Nauczyciel, jak każdy inny pracownik, może przejść na emeryturę, gdy osiągnie wiek emerytalny. Od 1 października 2017 roku wynosi on 60 lat dla kobiet i 65 lat dla mężczyzn.
Emerytura powszechna według nowych zasad przysługuje wszystkim ubezpieczonym, którzy urodzili się po 31 grudnia 1948 roku. Prawo do nowej emerytury zależy wyłącznie od osiągnięcia wieku emerytalnego. Nie jest uzależnione od posiadania określonego stażu ubezpieczeniowego, ale staż pracy może mieć wpływ na wysokość emerytury szczególnie wtedy, gdy wyliczone świadczenie jest niższe od minimalnej gwarantowanej emerytury. Od 1 marca 2022 do 28 lutego 2023 roku jest to 1338,44 zł brutto.
Aby podwyższyć emeryturę nauczycielską do wysokości najniższego świadczenia, konieczne jest udowodnienie wymaganego okresu składkowego i nieskładkowego, który od 1 października 2017 roku wynosi 20 lat dla kobiet i 25 lat dla mężczyzn.
Od czego zależy wysokość emerytury
Dziś z każdej wpłaconej składki po osiągnięciu wieku emerytalnego przez daną osobę i złożeniu wniosku o emeryturę, ZUS wylicza emeryturę. Jej wysokość zależy od długości stażu pracy, wysokości składek i momentu przejścia na emeryturę.
- Nie jest tajemnicą , że im później zdecydujemy się na ten krok, tym emerytura będzie wyższa. Każdy rok dłuższej pracy to wzrost świadczenia o około 10-15 proc. Sposób obliczania emerytury nagradza osoby, które dłużej pracują i dłużej odprowadzają składki - mówi Krystyna Michałek, regionalny rzecznik ZUS województwa kujawsko-pomorskiego.
Zasadą jest, że im dłużej pracujemy, tym więcej składek zostaje zapisanych na koncie emerytalnym i więcej razy są one waloryzowane. Po drugie im później idziemy na emeryturę, tym mniejsza jest liczba miesięcy dalszego trwania życia, przez które dzielimy kapitał odłożony na koncie w ZUS.
Dla kogo emerytura za pracę w szczególnym charakterze?
Nauczyciele mogą również przejść na emeryturę z tytułu wykonywania pracy w szczególnym charakterze. Dotyczy to osób, które ukończyły:
- 55 lat (kobiety) i na 1 stycznia 1999 roku miały co naj-mniej 20 lat stażu (okresów składkowych i nieskładkowych), w tym 15 lat pracy nauczycielskiej wykonywanej stale i w pełnym wymiarze czasu pracy;
- 60 lat (mężczyźni) i na 1 stycznia 1999 roku mieli co najmniej 25 lat stażu (okresów składkowych i nieskładkowych), w tym 15 lat pracy nauczycielskiej wykonywanej stale i w pełnym wymiarze.
Nie przegap
Chcąc skorzystać z emerytury z tego tytułu, należy złożyć wniosek przed ukończeniem powszechnego wieku emerytalnego. Nauczyciel nie może być także członkiem otwartego funduszu emerytalnego (OFE) albo za pośrednictwem ZUS musi złożyć wniosek o przekazanie środków na swoim rachunku w OFE na dochody budżetu państwa.
Komu należy się emerytura pomostowa?
Emerytura pomostowa przysługuje nielicznej grupie nauczycieli. Dotyczy to osób pracujących w ośrodkach wychowawczych, szkolno-wychowawczych, ośrodkach socjoterapii, zakładach poprawczych, schroniskach dla nieletnich. Emerytura pomostowa jest świadczeniem, które przysługuje jedynie w sytuacji braku uprawnień do emerytury z systemu powszechnego.
Aby otrzymać taką emeryturę, dodatkowo muszą zostać spełnione także inne warunki jak odpowiedni staż pracy i wiek. W przypadku:
- kobiet jest to 55 lat życia i 20 lat stażu ubezpieczeniowego (w tym 15 lat pracy w szczególnych warunkach lub o szczególnym charakterze wykonywanej w pełnym wymiarze czasu pracy),
- mężczyzn 60 lat i 25 lat stażu ubezpieczeniowego (w tym 15 lat pracy w szczególnych warunkach lub o szczególnym charakterze wykonywanej w pełnym wymiarze).
Kolejny warunek, który musi być spełniony:
- przed dniem 1 stycznia 1999 roku trzeba wykonywać przez co najmniej jeden dzień pracę w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze, które są wymienione w dotychczasowych przepisach lub w nowych wykazach prac;
- należy wykonywać po 31 grudnia 2008 roku przez co najmniej jeden dzień pracę w szczególnych warunkach lub o szczególnym charakterze, która jest wymieniona w nowych wykazach prac;
- trzeba rozwiązać stosunek (stosunki) pracy.
Dla kogo rekompensata za pracę nauczycielską?
Przysługuje urodzonym po 1948 roku, którzy przed 1 stycznia 2009 roku wykonywali przez co najmniej 15 lat pracę w szczególnym charakterze. Rekompensata stanowi dodatek do kapitału początkowego i łącznie z tym kapitałem podlega waloryzacjom, a w efekcie powiększa podstawę obliczenia emerytury.
Osoba, która udowodniła wykonywanie pracy w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze przez co najmniej 15 lat i nie skorzystała z możliwości nabycia prawa do emerytury wcześniejszej, pomostowej lub nauczycielskiego świadczenia kompensacyjnego, ma prawo do rekompensaty ustalanej jako dodatek do kapitału początkowego uwzględnianego przy obliczeniu emerytury powszechnej.
- Jeśli więc osoba nie skorzystała z możliwości przejścia na nauczycielskie świadczenie kompensacyjne czy wcześniejszą emeryturę, a spełniła wszystkie warunki potrzebne do jego przyznania, taka rekompensata może przysługiwać - podsumowuje Krystyna Michałek.
