Kto dziś jeszcze ufa państwu?

- Mam nadzieję, że tak nie jest, ale jest faktem społecznym, że nie ufamy państwu i jego instytucjom. I ten proces się pogłębia. To jest o tyle niepokojąca sytuacja, że żyjemy w państwie demokratycznym, ukonstytuowanym przez obywateli. Brak zaufania do niego świadczy o tym, że jego instytucje i organizacja zawodzą nasze oczekiwania. Kolejne sondaże pokazują, że sądy, prokuratura, rząd, parlament, ministerstwa mają wskaźnik zaufania na bardzo niskim poziomie.

Czytaj też: Politolog: Prezes pokazał prawdziwą twarz

- Z kilkoma chwalebnymi wyjątkami krajów skandynawskich np. Finlandii - poziom zaufania społeczeństwa do państwa jest tradycyjnie niski. Złą wiadomością jest to, że u nas te wskaźniki są bardzo niskie i tendencja spadkowa się pogłębia. Co więcej, każdego dnia media dostarczają przykładów i opisują sytuacje pokazujące, że te instytucje zawodzą lub podejmują decyzje w powszechnym odczuciu niesprawiedliwe, niedobre, lub po prostu głupie. Mam wrażenie, ze wielu z nas nie tylko nie ufa instytucjom publicznym, ale wręcz boi się państwa i jego władzy. Z państwem utożsamiane są też samorządy, bo ludzie często nie odróżniają tych administracji publicznych, dla nich to po prostu władza. I wszelkie jej niepopularne, czy w społecznej opinii, złe decyzje, np. powszechne o tej porze roku podwyżki czynszów; opłat za wodę; podatków itd., pracują na ten brak zaufania i zadowolenia obywateli.

- Dzięki politykom nawet nie umiemy zdefiniować pojęcia sprawnego państwa. Brak dyskusji o sprawach naprawdę istotnych, właśnie tych, co tworzą podstawy silnego i przyjaznego obywatelom państwa. Debatujemy o in vitro, spiskach, aborcji, nauce religii naszych kompleksach, zamiast o sprawnym działaniu społeczeństwa, jego aparatu jakim jest publiczna administracja, czy systemie prawa, które jest wciąż kiepskie w tym zakresie. Pomijam już kwestie jego egzekwowania. Około 80 procent Polaków - na podstawie własnych doświadczeń - jest przekonanych, że prawo i publiczne instytucje w Polsce, wbrew temu, co zostało zapisane w konstytucji, nie traktują ludzi równo.

- To rzeczywiście zdumiewające jak jest na to "impregnowana". Myślę, że po prostu najróżniejsze grupy i środowiska mają interes w tym, żeby państwo i jego instytucje nie było sprawne, rzetelne i sprawiedliwe. A samo państwo jest zbyt słabe by się temu przeciwstawić, dokonać skutecznej naprawy. I tak ten krąg się zamyka. W demokracji może go przerwać jedynie proces budowania i nagradzania postaw odpowiedzialności za przestrzeń publiczną i samo państwo wśród klas rządzących, ale to trudny proces