Tak wygląda nauka w chińskich szkołach. Uczniowie od małego przestrzegają sztywnych zasad. Dyscyplina i konkurencja w chińskiej edukacji

Poważną edukację mali Chińczycy zaczynają już w przedszkolu. Nawet trzylatki biorą udział w „lekcjach”, podczas których muszą karnie siedzieć na krzesełkach i trzymać dłonie na kolanach. Potrzeby fizjologiczne mogą załatwiać tylko w wyznaczonym czasie i za wyraźną zgodą opiekuna. To wstęp do dyscypliny, która jest fundamentem chińskiej edukacji.

W klasach liczących 60-80 uczniów panuje cisza i porządek, a uczniowie słuchają poleceń nauczyciela. Słuchają tym bardziej uważnie, że nauka opiera się na pamięciowym przyswojeniu wiedzy – uczeń opanował wiadomości wtedy, gdy słowo w słowo potrafi powtórzyć to, co mówił nauczyciel.

Naukę w szkole podstawowej rozpoczynają siedmiolatki. Bywa, że w dużych miastach do pierwszej klasy przyjmowane są już 6-latki. Lekcje rozpoczynają się zwykle o godzinie 8.10 i trwają po 40 minut. Wiele placówek prowadzi jednak dodatkowe zajęcia już od 6 rano – i biorą w nich udział prawie wszyscy uczniowie. Około godziny 9 i o 14 odbywa się gimnastyka. Uczestniczą w niej wszystkie klasy, zebrane zwykle na szkolnym boisku.

Tuż przed południem uczniowie jedzą obiad, a od godz. 12 do godz. 14 jest obowiązkowa drzemka. Dzieci opierają głowy na ławkach i odpoczywają. Nikt nie grymasi, bo lekcje codziennie trwają do godziny 18. Po szkole wielu małych Chińczyków ma dodatkowe zajęcia. Do łóżek idą późno, bo niepisaną tradycją w Chinach są czasochłonne zadania domowe. Dzieci ślęczą nad zeszytami nawet do północy.

W szkołach obowiązują mundurki. Zwykle są to luźne bluzy i szerokie spodnie, ozdobione szkolnymi emblematami. Mundurki uszyte są z lekkich, sztucznych materiałów. Chodzi o to, aby można je było łatwo wyprać i szybko wysuszyć. Mundurki nie mogą też ograniczać ruchów, bo w nich najczęściej odbywa się również szkolna gimnastyka.

W większości chińskich szkół funkcjonuje też zasada, że dziewczynki nie mogą nosić włosów dłuższych niż do ramion. Chłopców obowiązuje krótka, prosta fryzura.

Rodzice nie mają wstępu na teren szkoły. Zostawiają dzieci przed szkolną bramą i w tym samym miejscu odbierają je po lekcjach. Uczniowie wszystkie podręczniki, zeszyty i pomoce noszą codziennie w plecaku. W chińskich szkołach nie ma szafek, bo... brakuje na nie miejsca.

Największy nacisk w podstawówce kładziony jest na naukę języka chińskiego i matematyki. Te przedmioty zwane są przez Chińczyków „wielką dwójką”. Uczniowie poznają też tajniki muzyki i sztuki, ważnym przedmiotem jest nauka o moralności w społeczeństwie.

Dzieci mają lekcje przyrody, jest wspomniana już obowiązkowa gimnastyka, opracowana przez specjalistów, a także prowadzona tuż po drzemce gimnastyka oczu. Ta, polegająca na automasażu i skupianiu wzroku na wskazanych przez nauczyciela punktach, ma pomóc dzieciom w czytaniu.

W Chinach obowiązkowa jest nauka w 6-letniej szkole podstawowej i 3-letnim gimnazjum. Te zasady obowiązują w Państwie Środka od 1986 roku. Od 2006 natomiast obowiązkowa edukacja jest bezpłatna. Dotyczy to również wyposażenia uczniów w podręczniki i niezbędne przybory.

Po ukończeniu szkoły podstawowej uczniowie idą do 3-letnich gimnazjów. Po nich wybierają szkołę średnią – ogólnokształcącą (3-letnią) lub zawodową (4-letnią).

Poziom szkoły średniej oceniany jest według liczby absolwentów, którzy dostają się na studia. To zaś, w związku z ogromną liczbą chętnych i jednocześnie ograniczoną liczbą miejsc na chińskich uczelniach, daje istotny dla młodych Chińczyków wskaźnik.

O tym, czy kandydat dostanie się na studia, decyduje wynik egzaminu Gaokao. To krajowy test wstępny, będący odpowiednikiem polskiej matury. Jest on podstawą rekrutacji studentów i przepustką do wyższego wykształcenia. Egzamin trwa nawet 9 godzin, a zdaje go średnio 1/3 kandydatów. Poza „wielką dwójką”, absolwenci mierzą się z językiem obcym i kilkoma wybranymi przedmiotami.

Studia w Chinach przebiegają podobnie, jak w polskim systemie edukacji, ale trwają nieco dłużej. Większość chińskich studentów kończy naukę po zdobyciu dyplomu licencjata (3-4 lata studiów). Aby zdobyć tytuł magistra, trzeba studiować jeszcze 3 lata. Po kolejnych dwóch można uzyskać tytuł doktora.

• Uczeń nie musi rozumieć, ale musi… umieć. Najlepiej na pamięć – dokładnie tak, jak powiedział nauczyciel. Dzieci uczą się na pamięć całych opowiadań, recytują chórem definicje.
• W szkołach jest bardzo duża konkurencja pomiędzy uczniami. W widocznym miejscu w klasie wisi ranking uczniów z przyznanymi punktami i ocenami. Powszechne jest publiczne zawstydzanie, które ma motywować uczniów do większych starań.
• W wielu szkołach w Chinach nadal obecne są kary cielesne. Za niewłaściwe zachowanie uczniowie mogą być uderzani przez nauczyciela ręką lub linijką.
• W chińskich szkołach zwykle nie ma ogrzewania. W miastach dogrzewa się sale lekcyjne klimatyzacją z ciepłym nawiewem, ale nierzadko uczniowie i nauczyciele siedzą w klasach w kurtkach.
• Dwa razy dziennie w szkole odbywa się obowiązkowa gimnastyka dla wszystkich uczniów. Prowadzona jest najczęściej na boisku lub apelowym placu. Tuż po szkolnej drzemce uczniowie pod dyktandem nauczyciela... gimnastykują oczy.
• W Chinach obowiązuje ścisła rejonizacja szkół. Aby zapisać dziecko do dobrej państwowej podstawówki, zamożniejsi rodzice często kilka lat wcześniej kupują mieszkanie w dzielnicy, w której jest taka placówka.

źródło: Międzykulturowa.org.pl – Fundacja Edukacji Międzykulturowej