Jak dowiodła Najwyższa Izba Kontroli, aż połowa kujawsko-pomorskich urzędów skarbowych kontrolowała PIT-y i akty notarialne osób, które sprzedawały nieruchomości w ostatniej chwili, czyli, krótko przed upływem pięciu lat - w roku przedawnienia zobowiązania podatkowego.
W konsekwencji ci mieszkańcy naszego regionu musieli nieraz płacić dwukrotnie wyższe odsetki za zwłokę niż gdyby fiskus zrobił to wcześniej.
Milczą, by kasa nie uciekła
- Urzędnicy okazali się więc niezwykle skuteczni, gdy chodziło o interesy budżetu państwa - komentuje Barbara Antkiewicz, dyrektor Delegatury NIK w Bydgoszczy. - Jednocześnie naruszali w wielu przypadkach prawa zwykłych obywateli.
Zapoczątkowany w 2006 roku wzrost cen nieruchomości spowodował, że zakup mieszkań zaczęto traktować jako inwestycję. Niektórzy próbowali tak zarabiać. Wtedy właśnie do ataku ruszyła armia fiskusa. Kontrola NIK wykazała, że urzędy skarbowe wyjątkowo często sprawdzały przychody ze sprzedaży nieruchomości oraz związane z nimi zwolnienia podatkowe.
Jedna czwarta kontroli (od 2009 do połowy 2013 roku) zakończyła się stwierdzeniem zaniżenia zobowiązań podatkowych. Dzięki temu inspektorzy wnieśli dodatkowo do budżetu państwa aż 16 mln zł podatku, co stanowiło 67 proc. wszystkich PIT-ów z tytułu podatku przy sprzedaży nieruchomości w naszym regionie.
Sposób, w jaki urzędnicy zdobyli pieniądze, bulwersuje NIK. Nie tylko dlatego, że nie była to bieżąca weryfikacja, a celowa w ostatnim roku przed przedawnieniem. Również z tego powodu, że takie kontrole zajmowały urzędnikom najwięcej czasu w porównaniu z ich innymi obowiązkami.
- Nierówno traktowali podatników znajdujących się w tej samej sytuacji prawnej - zarzuca Barbara Antkiewicz. - W efekcie część musiała płacić, a kolejni już nie. Ponadto urzędy skarbowe nie informowały o zmianie przepisów, pozostawiając sprawę ewentualnych korekt podatnikom, którzy mogli zwyczajnie nie wiedzieć, że coś im się należy.
Wielu podatników nie wiedziało, że może skorzystać z istniejącej jeszcze wtedy ulgi meldunkowej i płaciło podatki, jeśli przed upływem pięciu lat od zakupu sprzedali swoje nieruchomości. Oczywiście, urzędy im tych pieniędzy nie zwracały. Milczały.
- Z reguły nie prowadzono kontroli z udziałem podatników, którzy prawdopodobnie zawyżyli podatek. Inaczej było w drugą stronę, gdy urzędy podejrzewały uszczuplenie państwowej danin y- twierdzi NIK.
Jej zdaniem, nie robiły też samodzielnie korekt drobnych błędów i pomyłek rachunkowych w zeznaniach. Zamiast tego wzywały podatnika do skorygowania deklaracji, chociaż od 2005 roku funkcjonują rozwiązania, które ograniczają konieczność osobistych kontaktów z fiskusem.
Tymczasem urzędy skarbowe nie mają sobie nic do zarzucenia. - Odnosząc się do zarzutu weryfikacji spraw na krótko przed terminem przedawnienia, należy stwierdzić, że postępowanie takie nie narusza zasady zaufania do organów podatkowych - uważa Grzegorz Łysio, zast. dyrektora Izby Skarbowej w Bydgoszczy. - Mają prawo do kontroli zeznań, które nie uległy przedawnieniu.
Po wiedzę do... internetu
- Obowiązywanie w latach 2009-2011 trzech odmiennych regulacji dotyczących opodatkowania sprzedaży nieruchomości i praw majątkowych, spowodowało liczne wątpliwości związane z ich zastosowaniem - tłumaczy wicedyrektor IS. - Korzystanie z ulg jest prawem, a nie obowiązkiem. Podatnik uwzględnia to składając korektę deklaracji. Materiały informacyjne na ten temat są m.in. na stronach interne-towych Izby Skarbowej w Bydgoszczy i Ministerstwa Finansów. Jednak raport NIK dotyczący naszego regionu jest tak miażdżący, że podobne kontrole urzędów skarbowych będą przeprowadzone w całym kraju.
