Sadłowo i jego tajemnice

Turyści "Wędrownika" pod wodzą Tadeusza Frymarka szukają ruin zameczku.

Jednak uwagę przyjezdnych przykuwa też drewniana tablica wsparta na stalowych włóczniach, niewielki zadrzewiony wzgórek wskazująca. To relikty rycerskiego zamku.

Jest więc Sadłowo jedną z tych miejscowości w Kujawsko-Pomorskiem, które mogą pochwalić się własnym zamkiem, czy też raczej wspomnieniem po tymże. Został przecież tylko niepozorny, zarośnięty dziką roślinnością pagór pośród podmokłych łąk. Uwagi i wyobraźni trapera trzeba, by w kamieniach spojonych zaprawą dopatrzyć się zarysów jakiejś budowli. Ludzie i natura zrobili tu swoje - rozebrana prawie do fundamentów, została pochłonięta przez dziką przyrodę.

Z nadania biskupów i króla
Od zarania dziejów Sadłowo było własnością biskupstwa płockiego (do dziś znajduje się w tamtejszej diecezji) i dzięki niej w roku 1313 pojawiło się na kartach historii.

Chodzi o akt nadania wsi kasztelanowi spicymierskiemu Piotrowi z dobrzyńsko-mazowieckiej linii rodu Świnków. Lata świetności grodu w Spicymierzu na ziemi sieradzkiej przypadają na rządy Konrada Mazowieckiego w XIII wieku. Sam kasztelan Piotr zginął w roku 1323 broniąc Dobrzynia nad Wisłą przed najazdem pogańskich wtedy Litwinów.

W roku 1367 Kazimierz Wielki nadał Sadłowo i okoliczne dobra Jakuszowi i Pietraszowi z pobliskiego grodu w Strzygach (na zachód od Sadłowa), po którym zachował się tylko zalesiony wzgórek.

Zamek
Niewielka warownia w Sadło-wie powstała po roku 1373 z funduszy kasztelana Rypina Piotra Świnki - wnuka Piotra, kasztelana spicymierskiego. Określa się ją jako siedzibę możnowładczą, zaś w XV wieku - po przejęciu przez Doliwów ze Słońska - jako typowo rycerską.

Dojazd
Sadłowo leży przy lokalnej drodze pomiędzy Rypinem a Świedziebnią. Ruin zamku szukajmy tuż przed wjazdem do Sadłowa od strony Rypina w obniżeniu terenu. To kilkadziesiąt metrów na północny zachód od szosy. Kierunek wskaże tablica.
Fatalną datę w historii tej miejscowości wyznacza 29 dzień sierpnia 1431 roku, kiedy zameczek zdobyli Krzyżacy. Ponownie padł podczas wojny trzynastoletniej w roku 1463, zaś odzyskany został z rąk krzyżackich w następnym roku dzięki wygranej wojsk prowadzonych przez księcia płockiego Konrada III Rudego.

Fortalicja została zniszczona podczas potopu szwedzkiego i nigdy już nie miała być odbudowana.

Podczas prac archeologicznych w latach 1994-1997 okazało się, że budowla nie była typowym zamkiem - składała się z umocnionego domu i z przylegającej do niego narożnikiem kaplicy.

Kościół Jana Chrzciciela
Parafia w Sadłowie powstała w połowie XIV wieku, choć pierwsza wzmianka o drewnianym kościele pochodzi z roku 1564.

Murowany kościół św. Jana Chrzciciela wzniesiono w latach 1752 - 1756 w stylu barokowym. Jego fundatorem był Olbracht Pląskowski - starosta lidzbarski i jego żona Rozalia.

Wnętrze kościoła zdobią m.in. barokowe ołtarze i 10-głosowe organy. Cennymi zabytkami są także krucyfiks z drugiej połowy XVIII wieku i pacyfikał (relikwiarz w kształcie krzyża podawany do ucałowania) datowany na XVI-XVIII wiek. W roku 1999 z kościoła skradziono wspaniałą srebrną monstrancję z roku 1600 - działo Albrechta I Weimmera z Torunia - i kilka innych zabytków sakralnych. Monstrancja odnaleziona została w roku 2006 w galerii "Neuse" w Bremie. Włocławska prokuratura podjęła kroki prawne, by dzieło wróciło do Polski. Na terenie przykościelnym znajduje się murowana dzwonnica z roku 1895.

Drzewa i pałac
W tutejszym parku znajduje się dziewięć wiekowych drzew, które ujęto w tzw. kanonie odznaki krajoznawczej województwa kujawsko-pomorskiego. Aby zdobyć odznakę, należy potwierdzić fakt odwiedzenia tego pięknego miejsca. Jest też okazały XIX-wieczny pałac. Jego fronton zdobią cztery kolumny.