność" i reprezentant Regionu na I Krajowym Zjeździe Delegatów. Po wprowadzeniu stanu wojennego kontynuował działalność związkową. Pod koniec grudnia 1981 r. uczestniczył w akcji ulotkowej w Żninie. 20 stycznia 1982 r., po dokonaniu przeszukania w miejscu zamieszkania, został zatrzymany i tymczasowo aresztowany postanowieniem Wojskowej Prokuratury Garnizonowej w Bydgoszczy z dnia 22 stycznia 1982 r. Osadzony w Areszcie Komendy Wojewódzkiej MO w Bydgoszczy i Zakładzie Karnym w Inowrocławiu. Z uwagi na toczące się postępowanie karne zastrzeżono mu również wyjazdy za granicę na okres 2 lat. Wyrokiem Sądu Pomorskiego Okręgu Wojskowego w Bydgoszczy z dnia 17 lutego 1982 r. został skazany na karę 1 roku i 6 mies. pozbawienia wolności z warunkowym zawieszeniem wykonania kary na okres 2 lat i karę grzywny. Jednocześnie tym samym wyrokiem został zwolniony z więzienia. Wyrokiem z dnia 2 lipca 1982 r. Sąd Najwyższy w Izbie Wojskowej, wskutek wniesienia rewizji nadzwyczajnej, warunkowo umorzył postępowanie karne z jednoczesnym wyznaczeniem okresu próby na 2 lata. Po wyjściu na wolność kontynuował działalność w nielegalnych strukturach związkowych. Zajmował się kolportażem pism i ulotek na terenie Żnina. Pośredniczył w kontaktach Prymasowskiego Komitetu Pomocy Osobom Pozbawionym Wolności i ich Rodzinom w Bydgoszczy z ośrodkiem działającym w Żninie. W 1984 r. zainicjował powstanie niezależnej drukarni w mieszkaniu jednego z działaczy żnińskiej opozycji. W latach 1985-1989 był współorganizatorem Mszy za Ojczyznę i Tygodni Kultury Chrześcijańskiej w Żninie. W związku z prowadzoną działalnością opozycyjną był inwigilowany przez SB w latach 1983- 1989. W 1989 r. wszedł w skład bydgoskiego Komitetu Obywatelskiego NSZZ "Solidarność", z ramienia którego kandydował i został wybrany posłem na Sejm X kadencji 1989-1991.

Stanisław Raczyński - działacz NSZZ "Solidarność" Ziemi Pałuckiej. W latach 1980-1981 był członkiem Komisji Zakładowej NSZZ "Solidarność" w Żnińskiej Fabryce Maszyn i Urządzeń "Żefam" oraz pracownikiem etatowym biura NSZZ "Solidarność" w Żninie, gdzie zajmował się sprawami interwencyjnymi z regionu. Po wprowadzeniu stanu wojennego kontynuował działalność w nielegalnych strukturach związkowych. Wchodził w skład grupy redagującej i kolportującej nielegalne wydawnictwo "Solidarność Pałucka". Był także związany z grupą działaczy żnińskiej i bydgoskiej opozycji, prowadzących tajną drukarnię podziemnej "Solidarności" w Wenecji k. Żnina, wydatnie wspomagającą prasę niezależną w województwie bydgoskim w latach 1984-1985. Z powodu prowadzonej działalności opozycyjnej był inwigilowany przez SB.

Jerzy Winiecki, ur. 06.07.1961 r. W 1981 r. student Akademii Rolniczej w Szczecinie. W związku z wprowadzeniem stanu wojennego i zawieszeniem działalności uczelni powrócił do miejsca zamieszkania w Żninie. W nocy z 30 na 31 grudnia 1981 r. wziął udział w rozkolportowaniu na terenie miasta ulotek w formie życzeń świątecznych podpisanych przez NSZZ "Solidarność" oraz żałobnych klepsydr informujących o jej "zamordowaniu". Za powyższe w dniu 14 stycznia 1982 r. został zatrzymany i przesłuchany oraz przeprowadzono rewizję w jego miejscu zamieszkania. Wyrokiem Sądu Pomorskiego Okręgu Wojskowego w Bydgoszczy z dnia 17 lutego 1982 r. został skazany na karę 1 roku pozbawienia wolności. Osadzony w Zakładach Karnych w Inowrocławiu i Potulicach. W dniu 21 lipca 1982 r. został przedterminowo zwolniony z reszty odbycia kary na okres próby 1 roku i poddany dozorowi kuratora sądowego. Zastrzeżono mu również możliwość wyjazdów za granicę.
(Podziękowania dla pana Henryka Tokarza za informacje i dokumentację fotograficzną).