Prezes Izby Aptekarskiej: - Zależy nam na większej liczbie szczepień przeciwko grypie

Czy już wiadomo, jak w tym sezonie jesienno – zimowym będzie refundowana szczepionka przeciwko grypie i kiedy będzie w aptekach?
Wszystko na to wskazuje, że refundacja szczepionki przeciwko grypie będzie taka sama, jak w sezonie 2023/2024. Wówczas była ona bezpłatna dla dzieci i młodzieży do lat 18, dla kobiet w ciąży, osób z grup ryzyka i dla seniorów w wieku 65 Plus. Natomiast 50 proc. refundacja na szczepionkę przeciw grypie przysługiwała wszystkim dorosłym, od 18 do 64 roku życia. Podejrzewam, że jeśli będzie jakakolwiek zmiana w tej refundacji to informacja o tym pojawi się pod koniec września, na początku października. Natomiast, jak na razie nic na to nie wskazuje. W tym czasie szczepionki zaczną się też pojawiać w aptekach.

I dalej będzie można się w nich, przeciwko grypie zaszczepić?
Dokładnie tak. Ale pamiętajmy o tym, że przeciwko grypie – tak jak to było wcześniej – będą mogły zaszczepić się w aptece wyłącznie osoby pełnoletnie. I, że jest to usługa, za którą obecnie pacjent - w wieku od 18 do 65 lat - będzie musiał zapłacić ze środków własnych. Nam aptekarzom, bardzo zależy na lepszej wszczepialności także przeciw grypie, tu jedynie w grupie seniorów po 65 proc. życia, jest ona w miarę dobra i wynosi około 20 proc. W innych grupach wiekowych, jest już tylko gorzej... Średnia dla całej populacji, to niespełna 5 proc. Z najnowszych danych wynika też, że koszty leczenia grypy w Polsce – i to w czasie, kiedy nie ma tak drastycznej epidemii tej choroby – wynoszą rocznie aż około 880 mln zł. Dlatego tak mocno promujemy te szczepienia w aptekach. Poza tym widać, że pacjenci ufają farmaceutom - jesteśmy pierwszym źródłem, gdzie mogą dowiedzieć się m. in. nie tylko o szczepieniach przeciwko grypie, ale i o wszelkich innych szczepieniach. Codziennie, wszystkie apteki w kraju odwiedza nawet 2 mln Polaków. Jesteśmy świadomi roli profilaktyki chorób infekcyjnych, a nasze doświadczenia wskazują, że każde ułatwienie procesu szczepienia wpływa na wzrost zainteresowania pacjentów.

Zanim jednak pacjent - od 18 do 65 lat - będzie chciał nabyć refundowaną szczepionkę przeciw grypie, musi mieć receptę od lekarza POZ.
Zgadza się. I wówczas – zgodnie z refundacją - zapłaci w aptece, część wartości tej recepty. Ale może też pominąć lekarza w przychodni i przyjść bezpośrednio do apteki, gdzie receptę wystawi mu farmaceuta. Jednak wtedy – o czym należy pamiętać – będzie ona pełnopłatna. Tu korzyść jest taka, że pacjent skraca sobie mocno drogę do tego zaszczepienia, bo może od razu – po wystawieniu recepty - przyjąć szczepionkę w danej aptece. I nie czeka po nią w długiej kolejce tak jak czasami w przychodni, dlatego byłoby dobrze, aby także farmaceuta mógł wystawiać receptę refundowaną na szczepienie przeciw grypie. Skrócenie procesu - od decyzji pacjenta o zaszczepieniu się, do przyjęcia szczepionki - jest także ważnym elementem poprawy wyszczepialności. Skrócenie tego procesu - od decyzji pacjenta o zaszczepieniu się do przyjęcia szczepionki - jest także ważnym elementem poprawy wyszczepialności.

