Otwórz się na pomoc! Dowiedz się więcej o depresji i zdrowiu psychicznym w pandemii

Czym jest depresja? To choroba, która kojarzy się głównie z poczuciem smutku i obniżonym nastrojem. Zwykle jednak kryje się pod tym więcej objawów. I choć części z nich doświadczamy nieomal wszyscy w odpowiedzi na różne negatywne sytuacje, powinniśmy się skonsultować z lekarzem, jeżeli niepokojące objawy utrzymują się dłużej niż 2 tygodnie.

DO OBJAWÓW DEPRESJI MOGĄ NALEŻEĆ:

• zaniżona samoocena, brak wiary w siebie, nieuzasadnione poczucie winy;
• poczucie braku sensu, poczucie pustki i brak motywacji;
• nasilanie się przygnębienia i brak siły rano, niezależnie od okoliczności;
• ograniczanie codziennych aktywności, utrata zainteresowania dawnymi pasjami;
• brak zdolności do przeżywania radości, zobojętnienie;
• trudności w wykonywaniu codziennych czynności;
• brak zainteresowania swoim wyglądem i higieną;
• problemy ze snem – bezsenność, trudności z zasypianiem, płytki sen i częste wybudzanie się;
• kłopoty z koncentracją i pamięcią;
• utrata apetytu bądź wzmożony apetyt i zmiany masy ciała;
• spowolnienie psychoruchowe, rzadziej pobudzenie;
• myśli o śmierci, również myśli samobójcze.

To nie prawda, że osoba chora jest zawsze smutna i zamknięta w sobie. Może być także wybuchowa, drażliwa i nie kontrolować emocji. Co więcej – zdarza się, że osoby z depresją uchodzą za niezwykle radosne i energiczne, ponieważ ukrywają przed światem dolegliwości przez długie miesiące.

Niekiedy chorobie towarzyszą też objawy somatyczne, takie jak: bóle brzucha, głowy, ogólny ból ciała, kołatanie serca, biegunki, brak sił.

Nie wszystkie objawy muszą występować u każdej chorej osoby.

Jeżeli chociażby część z tych objawów utrzymuje się u ciebie dłużej niż 14 dni nie czekaj. Skontaktuj się z lekarzem.
Leczeniem depresji zajmują się psychologowie i psychiatrzy, ale jeśli nie wiesz, co robić, zgłoś się do lekarza rodzinnego.

DEPRESJA SAMA NIE MINIE

To choroba, która nieleczona utrudnia życie, negatywnie wpływa na każdą sferę codzienności, wywołuje bardzo silny ból psychiczny i może prowadzić do samobójstwa. Bądź czujny na niepokojące zachowania bliskich osób. Nie każdy chory zdaje sobie sprawę z tego, że cierpi na depresję. Nie każdy też dopuszcza do siebie myśl o chorobie, szczególnie że wielu osobom korzystanie z pomocy psychologa czy psychiatry nadal kojarzy się ze wstydem.

Jeśli chcesz pomóc komuś, kto zmaga się z objawami depresji – nie oceniaj, nie krytykuj. Wspieraj, akceptuj, pomóż w umówieniu się na konsultację ze specjalistą. Możesz razem z bliską osobą powiesić w widocznym dla niej miejscu (np. na lodówce) numer telefonu do psychiatry i powiedzieć, by zadzwoniła, gdy poczuje, że naszedł odpowiedni moment. Jeżeli wiesz, że sytuacja jest poważna, a twój bliski nie odważy się na telefon, samodzielnie umów spotkanie, przypilnuj terminu i miejsca.

DEPRESJĘ MOŻNA SKUTECZNIE LECZYĆ

Dla większości pacjentów najskuteczniejszą metodą leczenia jest połączenie psychoterapii i farmakoterapii. W wielu przypadkach leczenie pozwala wrócić choremu do aktywności sprzed choroby. Poprawa samopoczucia może jednak następować stopniowo. Szczególnie ważne przy przyjmowaniu leków antydepresyjnych, które zaczynają w pełni działać np. po 2 tygodniach regularnego przyjmowania (czas ten zależy od rodzaju leku).

Nie obawiaj się farmakoterapii. Jeśli preparat został przepisany przez lekarza, to znaczy, że w tej sytuacji jest najlepszym rozwiązaniem. Nie koncentruj się na skutkach ubocznych, które często występują tylko na początku terapii. Porozmawiaj z lekarzem o swoich wątpliwościach, dowiedz się, jakiego działania możesz oczekiwać po konkretnym leku. Wszelkie wątpliwości konsultuj ze specjalistą.

Pamiętaj! Współczesne leki antydepresyjne nie uzależniają, nie zmieniają osobowości, nie wpływają drastycznie na zachowanie pacjenta.

