Kto był niezłomny, kto kolaborantem? Postawy dziennikarzy w okresie PRL-u

Ludzie "czwartej władzy", czy mass mediów chętnie rozliczają z przeszłości innych. O sobie wolą (woleli) nie mówić. A szkoda, wszak jest o czym.

Na szczęście postawy dziennikarzy w kraju i na emigracji, w okresie PRL-u, wzięli na warsztat historycy IPN i kilku ośrodków uniwersyteckich. - To są dopiero początki badań nad środowiskiem dziennikarzy. Stąd próba oszacowania liczby niezłomnych i kolaborantów jest na razie niewykonalna - mówi prof. Tadeusz Wolsza, pracownik naukowy Instytutu Historii PAN i Uniwersytetu Kazimierza Wielkiego w Bydgoszczy.

W mieście nad Brdą rozpoczyna się dziś trzydniowa, ogólnopolska konferencja naukowa pt. "W świecie niezłomnych oportunistów i kolaborantów. Postawy dziennikarzy w kraju i na emigracji 1945-1989". - Teraz myślę, że w tytule zabrakło trzeciej kategorii - dziennikarzy, którzy byli dobrymi rzemieślnikami. Większość osób z tego środowiska to przyzwoici ludzie - ocenia prof. Wolsza.

Prof. Tadeusz Wolsza we władzach IPN

Pierwszego dnia sesji poznamy m.in. "dwie twarze Macieja Szczepańskiego", owego "księcia z Woronicza" z epoki Gierka i sylwetkę Stefana Bratkowskiego - studium przypadku autorytetu peerelowskiego i postkomunistycznego. Mowa też będzie o zmarłym w 2010 r. Krzysztofie Teodorze Toeplitzu (w 2006 r. ujawniono, że wedle akt IPN był tajnym współpracownikiem SB o ps. Senator).

W programie konferencji niewiele jest wątków regionalnych (będzie mowa o Annie Jachninie, Kazimierzu Małysze i Wiesławie Cichoniu). - Trzeci dzień miał być "bydgoski", ale tak się nie stało. Liczę, że w trakcie obrad pojawią się osoby, które zaproponują jakiś interesujący temat - dodaje prof. Wolsza.
Przypomnijmy - w wydanej przez IPN w 2010 r. książce pt. "Dziennikarze władzy, władza dziennikarzom" ujawnione zostały nazwiska TW m.in. z nieistniejącego już "Dziennika Wieczornego", IKP-a i Polskiego Radia.

Organizatorami konferencji jest IPN i Urząd Miasta Bydgoszczy. Początek dziś, godz. 15, sala sesyjna UM. 8 i 9 listopada sesje odbywać się będą w Sali im. W. Łochowskiego, ul. Jezuicka 2. Konferencji towarzyszy wystawa "Ocalić od zapomnienia. Anna Jachnina (1914-1996)" autorstwa dr Katarzyny Maniewskiej

7 LISTOPADA (Sala Sesyjna Ratusza)
15.00-19.00

* dr Joanna Taczkowska (UKW Bydgoszcz),
Zawód dziennikarza w polskim systemie prawnym - między niezależnością a podporządkowaniem

* Andrzej W. Kaczorowski
Janusz Stefanowicz (1932-1998) - kariera dziennikarza PAX-u: od kontestacji do kolaboracji

* dr Dominika Rafalska (ID UW Warszawa)
Jan Olszewski - reporter i publicysta tygodnika "Po Prostu" w latach 1956-1957

* prof. Andrzej Chojnowski (IH UW Warszawa)
Krzysztof Teodor Toeplitz w marcu 1968 roku

* prof. Dorota Skotarczak (UAM Poznań)
Jerzy Toeplitz: Inwigilacja intelektualisty

* Anna Piekarska (IPN Warszawa)
Krwawy Maciek. Dwie twarze prezesa Radiokomitetu Macieja Szczepańskiego w świetle akt śledztwa wobec kierownictwa TVP w 1980 r.

