Takie dopłaty może dostać młody rolnik. Warunki określają, ile razy można wnioskować o płatność od 2023 roku

Pytanie, jak zachęcić młodych ludzi do pozostania na wsi i zajmowania się rolnictwem powraca w licznych debatach. Niestety, wieś się starzeje tak w Polsce, jak i w Europie. Taką tendencję w naszym kraju potwierdził Powszechny Spis Rolny z 2020 roku. Średni wiek gospodarza to już ponad 50 lat.

Przybliżamy dwa podstawowe źródła dodatkowego wsparcia, zarezerwowanego dla młodych rolników.

Wniosek o płatność dla młodych rolników składa się w naborze o płatności bezpośrednie, który zaczyna się co roku 15 marca i trwa przez kilkanaście kolejnych tygodni. Ta część wsparcia przysługuje do powierzchni gruntów położonych na obszarze zatwierdzonym do podstawowego wsparcia dochodów, nie ma tu limitu powierzchniowego. Rolnik może mieć zarówno 10, jak i 100 lub więcej hektarów.

W płatnościach za 2023 rok stawka dla młodego rolnika wynosi 280,33 zł do hektara.

Kto może dostać taką płatność dla młodych? Dopłata przysługuje młodemu rolnikowi (osobie fizycznej lub prawnej), który spełnia łącznie następujące warunki:

• ma nie więcej niż 40 lat w pierwszym roku ubiegania się o płatność,
• kieruje gospodarstwem, co oznacza, że prowadzi działalność rolniczą w gospodarstwie osobiście (podejmuje decyzje), na własny rachunek i we własnym imieniu, ponosi koszty i czerpie korzyści w związku z prowadzeniem tej działalności,
• ma co najmniej wykształcenie zasadnicze branżowe, średnie branżowe, średnie lub zasadnicze zawodowe w rozumieniu przepisów prawa oświatowego, lub 3-letni staż pracy w rolnictwie, przy czym za staż pracy w rolnictwie uznaje się okres, liczony do dnia złożenia wniosku o przyznanie pomocy, w którym wnioskodawca:

- podlegał ubezpieczeniu społecznemu rolników w pełnym zakresie jako rolnik lub domownik lub ubezpieczeniu społecznemu z tytułu prowadzenia działalności rolniczej w innym państwie członkowskim Unii Europejskiej lub państwie członkowskim Europejskiego Porozumienia o Wolnym Handlu (EFTA), lub
- był zatrudniony w gospodarstwie na podstawie umowy o pracę, na stanowisku związanym z prowadzeniem produkcji rolnej.

ARiMR: W pierwszym roku ubiegania się o przyznanie płatności do wniosku o przyznanie tej płatności dołącza się dokumenty potwierdzające wykształcenie lub staż pracy w rolnictwie.

Warunek posiadania wykształcenia, uważa się za spełniony, jeżeli rolnik do dnia 20 września roku, w którym po raz pierwszy ubiega się o przyznanie płatności dla młodych rolników, uzyskał to wykształcenie.

W przeciwieństwie do premii dla młodych rolników, o której piszemy w dalszej części artykułu, o płatność można ubiegać się kilkukrotnie, maksymalnie przez 5 lat nie później niż do kampanii 2027 r.

ARiMR: Płatność może zostać przyznana również rolnikowi, któremu przyznano płatność dla młodych rolników na podstawie wcześniej obowiązujących przepisów, przy założeniu, że rolnik kieruje gospodarstwem oraz spełnia warunek posiadania wykształcenia lub stażu pracy.

Szczegółowe informacje na stronie ARiMR: płatność dla młodego rolnika.

Nie tak regularnie jak w przypadku płatności Agencja Restrukturyzacji i Modernizacji Rolnictwa ogłasza nabory wniosków o premie dla młodych rolników. W 2023 roku zgłoszenia przyjmowano od 30 sierpnia do 27 października. W tym przypadku rolników może liczyć na ryczałt (premię) w wysokości 200 000 zł wypłacaną w 2 ratach.

Interwencja wspiera rozpoczynanie i rozwój działalności rolniczej w gospodarstwie rolnym przez młodych rolników, zapewniając dostęp do kapitału niezbędnego w początkowej fazie prowadzenia gospodarstwa. Pomoc przyznaje się na rozpoczynanie i rozwój działalności rolniczej w gospodarstwie przez młodych rolników w zakresie wytwarzania nieprzetworzonych produktów rolnych lub przygotowania do sprzedaży nieprzetworzonych produktów rolnych wytwarzanych w gospodarstwie,
W ramach interwencji będą wspierane inwestycje w środki trwałe oraz wartości niematerialne i prawne zrealizowane od dnia złożenia wniosku o przyznanie pomocy.

