Spore szkody w rzepaku przez gęsi i łabędzie. Rolnicy czekają na zmianę ustawy

Badacze z instytutów: ochrony roślin, ogrodnictwa oraz uprawy nawożenia i gleboznawstwa wspierają rolników monitoringiem szkodników w około 350 punktach kraju. Pierwszy komunikat, który opublikowali w tym sezonie, dotyczy plantacji rzepaku: - Nie odnotowano obecności szkodników, jednak sporym problemem są szkody powodowane przez zwierzęta, przede wszystkim gęsi, sarny i łabędzie – czytamy.
Rolnik może liczyć na odszkodowanie za straty wyrządzone mu przez sarny, ale nie za szkody, które spowodowały ptaki. Wynika to z ustawy o ochronie przyrody, gdzie w wykazie zwierząt, za które odpowiada Skarb Państwa, nie ma dzikiego ptactwa.

Tymczasem problem szkód wyrządzonych przez ptaki narasta. Dotyczy również województwa kujawsko-pomorskiego.

- Skarżymy się na ptaki co najmniej od dziesięciu lat – przypomina rolnik z powiatu chełmińskiego. Było wiele spotkań w tej sprawie, także z udziałem władz wojewódzkich, a nawet ich wizytacje na naszych uprawach zniszczonych przez ptaki. Obietnic padło wiele, ale w przepisach nie zmieniło się nic.

Nadzieję na zmianę daje poselski projekt o zmianie ustawy o ochronie przyrody. Zgodnie z nim, do wykazu zwierząt, za które odpowiada Skarb Państwa dopisane byłyby: kormorany, żurawie, dzikie gęsi, łabędzie i krukowate. W uzasadnieniu czytamy: - Ptaki, osiadając na uprawianych gruntach, doszczętnie wyniszczają uprawę, wydziobując zasiane ziarno, bądź wybierając młode rośliny po wschodach. Stado ptaków może liczyć nawet kilkaset osobników, w efekcie ich wizyty na polu wiążą się najczęściej z potrzebą dokonywania nowych zasiewów i ponoszeniem po raz drugi nakładów na nasiona i związane z tym prace polowe. Sytuacja powtarza się w przypadku strat powodowanych przez kormorany w stawach hodowlanych. Dodatkowo, nawet jeśli rolnik odsieje zniszczoną uprawę lub posieje gatunek inny niż uszkodzony przez ptaki, często plon z takiej uprawy jest niższy, co w rezultacie powoduje dalsze straty gospodarza.

Posłowie zwracają uwagę na rosnącą liczbę ptaków w Polsce: - Co roku przylatuje do Polski około 60 tysięcy kormoranów, które zakładają tu gniazda, a w każdym w nich wykluwają się średnio dwa pisklęta. To oznacza, że pod koniec sezonu lęgowego czyli około lipca, mamy w Polsce około 120 tysięcy ptaków, które tu żerują. Każdy z nich zje około 400 gramów ryb, bo żywi się tylko rybami - również tymi cennymi - jak węgorz, sandacz, szczupak czy lin. Instytut Rybactwa Śródlądowego wyliczył, że kormorany żerujące na jeziorach północno-wschodniej Polski, zjadają łącznie co roku blisko l ,2 tys. ton ryb. Na kormorany przypada ok. 80 proc. ryb zjadanych przez wszystkie zwierzęta drapieżne. To więcej niż odławiają na tym terenie zawodowi rybacy (ok. l tys. ton).

Projekt o zmianie ustawy o ochronie przyrody trafił do czytania w komisjach. W październiku ub. r. na posiedzeniu Komisji Ochrony Środowiska, Zasobów Naturalnych i Leśnictwa oraz Komisji Rolnictwa i Rozwoju Wsi posłowie byli zgodni, że zmiany w ustawie są potrzebne. Pojawił się pomysł powołania podkomisji w tej sprawie, ale został odrzucony. W efekcie projekt ustawy został skierowany do poprawy.
Najwięcej wątpliwości budzi oszacowanie szkód wyrządzanych przez ptaki. Małgorzata Golińska, sekretarz stanu w Ministerstwie Klimatu i Środowiska wyjaśniała:

- Wielokrotnie w ministerstwie próbowaliśmy podejść do tego tematu i nie ukrywam, że zawsze mieliśmy problem z obiektywnymi metodykami oceny rzeczywistej szkody. Była to dla nas istotna bariera, której dotychczas nie udało nam się, pomimo również poszukiwania wzorców w innych państwach, przezwyciężyć.

Małgorzata Golińska zwracała uwagę na czas od momentu wyrządzenia szkody do momentu podjęcia próby szacowania tej szkody. - To może być utrudnione choćby ze względu na zmianę warunków atmosferycznych. Szczególnie wystąpienie opadów może zatrzeć ślady, które pozwolą nam udokumentować, który konkretnie gatunek czy które konkretnie ptaki były za tę szkodę odpowiedzialne. Zwłaszcza że przecież zdarza się, że na polu bywa nie jeden gatunek, tylko kilka. Bywają również gatunki, które nie żerują na zasiewach. Jednak jesteśmy otwarci na współpracę, na poszukiwanie wspólnych rozwiązań, tak aby faktycznie te problemy, przed którym stoją od dziesięcioleci rolnicy, można było skutecznie rozwiązać.

W posiedzeniu komisji uczestniczył też poseł z naszego regionu Jak Krzysztof Ardanowski: - Chodzi o to, żeby ta potrzebna ustawa powstała. Ona jest tylko pierwszym krokiem, moim zdaniem, do daleko bardziej radykalnych działań dotyczących między innymi odpowiedzialności człowieka za wielkość populacji poszczególnych gatunków. Owszem, wszyscy jesteśmy za tym, by bioróżnorodność w Polsce rozwijać, ale jestem przeciwny, by zwiększyć ilość kormoranów w Polsce. To nie jest żadna bioróżnorodność. To, co te kormorany czynią, nurkując i niszcząc tysiące ton ryb, to jest niszczenie bioróżnorodności.
Do sprawy wrócimy.