GDY NIE MOŻESZ WYJŚĆ Z DOMU

Konsultacja z psychologiem lub psychiatrą zwykle odbywa się osobiście w gabinecie specjalisty. Do plusów takiego spotkania zaliczyć można sam fakt kontaktu chorego z drugą osobą, stworzenie pretekstu do wyjścia z domu. Jednak czasem to właśnie zdobycie się na taką aktywność wydaje się choremu ponad siły.

Po roku pandemii część specjalistów zauważa pozytywne aspekty terapii online. Ta forma kontaktu bywa niekiedy dla pacjentów łatwiejsza. Pozwala rozmawiać na „swoim terenie”, ośmiela, ułatwia otwieranie się i daje większe poczucie bezpieczeństwa. Dzięki terapii online masz też dostęp do specjalisty bez względu na miejsce, w którym się znajdujesz. To szczególne ułatwienie dla osób z mniejszych miejscowości. Co więcej, do konsultacji z psychiatrą nie potrzebujesz skierowania.

DZIECI TEŻ CHORUJĄ NA DEPRESJĘ

Trudno realnie oszacować, ile dzieci choruje na depresję, ponieważ u młodszych pacjentów choroba bywa nieodpowiednio lub późno diagnozowana. W Polsce brakuje psychologów i psychiatrów dziecięcych, młodzież często nie otrzymuje niezbędnego wsparcia psychologicznego w szkole. Dlatego tak ważna jest świadomość rodziców.

Depresję u dzieci rozpoznaje się w taki sam sposób i w oparciu o podobne objawy, co u dorosłych. Przebieg choroby może być jednak różny w zależności od wieku dziecka. U kilkulatków na pierwszy plan często wysuwają się objawy somatyczne i trudności rozwojowe. Poza tym maluchy nie potrafią w jasny sposób opisywać i interpretować swoich stanów emocjonalnych, przez co symptomy typowe dla depresji bywają niezauważalne dla dorosłych, a zachowanie dzieci tłumaczy lenistwem.

Z kolei u nastolatków – poza klasycznymi objawami – pojawiają się zachowania buntownicze, agresywne, również samookaleczanie się. Nie wolno tego bagatelizować.

Pandemia i izolacja to wyjątkowo trudny czas dla dzieci. Brak bezpośredniego kontaktu z rówieśnikami, kłopoty związane z nauką online, ciągła obecność domowników – to tylko niektóre czynniki negatywnie wpływające na stan zdrowia psychicznego młodych ludzi. Właśnie teraz najbardziej potrzebują naszego wsparcia i wyrozumiałości.

DEPRESJA WIEKU PODESZŁEGO

Wśród czynników wpływających na rozwój depresji u seniorów często podaje się koniec aktywności zawodowej, nieumiejętność odnalezienia się w nowej sytuacji na emeryturze, pogarszające się zdrowie fizyczne i związane z tym ograniczenia, a także obniżające się zdolności poznawcze. Nie bez znaczenia jest również zła sytuacja finansowa i poczucie osamotnienia.

Mimo że z roku na rok przybywa osób starszych, które chorują na depresję, możliwość wystąpienia u nich tej choroby nadal bywa bagatelizowana przez rodziny oraz otoczenie. Utrata zadowolenia z życia zbyt często bywa traktowana jako naturalna konsekwencja starzenia się, podobnie jak brak energii, trudności z koncentracją czy inne typowe objawy depresji. Również sami seniorzy niechętnie zgłaszają się do lekarzy na konsultacje psychiatryczne, czując wstyd ze względu na swoje dolegliwości lub przypisując je ogólnie złej kondycji.

Nie musi tak być! Najbliżsi mogą stać się łącznikiem seniora ze specjalistą. W przypadku osób starszych na etapie diagnostyki konieczne będzie w pierwszej kolejności wykluczenie innych przyczyn, dlatego udział w konsultacji może wziąć zarówno lekarz rodzinny, jak też geriatra czy neurolog.

Pamiętaj! Dla starszej osoby niezwykle istotne jest poczucie bycia ważną i potrzebną. Działaniami profilaktycznymi w przypadku depresji wieku starszego są m.in. kontakt z ludźmi, rodziną, otaczanie seniora troską.

WARTO WIEDZIEĆ

• Na depresję może może zachorować każdy, bez względu na płeć, wiek, wykształcenie, status materialny czy miejsce zamieszkania.
• Depresja nie zawsze ma wyraźną przyczynę.
• Depresja nie jest czyimś wymysłem, wymówką czy słabością charakteru
• Słońce, spacery czy ćwiczenia fizyczne mogą pomóc choremu, nie są jednak lekiem na depresję
• Do walki z depresja przyznało się wiele znanych osób, np. Małgorzata Foremniak, Justyna Kowalczyk, Danuta Stenka czy Olaf Lubaszenko.

konsultacja merytoryczna: psycholog Magdalena Markowska__