Nie czekaj na waloryzację i dodatki. Tak teraz możesz podwyższyć swoją emeryturę - zasady przeliczania

Warunkiem nabycia prawa do emerytury według nowych zasad jest ukończenie powszechnego wieku emerytalnego, który od 1 października 2017 roku wynosi 60 lat dla kobiet i 65 lat dla mężczyzn.

Z każdej wpłaconej składki, po osiągnięciu wieku emerytalnego przez daną osobę i złożeniu wniosku o emeryturę, ZUS wylicza emeryturę. Jej wysokość zależy od długości stażu pracy, wysokości składek i momentu przejścia na emeryturę. Nie jest tajemnicą, że im później zdecydujemy się przejść na emeryturę, tym będzie ona wyższa. Każdy rok dłuższej pracy to wzrost świadczenia o około 10-15 proc.

- Zasadą jest, że im dłużej pracujemy, tym więcej składek zostaje zapisanych na koncie emerytalnym i więcej razy są one waloryzowane. Po drugie im później idziemy na emeryturę, tym mniejsza jest liczba miesięcy dalszego trwania życia przez które dzielimy kapitał odłożony na koncie w ZUS - mówi Krystyna Michałek, regionalny rzecznik ZUS województwa kujawsko-pomorskiego.

Jednym ze sposobów na podwyższenie emerytury jest ponowne jej przeliczenie. By mieć przeliczoną emeryturę, trzeba złożyć wniosek w tej sprawie. Warto to zrobić, bo nie ponosimy żadnego ryzyka. Jeśli nowe przeliczenie okaże się mniej korzystne od poprzedniego, ZUS będzie wypłacał emeryturę w wysokości dotychczasowej, czyli korzystniejszej. Nie obniży emerytowi świadczenia.

W przypadku emerytur zreformowanych ZUS dolicza składki odprowadzone po przyznaniu emerytury. Przeliczeniu mogą podlegać wszystkie emerytury (wcześniejsze, przyznane w wieku powszechnym, częściowe i pomostowe). Nie podlega przeliczeniu nauczycielskie świadczenie kompensacyjne w przypadku podlegania ubezpieczeniu po przyznaniu tego świadczenia.

Zarówno osoby, które przechodziły na emeryturę na starych jak i na nowych zasadach, mogą złożyć wniosek o przeliczenie, ale tylko wtedy kiedy są ku temu podstawy np. dodatkowy staż pracy, dodatkowe zarobki uzyskane przed lub po przyznaniu emerytury. Tak więc jeśli pracowaliśmy po przyznaniu świadczenia, po przeliczeniu może być ono wyższe.

Kluczowe w kwestii ponownego przeliczenia emerytury okazują się tablice dalszego trwania życia. Tablica trwania życia przedstawia przeciętną liczbę miesięcy, jaką mają do przeżycia osoby w wieku od 30 do 90 lat. Zmienia się co roku i obowiązuje od 1 kwietnia do 31 marca następnego roku. Jest kluczowym elementem przy wyliczaniu emerytury z tzw. nowego systemu.

Obecne tablice wynoszą:

• dla osób w wieku 60 lat - do 254,3 miesięcy,
• dla osób w wieku 65 lat - do 210 miesięcy.

Przy wyliczaniu emerytury z nowego systemu ZUS dzieli sumę zwaloryzowanych składek emerytalnych zgromadzonych na koncie w ZUS (od stycznia 1999 roku) i zwaloryzowanego kapitału początkowego (za okres do 31 grudnia 1998 roku) przez średnie dalsze trwania życia, czyli dalszą przeciętną długość życia na emeryturze.

- W tablicy jest ono wyrażone w miesiącach, które statystycznie emeryt powinien przeżyć. Im większy licznik oraz mniejszy mianownik, tym wysokość emerytury będzie wyższa – wyjaśnia Krystyna Michałek.

ZUS będzie korzystał z nowej tablicy GUS od 1 kwietnia 2023 roku m.in. do obliczenia emerytury ze zreformowanego systemu dla osób, które przejdą na to świadczenie między kwietniem br. a marcem przyszłego roku. Nie ma natomiast żadnych podstaw, by wnioski o ponowne przeliczenie emerytury z uwzględnieniem nowych tablic dalszego trwania życia składali niepracujący emeryci z tzw. starego systemu, czyli osoby urodzone przed 1949 rokiem.

Kapitał początkowy to ważna część emerytury i ma duży wpływ na jej wysokość. Można go przeliczyć np. z powodu urlopu wychowawczego, który obecnie przy kapitale liczony jest jak okres składkowy (dotyczy tych, którzy otrzymali decyzję przed 1 maja 2015 roku i nie wnioskowali o przeliczenie).

Warto też sprawdzić, czy do wyliczenia kapitału były przedłożone zarobki z całego okresu zatrudnienia przed 1 stycznia 1999 roku.

Często zdarza się, że mamy kłopot z udokumentowaniem zarobków z dawnych lat. Powodem mogła być np. likwidacja zakładu pracy, który nie zadbał o odpowiednie archiwizowanie. ZUS przed 2009 rokiem przyjmował wynagrodzenia "0" za te okresy pracy. Po tej dacie ZUS może zastąpić nieudokumentowane zarobki minimalnym wynagrodzeniem za pracę na umowie o pracę. Jeśli odnajdziemy lub uzyskamy dokumenty dotyczące wynagrodzenia za wcześniejsze lata, to przeliczenie zarobków może też wpłynąć na wysokość emerytury.

Wniosek o ponowne przeliczenie emerytury można składać w określonych terminach:

• w przypadku pracujących emerytów pobierających "stare emerytury" - po zakończeniu kwartału kalendarzowego,
• w przypadku pracujących emerytów, którym ZUS wypłaca "nowe emerytury" - nie wcześniej niż po upływie roku kalendarzowego lub po ustaniu wszystkich ubezpieczeń emerytalnych i rentowych,
• w pozostałych przypadkach - w każdym czasie.

Wiele osób zadaje sobie pytanie co z emeryturami po wyborach parlamentarnych? Wprowadzenie waloryzacji procentowej dla emerytów to ustawowy obowiązek. Przyjęta stawka wzrostu wynosi 12,3 procent może zostać zmniejszona ze względu na spadającą inflację, ale na razie żadna z partii politycznych nie zgłasza takich planów. Wyliczenia emerytur od marca 2024, biorąc pod uwagę właśnie taki wskaźnik, prezentujemy w poniższej galerii.