* Grzegorz Majchrzak (IPN Warszawa)
Casus Janusza Roszkowskiego

* dr Daniel Wicenty (IPN Gdańsk)
Stefan Bratkowski. Studium przypadku autorytetu peerelowskiego i postkomunistycznego

*dr Sebastian Ligarski (IPN Szczecin)
Dziennikarze na służbie. "Dziennik Telewizyjny" w czasie stanu wojennego
19.00-19.30

* Prezentacja dr hab. Piotra Zwierzchowskiego (UKW Bydgoszcz): Wizerunek dziennikarza w peerelowskim filmie fabularnym

8 LISTOPADA (Sala im. Wojciecha Łochowskiego, ul. Jezuicka 2)
9.00-13.00

* Anna Maria Jackowska
Adam Czekalski, zapomniany korespondent "Narodowca" (1947-1948) oraz (1956-1957)

* dr Zbigniew Girzyński (IHiA UMK)
Michałów Kwiatkowskich (ojca i syna) - redaktorów "Narodowca" kontakty ze służbami PRL

* Sławomir Moćkun
Redaktor Albert Morski. W służbie komunizmu za oceanem

* Paweł Szulc (IPN Szczecin)
Edward Kmiecik - kręta droga życiowa działacza polonijnego, dyplomaty i dziennikarza

* Marek Morkowski
Zygmunt Szempliński - wszystko dla Polski (1945-1960)

* dr Jolanta Hajdasz
Wolna Europa w Paryżu. Maciej Morawski, korespondent Rozgłośni Polskiej RWE 1965-1992

* dr Bartosz Kaliski (IH PAN Warszawa)
Maciej Kozłowski i "Biuletyn Niecenzurowany". Nieznany rozdział z dziejów II obiegu w Polsce (1969)

15.00-19.00

* prof. Tadeusz Wolsza (IH PAN Warszawa)
Los dziennikarza z tzw. gadzinówki w powojennej Polsce (Przypadek Mariana Maaka)

* Agnieszka Klarman (IPN Wrocław)
Tymoteusz Karpowicz vs. Czesław Ostańkowicz - jeden świat, dwie postawy

* dr Sebastian Pilarski (IPN Łódź)
Henryk Piasecki (1905-2002) - funkcjonariusz, dziennikarz, historyk

* Katarzyna Kyc (IPN Rzeszów)
Niepokorny. Historia Adama Warzochy

* Paweł P. Warot (IPN Olsztyn)
Wojciech Ogrodziński-Bilski - dziennikarz reżimowy

* dr Piotr Kardela (IPN Olsztyn)
Red. Tadeusz Barzdo i jego związki z olsztyńską i warszawską SB

* Andrzej Czyżewski i Paweł Spodenkiewicz (IPN Łódź)
Antysemity portret poczwórny: Zbigniew Faliński, Jerzy Kmitowski, Wiktor Malski i Henryk Maciejewski

* Marta Marcinkiewicz (IPN Szczecin)
Tadeusz Dziechciowski - portret niezłomnego dziennikarza

19.00-19.30
Dyskusja

9 LISTOPADA (Sala im. Wojciecha Łochowskiego, ul. Jezuicka 2)
9.00-12.00

* Mirosław Biełaszko (IPN Warszawa)
Postawy dziennikarzy muzycznych w PRL (muzyka klasyczna)

* dr Anna Idzikowska-Czubaj
"Stań i walcz..." Opinie muzyków rockowych o sobie po 1989 roku

* dr Katarzyna Maniewska (IPN Bydgoszcz)
Anna Jachnina, ps. "Hanka", "Hanna", "XY" (1914-1996) - biografia zapomniana

* dr Krzysztof Osiński (IPN Bydgoszcz)
Pogmatwane losy redaktora Kazimierza Małychy

* dr Przemysław Wójtowicz (IPN Bydgoszcz)
Wiesław Cichoń - redaktor naczelny toruńskiego biuletynu "Wolne Słowo" (1980-1982)

Źródło: www.ipn.gov.pl