Rewolucyjne zmiany w umowach zleceniach od 2023. ZUS od każdej zarobionej złotówki?

Pracodawcy często wykorzystują umowę-zlecenie lub o dzieło jako zamiennik tradycyjnej, co jest dla nich niższym kosztem. Nie chronią pracowników, stąd nazywa się je umowami śmieciowymi.

- Są one używane przede wszystkim, żeby uniknąć płacenia pełnego wynagrodzenia, czyli np. z dodatkiem za pracę w godzinach nadliczbowych - powiedział "Pomorskiej" Waldemar Adametz, zastępca Okręgowego Inspektora Pracy w Bydgoszczy. - I tak: umowy o dzieło, które nie podlegają minimalnemu wynagrodzeniu, są stosowane w sytuacjach nieuprawnionych, w których nie następuje wykonanie żadnego dzieła i dla unikania płacenia wynagrodzenia z dodatkiem za pracę w godzinach nadliczbowych.

Podaje przykład: - W firmach ochroniarskich etat w jednej firmie i zlecenie w spółce "córce", a pracownik przez 16 godzin wykonuje tę samą pracę w tym samym miejscu (8 godzin etat + 8 godzin zlecenie - red.).

Inspektor wskazuje jednak także na drugą stronę medalu: - Stawka minimalna z umowy zlecenia powoduje, że przy dużej liczbie przepracowanych godzin zleceniobiorca może zarobić więcej niż pracownik na umowie o pracę, którego ograniczają reżimy czasu pracy (np. odpoczynki dobowe i tygodniowe czy pięciodniowy tydzień pracy - red.), co powoduje, że osoby takie nie są zainteresowane pomocą PIP w zmianie formy wykonywania pracy na stosunek pracy.

Zatrudnienie na podstawie tzw. umów śmieciowych, jest od kilku lat coraz powszechniejszą praktyką. Jak wskazuje Główny Inspektor Pracy, Polska jest liderem w stosowaniu takich form zatrudnienia. Na podstawie różnego rodzaju umów cywilnoprawnych w naszym kraju pracuje ok. 3,7 mln osób.

Od wielu lat mówi się o pełnym oskładkowaniu umów zleceń, czyli od każdej zarobionej złotówki. Polska zobowiązała się do tego wobec Brukseli. Według informacji Dziennik Gazeta Prawna", rozwiązanie miałoby obowiązywać do początku 2023 roku. Rząd liczy jednak na przesunięcie tego terminu na 2024 rok.

- Nie komentujemy pomysłów, projektów ustaw czy rozporządzeń, m.in. dotyczących umów zleceń - mówi Krystyna Michałek, Krystyna Michałek, regionalny rzecznik prasowy ZUS w województwie kujawsko-pomorskim.

Michałek tłumaczy, jak to wygląda dziś: - Jeśli osoba, która pracuje jednocześnie na podstawie np. dwóch takich umów u różnych zleceniodawców uzyskuje z pierwszej wynagrodzenie w wysokości minimalnej płacy (3010 zł brutto - red.), to z tej umowy zleceniodawca opłaca składki na ubezpieczenia społeczne i zdrowotne. Natomiast drugi jest z nich zwolniony, poza składką zdrowotną.

W sytuacji, gdy umowa zlecenie jest jedyną formą zatrudnienia danej osoby, wówczas zatrudniający podlega obowiązkowo ubezpieczeniom społecznym: emerytalnemu, rentowym, wypadkowemu i zdrowotnemu. Chorobowe jest dobrowolne. Wyjątek stanowią uczniowie i studenci do 26 lat zatrudnieni na umowę zlecenie.

- Umowa zlecenia zawarta z uczniem lub studentem do 26 roku życia nie rodzi obowiązku opłacania składek na ubezpieczenia społeczne i zdrowotne, chyba że podpisze umowę zlecenia z własnym pracodawcą, u którego jest zatrudniony na podstawie tradycyjnej umowy. W takim przypadku zlecenie w zakresie ubezpieczeń traktowane jest tak samo jak umowa o pracę. Ta sama zasada dotyczy, kiedy zawiera umowę zlecenia z innym podmiotem niż własny szef, ale wykonuje ją na rzecz swojego pracodawcy. Firma musi wówczas opłacić od umowy zlecenia wszystkie składki na ubezpieczenia społeczne i zdrowotne - dodaje rzeczniczka ZUS.