Brak planu, przez co rozprawka jest chaotyczna
Każdy maturzysta ma do dyspozycji brudnopis, w którym może zapisywać luźne myśli i notatki. Warto z niego korzystać. Przyda się on na przykład do stworzenia planu rozprawki. Niektórzy uczniowie go nie tworzą, przez co ich wypracowanie maturalne jest chaotyczne, a często także nie wyczerpuje tematu.
Jak stworzyć plan rozprawki? Wystarczy wypisać sobie trzy części rozprawki: wstęp, rozwinięcie i zakończeni, a następnie krótko, w jednym lub dwóch zdaniach opisać co powinno znaleźć się w każdej z nich. W planie powinna znaleźć się teza, poszczególne argumenty i przykłady, a także pomysł na podsumowanie tekstu. Wówczas, gdy zgubimy się w trakcie pisania rozprawki, możemy powrócić do planu i zobaczyć, w którym miejscu jesteśmy.
Mylenie argumentu z przykładem i streszczanie utworu, zamiast interpretowania
Za rozwinięcie w rozprawce można otrzymać naprawdę sporo punktów, bo aż 18. Niewiele uczniów jednak je zdobywa, dlatego że nadmiernie streszczają lektury, zamiast ich analizować. Pamiętajmy, że przywołanie jakiejś sytuacji z książki (lub innego tekstu kultury) musi być funkcjonalne, a więc obrazować i potwierdzać temat.
Kolejny błąd, który uczniowie często popełniają, to mylenie argumentu z przykładem. Nie wolno pisać, np. "Moim kolejnym argumentem jest Stanisław Wokulski". Argument to inaczej podteza, a więc informacja, która potwierdza tezę, a przykład ma ją jedynie wzmocnić.
Powtarzanie w podsumowaniu rozprawki tego, co było napisane wcześniej
Podsumowanie w rozprawce często jest traktowane przez uczniów po macoszemu. Niesłusznie. Jest to ostatnia część pracy, więc bardzo często najmocniej zapada w pamięć osobom, które ją czytają. Podsumowanie nie może składać się z jednego zdania. Nie powinno także zawierać jedynie wcześniej przytoczonych argumentów.
Ta część rozprawki musi skłaniać czytelnika do refleksji, warto więc zamieścić w niej jakiś cytat lub znane przysłowie.
Nieznajomość lektur z niższych etapów edukacyjnych
Uczniowie szczegółowo zapoznają się z tzw. lekturami z gwiazdką, a więc pozycjami obowiązkowymi na maturze. Często jednak zapominają, że w skład lektur obowiązkowych wchodzą także te omawiane na przykład w podstawówce. Dla niektórych wielkim zaskoczeniem był fakt, gdy na jednym z poprzednich egzaminów dojrzałości znalazł się fragment "Zemsty" Aleksandra Fredry, który uczniowie mieli rozpoznać.
Poniżej przedstawiamy inne lektury obowiązkowe z niższych etapów edukacyjnych:
- Jan Kochanowski: wybrane fraszki, Treny (V, VII, VIII),
- Ignacy Krasicki: wybrane bajki,
- Aleksander Fredro: „Zemsta”,
- Adam Mickiewicz: „Dziady cz. II”,
- Henryk Sienkiewicz – wybrana powieść historyczna („Quo vadis”, „Krzyżacy” lub „Potop”),
- wiersze wybranych poetów.