W ramach inwestycji w środki trwałe oraz wartości niematerialne i prawne, uwzględnia się przede wszystkim następujące kategorie inwestycji:

• inwestycje budowlane związane z budynkami lub budowlami wykorzystywanymi do wytwarzania nieprzetworzonych produktów rolnych lub przygotowania ich do sprzedaży;
• zakup nieruchomości rolnych;
• zakup stada podstawowego zwierząt gospodarskich;
• inwestycje w nasadzenia trwałe w sadach i na plantacjach wieloletnich;
• zakup nowych maszyn, urządzeń, wyposażenia, sprzętu, w tym sprzętu komputerowego, pojazdów służących wsparciu wytwarzania nieprzetworzonych produktów rolnych lub przygotowania ich do sprzedaży;
• zakup wartości niematerialnych i prawnych służących wsparciu wytwarzania nieprzetworzonych produktów rolnych lub przygotowania ich do sprzedaży, o przewidywanym okresie ekonomicznej użyteczności dłuższym niż 1 rok (między innymi programy komputerowe).

Jest kilka warunków określających, kto może złożyć wniosek o przyznanie premii dla młodych rolników. Mogą składać osoby fizyczne, które:

• w dniu złożenia wniosku ma ukończone 18 lat i ma nie więcej niż 40 lat (nieukończone 41 lat);
• rozpoczęły prowadzenie działalności rolniczej nie wcześniej niż w okresie 24 miesięcy przed dniem złożenia wniosku albo nie rozpoczęły jeszcze prowadzenia działalności rolniczej;
• posiadają numer identyfikacyjny nadany w trybie przepisów o krajowym systemie ewidencji producentów, ewidencji gospodarstw rolnych oraz ewidencji wniosków o przyznanie płatności;
• posiadają odpowiednie kwalifikacje zawodowe lub umiejętności przydatne do prowadzenia działalności rolniczej w gospodarstwie jako kierujący albo zobowiążą się do ich uzupełnienia, z wyłączeniem stażu pracy, w okresie 3 lat od dnia wypłaty pierwszej raty pomocy i rozpoczną uzupełnianie kwalifikacji (wykształcenia) najpóźniej w terminie 12 miesięcy od dnia przyznania pomocy;
• złożyły biznesplan, spełniający warunki określone w Regulaminie naboru wniosków oraz zobowiążą się do zrealizowania tego biznesplanu w terminie nie dłuższym niż 3 pełne lata kalendarzowe następujące po roku wyjściowym niezależenie od daty zawarcia umowy.

Pomoc przysługuje tylko raz na osobę i gospodarstwo wskazane w biznesplanie dla roku wyjściowego i docelowego, z wyjątkiem przypadków wymiany gruntów, śmierci poprzedniego beneficjenta, rezygnacji z pomocy lub zwrotu 100% kwoty wypłaconej pomocy.

Nie przewiduje się wsparcia gospodarstw w zakresie: zwierząt futerkowych, z wyjątkiem królika utrzymywanego w celu produkcji surowca mięsnego, roślin wieloletnich na cele energetyczne, niektórych działów specjalnych m.in. hodowla zwierząt laboratoryjnych, psów i kotów rasowych, ryb akwariowych.

Wsparcia nie przyznaje się również, jeżeli małżonek młodego rolnika:

• otrzymał premię dla młodych rolników w ramach PROW 2014-2020 lub wsparcie na ułatwianie startu młodym rolnikom w ramach PROW 2007-2013 lub SPO 2004-2006 lub
• rozpoczął prowadzenie działalności rolniczej (w gospodarstwie rolnym) wcześniej niż w okresie 24 miesięcy przed dniem złożenia przez młodego rolnika wniosku o przyznanie pomocy.

W szeregu innych naborów młodzi rolnicy mogą liczyć na dodatkowe punkty albo wyższe kwoty wparcia.

Start młodym producentom rolnym mają ułatwiać realizowane od lat formy wsparcia. Rosnący średni wiek rolnika pokazuje, że to za mało. Niestabilność rynków i chwiejna opłacalność to tylko niektóre z problemów, które stoją na przeszkodzie w zatrzymywaniu młodych ludzi na wsi i w rolnictwie.