Obsługiwałem angielskiego króla
Obsługiwałem angielskiego króla
dramat, Czechy, Słowacja, 2006, scen. i reż. Jiri Menzel, wyst. Ivan Barnev, Oldrich Kaiser, Julia Jentsch
Po latach Jan wspomina czasy, kiedy był młodym kelnerem i z łezką w oku przypomina sobie pierwsze zarobione pieniądze i pierwsze miłości. Jego spowiedź życia jest jak symbol szczęścia i sukcesu, które czasem przeobrażają się w klęskę. O tym, że pogoń za rozgłosem i mamoną to złudna droga - w czeskim dramacie "Obsługiwałem angielskiego króla", który wszedł na ekrany kin.
Po wielu latach Jan Dziecię (wciela się w jego postać Ivan Barnev) wychodzi z więzienia. Zamieszkuje w domu na granicy, w czeskiej wsi niegdyś zamieszkałej przez Niemców, ale dziś opustoszałej, bo po wojnie rodowici Niemcy zostali stąd wysiedleni. W drodze do domu Jan wspomina czasy, kiedy był młodym kelnerem i chwile, gdy zarobił pierwsze pieniądze, a także kiedy miał pierwsze doświadczenia seksualne. To właśnie wtedy zdecydował, że zrobi wszystko, aby odnieść sukces.
Czeska elita
Jan, bystry, przebiegły młodzieniec, szybko zaczyna odnosić pierwsze zawodowe sukcesy. Sąsiedzi mu zazdroszczą i grożą, więc ten opuszcza miasteczko. Znajduje pracę w luksusowym hotelu niedaleko Pragi, tam, gdzie na śniadaniach spotyka się czeska elita. Bohaterowi pochodzącemu z nizin społecznych imponuje styl życia bogatych, młodych ludzi. Obiecuje sobie, że zrobi wszystko, aby zostać bogaczem i żyć tak, jak oni.
Dziecię zmienia pracę i wierząc, że zrobi karierę, zatrudnia się w eleganckim hotelu w Pradze. Tutaj uczy się, jak profesjonalny kelner powinien się ubierać i zachowywać. Tu spotyka go największy zaszczyt - cesarz Abisynii odwiedza hotel i nagradza Dziecię za wspaniałą, choć krótką służbę.
Po złej stronie
Wkrótce kelner zakochuje się w Lizie (Julia Jentsch), młodej niemieckiej aktywistce z Sudetów i nagle znajduje się po niewłaściwej stronie. Zostaje kolaborantem wojsk, które najeżdżają na Czechosłowację. Jan żeni się z Lizą. Jego rodacy są mordowani, a ci, którzy przeżyją, będą ledwo wiązać koniec z końcem. On za to świętuje swoje małżeństwo z niemiecką nacjonalistką. Wkrótce zaczyna pracować dla Niemców. Wybucha wojna. Niemcy napadają na Polskę i Liza decyduje się służyć jako pielęgniarka - wolontariuszka. Jan jest sanitariuszem w niemieckim instytucie. Małżonkowie snują plany na przyszłość. Postanawiają zbudować hotel, kiedy skończy się wojna.
Dramat kelnera
Dochodzi jednak do tragedii. Liza ginie podczas nalotu, na sam koniec wojny. Jan Dziecię zostaje oskarżony za współpracę z nazistami. Czy bohater zrozumie, że to kara za jego błąd, bo za bardzo pragnął sukcesów, bo za bardzo chciał przyjemności?
Film jest ekranizacją powieści Bohumila Hrabala pod tym samym tytułem. Obraz stał się legendą już na kilka lat przed premierą. Wiadomość o planach filmowców zszokowała opinię publiczną nie tylko w Czechach. Reżyser Jiri Menzel na festiwalu w Karlovych Varach w 1998 roku stłukł rózgą jednego z jurorów, który kupił prawa do tej powieści za 25 tysięcy koron. Sam sprzedał je telewizji za 4 miliony.
Hrabal wiedział, że nikt, tak jak Menzel, nie potrafi zekranizować jego książki. Sprzedając prawa do adaptacji wymusił na wspomnianym jurorze obietnicę, że właśnie ten reżyser przeniesie losy kelnera na obraz. - Pokazałem dwie historie - mówi Menzel. - Pierwsza śledzi losy ambitnego kelnera przed wojną i podczas okupacji. Druga przedstawia dojrzałego już mężczyznę, który po latach szuka spokoju na wsi, a za sprawą pojawienia się młodego robotnika, zatapia się we wspomnieniach. Mam nadzieję, że Hrabal widząc taki efekt na taśmie filmowej, uśmiechnąłby się zadowolony i wzniósł toast kuflem dobrego czeskiego piwa - dodaje.
