Po filmie "Bogowie" wzrosła liczba transplantacji. Ale tylko na miesiąc

Patrząc na statystyki Centrum Organizacyjno-Koordynacyjnego do spraw Transplantacji "Poltransplant" widać, że w sercach Polaków coś drgnęło. W miesiącu poprzedzającym wejście na ekrany kin filmu "Bogowie", w reż. Grzegorza Palkowskiego, ze znakomitą kreacją Tomasza Kota w roli prof. Zbigniewa Religi, w całym kraju przeszczepiono tylko... jedno serce.

Tymczasem w październiku liczba transplantacji tego narządu wzrosła do 10! Więcej było też przeszczepień innych narządów - rzeczywistych dawców było 59 (we wrześniu 47).

Transplantolodzy specjalizujący się w przeszczepianiu serca mówią nawet o efekcie działania "Bogów".

Prof. Marian Zembala, dyrektor Śląskiego Centrum Chorób Serca w Zabrzu przyznaje, że "jest mniej odmów ze strony rodzin dawców, życzliwsze spojrzenie i mobilizacja, także ze strony tak ważnego i docenionego w filmie środowiska anestezjologów, bez których transplantacja by nie mogła się rozwijać".

Dla przypomnienia. Prof. Zembala był w składzie zespołu, który 5 listopada 1985 r. dokonał, pierwszego udanego w Polsce, przeszczepienia serca. Operacją pobrania organu od dawcy i wszczepienia go biorcy kierował prof. Religa.

Przeczytaj również: Tadeusz Żytkiewicz: - Choć profesor Religa nie jest moim biologicznym ojcem, dał mi życie. Drugie życie

Ten historyczny w dziejach rodzimej transplantologii moment oglądają widzowie "Bogów". Do ilu przemówił obraz? Ilu przekonał, że medycyna transplantacyjna to jedyna szansa dla pacjentów, którym inne terapie już nie mogą pomóc?

Z danych publikowanych przez "Poltransplant" wynika, że film odegrał ważną rolę w edukacji społeczeństwa. Efekt w postaci większej liczby pobrań narządów i mniejszej liczby odmów na pobranie organów od osoby, u której lekarze stwierdzili śmierć mózgu, jest wyraźny.

Niestety, zwyżkowa tendencja była chwilowa. Bo już listopadowe dane studzą optymizm. Ogółem, w przedostatnim miesiącu 2014 r., było 53 dawców, a rzeczywistych tylko 35 (z różnych powodów narządy nie nadają się do przeszczepienia, m.in. z powodu wykrycia choroby u dawcy).

Nadziei nie traci Bogumiła Król z Biura Koordynacji Transplantacji Serca z zabrzańskiego Centrum. - Jestem pewna, że film przyniesie pozytywny efekt w dłuższej perspektywie. W październiku mieliśmy zachłyśnięcie tematem, w listopadzie narządów do przeszczepów było mniej, ale trzeba dać sobie czas. Tu zmiany przebiegają wolniej, ale na pewno dojdzie do przełomu.

Filmem "Bogowie" jest zachwycony prof. Zbigniew Włodarczyk, szef kliniki transplantologii i chirurgii ogólnej Szpitala Uniwersyteckiego nr 1 w Bydgoszczy. - Jest doskonale zrobiony, dynamiczny. Poza tym zobaczyłem w nim osoby, które miałem i mam zaszczyt znać. To robi niesamowite wrażenie - przyznaje.

Pytany, czy w bydgoskim ośrodku też widać efekt "Bogów", mówi: - Nic takiego nie było. Przeciwnie, mieliśmy cztery odmowy pobrania narządów.

Rok 2014 klinika transplantologii nie będzie zaliczać do udanych. W ciągu 11 miesięcy wykonano 36 operacji przeszczepienia nerki (w dwóch przypadkach narządy pochodziły od dawców żywych). - W czternastoletniej historii ośrodka to najsłabszy rok - potwierdza prof. Włodarczyk.

Tymczasem zmieniają się metody pobierania narządów od żywego dawcy. Oprócz tradycyjnego sposobu, zabieg może być przeprowadzony laparoskopowo. - Wybór metody pozostawiamy dawcy - podkreśla bydgoski transplantolog.

Jeszcze przed świętami prof. Włodarczyk spotka się z kolejną grupą uczniów bydgoskich szkół podnadgimnazjalnych. Najpierw jednak młodzież obejrzy film "Bogowie". - Uczestniczyłem w dwóch takich debatach. Młodzież naprawdę jest ciekawa spraw dotyczących medycyny transplantacyjnej. Padają bardzo interesujące pytania - mówi prof. Włodarczyk.

W dwóch dotychczasowych spotkaniach w kinie "Helios" (w ramach projektu "Kino na temat") uczestniczyła też Aleksandra Woderska, regionalny koordynator transplantacyjny. - Już 800 uczniów obejrzało film i spotkało się z prof. Włodarczykiem. To idealna sytuacja, kiedy można w ten sposób przekazywać tak istotne informacje. Przy okazji uczniowie mogą pobrać deklaracje woli. Rozdajemy też broszury dotyczące między innymi takich programów, jak "Żywy dawca nerki".
Przeszczepienia w parach

W ramach promocji idei dawca narządów od osób żywych wdrażany jest program przeszczepień krzyżowych.

Bywa, że z przyczyn immunologicznych (niezgodność grup krwi, przeciwciała anty HLA u biorcy) mąż nie może oddać nerki żonie, choć bardzo tego chce. W podobnej sytuacji może być inna para bliskich sobie osób. W takich przypadkach prawo dopuszcza krzyżowe przeszczepianie nerek. Wówczas dawca może oddać nerkę biorcy z innej pary, w zamian za przeszczepienie nerki od dawcy żywego z tej pary, która jest w podobnej sytuacji.