Przypomnijmy jeszcze, jak przebiega w aptece szczepienie przeciw COVID-19?
Ta szczepionka jest w pełni refundowana przez państwo a to oznacza, że w aptece - każda osoba pełnoletnia, która do nas w tym celu przyjdzie, będzie mogła zaszczepić się za darmo. Nie musi mieć recepty, ponieważ jest zarejestrowana w systemie a my – realizując szczepienie przeciwko koronawirusowi - opieramy się na tym populacyjnym skierowaniu. Przypomnę, że szczepionką refundowaną dla osób w wieku 65 lat i starszych, którą można wykonać w aptece jest też ta przeciwko pneumokokom wywołującym choroby górnych dróg oddechowych, zapalenie gardła, zatok, zapalenie oskrzeli. Tutaj jednak trzeba mieć receptę od lekarza. Jest ona jedynie refundowana dla seniorów ze zwiększonym ryzykiem choroby pneumokokowej, czyli m. in. dla osób z przewlekłą chorobą serca i przewlekłą chorobą wątroby, przewlekłą niewydolnością nerek, wrodzonym lub nabytym niedoborem odporności, uogólnioną chorobą nowotworową, zakażeniem wirusem HIV. Przypomnę, że farmaceuci mają uprawnienia do wykonywania wszystkich wymienionych w rozporządzeniu szczepień zalecanych jako ochronne, czyli m. in. przeciwko HPV, kleszczowemu zapaleniu mózgu, ospie wietrznej, WZW typu A i B. Oczywiście u osób, od 18 roku życia. Co prawda same nasze usługi, refundowane już nie są - ale uprawnienia mamy…

A co ze wspomnianym HPV, czyli szczepionką przeciwko wirusowi raka szyjki macicy?
Na to pytanie tak odpowiem – w chwili obecnej możemy zaszczepić wyłącznie osobę dorosłą, ale w pandemii farmaceuci szczepili również przeciw COVID-19 i to z powodzeniem, pacjentów od 16 roku życia. Więc mamy argumenty na to, że – aby poprawić i w HPV dostępność oraz wszczepialność - można byłoby te szczepienia, dla określonego wieku osób młodych, umożliwić farmaceutom.

Jak przebiega kwalifikacja pacjenta do zaszczepienia w aptece?
W specjalnie przygotowanym, samodzielnym pomieszczeniu farmaceuta kwalifikuje pacjenta do szczepienia na podstawie ankiety, którą – po jej zakończeniu – zainteresowany podpisuje. Pyta w niej m. in. o bieżący stan zdrowia, o niektóre choroby przewlekłe czy o to, kiedy i na co się ostatnio osoba szczepiła. Czy miała wstrząs anafilaktyczny lub inne negatywne reakcje alergiczne po szczepieniu... I jeśli u aptekarza, wywiad farmaceutyczny nie budzi żadnych zastrzeżeń, to pacjent może być zaszczepiony.

A gdy budzi zastrzeżenia?
Jeśli z tego farmaceutycznego wywiadu wynika jakakolwiek merytoryczna wątpliwość dotycząca stanu zdrowia pacjenta lub przeciwskazanie do jego zaszczepienia – a może nim być też brak możliwości wglądu farmaceuty w jego dokumentację medyczną - to w takiej sytuacji aptekarz jest zobowiązany do skierowania pacjenta do lekarza, aby został on dokładniej zdiagnozowany. I wtedy, decyzję o ewentualnym zaszczepieniu podejmie już lekarz.

Wspomniał Pan prezes o wstrząsie anafilaktycznym: zdarzył się po zaszczepieniu pacjenta w aptece w regionie?
Z takimi sytuacjami spotkaliśmy się w Polsce, ale były to pojedyncze przypadki. Nie mniej należy zaznaczyć, że farmaceuci są doskonale przygotowani do procesu szczepienia – co udowadniają też statystyki: we wszystkich aptekach w kraju wykonaliśmy już ponad 3 mln szczepień. To potwierdza, że pacjenci zaufali tej formie profilaktyki. Wracając do pytania o wstrząs anafilaktyczny – mamy kilka sygnałów z kraju, że farmaceuci ratowali życie pacjentów na przykład użądlonych przez owady – dla tych osób apteka była najbliższym punktem opieki medycznej.
 
To jakie jest zainteresowanie farmaceutów, organizacją punktów szczepień w kujawsko-pomorskich aptekach? 
Obecnie – spośród około aktywnych 500 aptek w regionie – 61 z nich, czyli ponad 10 proc. zarejestrowało u siebie punkt szczepień. Może to się wydawać niewielką liczbą, ale pamiętajmy, że apteka - aby zarejestrować taki punkt szczepień - musi spełnić wymogi kadrowe oraz lokalowe, które w ostatnim czasie dynamicznie się zmieniały.