Niedziela Palmowa jako święto została ustanowiona na pamiątkę przybycia Chrystusa do Jerozolimy. Rozpoczyna okres duchowego przygotowania do Wielkanocy. Symbolem tego święta są palmy.
Niedziela Palmowa - co to za święto?
Niedziela Palmowa kończy czterdziestodniowy okres Wielkiego Postu. Ten dzień - zarówno dawniej, jak i obecnie - wprowadza wiernych w atmosferę wydarzeń Wielkiego Tygodnia, zapowiadających śmierć i zmartwychwstanie Chrystusa.
Niedziela Palmowa 2024 przypada 24 marca. Niedziela Palmowa rozpoczyna odliczanie ostatnich 7 dni Wielkiego Postu, który jest oczekiwaniem na Wielkanoc.
Niedziela Palmowa - zwyczaj święcenia palm
W Niedzielę Palmową do kościoła przynosi się palmy, które zostają poświęcone. Tradycyjne palmy to wiązanki gałęzi wierzby z baziami, przystrojone trzciną lub barwinkiem. Zwyczaj święcenia palm upamiętnia triumfalny wjazd Chrystusa do Jerozolimy, kiedy to stojące wzdłuż drogi tłumy ludzi rzucały gałązki palmowe pod nogi Jezusa.
Wierzono, że palma poświęcona w Niedzielę Palmową chroni przed nieszczęściami i dlatego przechowywano ją przez cały rok. Poświęcona palma musiała zająć godne miejsce, więc przechowywano ją za obrazami świętych. Gałązki święconej palmy lub małe krzyżyki z niej sporządzane umieszczano na ścianach domów i budynkach gospodarskich; przybijano je nad drzwiami domów. Miały chronić od czarów i chorób, ale też strzec przed pożarem, odpędzać burze i pioruny. Krzyżyki umieszczano również na polach, aby chroniły zboże od gradów i klęski i sprowadzały dobre urodzaje.
Palmy przechowywano aż do następnej Wielkanocy. Starą palmę palono lub zakopywano w ziemi, można ją też było zanieść do kościoła. Według tradycji popiół, którym w Środę Popielcową posypuje się głowy wiernych, otrzymuje się ze spalenia palm wielkanocnych pobłogosławionych w Niedzielę Palmową poprzedniego roku.
Zobacz w poniższym artykule zdjęcia palm wielkanocnych.
Triduum Paschalne
Najważniejszym momentem Wielkiego Tygodnia, jak i całego roku liturgicznego, jest Triduum Paschalne. To czas od wieczornej mszy w Wielki Czwartek i do nieszporów w Niedzielę Zmartwychwstania.
Poniedziałek, wtorek i środa to dni poświęcone pojednaniu, czas, by się udać do konfesjonału na spowiedź.
W Wielki Czwartek w kościołach milkną dzwony a do końca Wielkiego Tygodnia używa się drewnianych kołatek czy "klekotek".
W Wielki Piątek od samego rana gospodyni podnosiła pierzyny i smagała domowników po nogach rózgą, mówiąc "Boże rany Boże rany mój Jezu Kochany”. Tego dnia całe rodziny odwiedzają Grób Pański.
Wielka Sobota - ze święconką do kościoła
W Wielką Sobotę praktykowany jest zwyczaj święcenia potraw. Wierni przynoszą w pięknie przystrojonych koszykach pokarmy, w których nie powinno zabraknąć baranka, symbolizującego Chrystusa. Każdy pokarm w koszyczku ma swoje znaczenie:
- chrzan symbolizuje mękę Pana Jezusa ale również siłę, ma przynosić osobom go spożywającym dobre zdrowie,
- jajka to symbol nowego życia,
- chleb symbolizuje ciało Chrystusa ale również pomyślność i dobrobyt, jest podstawowym pokarmem każdego człowieka,
- wędliny, kiełbasy czy wędzony boczek mają symbolizować płodność, zdrowie i dostatek materialny,
- sól i pieprz - sól nie tylko dodaje potrawom smaku, ale także chroni je przed zepsuciem a według dawnych wierzeń - odstrasza zło; jest symbolem sedna życia i prawdy, "sól ziemi" to wybrańcy Jezusa. Pieprz zaś nawiązuje do gorzkich ziół dawniej używanych przez Żydów, co miało przypominać im o niewolniczej pracy w Egipcie,
- ser oznacza przyjaźń, porozumienie między człowiekiem a przyrodą, gwarantuje zdrowie i rozwój stada domowych zwierząt,
- ciasto symbolizuje doskonałość,
- masło wiąże się z dobrobytem,
- baranek - może być wykonany z ciasta chlebowego czy z masła - symbolizuje Chrystusa Zmartwychwstałego.
