Torunianka, Helena Szpadkiewicz na Centralnym Cmentarzu Komunalnym przy ulicy Grudziądzkiej 192/196 pochowała rodziców, brata i bratową. Regularnie odwiedza ich groby. Obecność tysięcy królików, które bezkarnie buszują między pomnikami bardzo ją irytuje.
- Nie można przejść, bo wszędzie pełno odchodów. Króliki podkopują pomniki i płyty nagrobne, te się łamią i niszczeją. W ścieżkach między grobami jest mnóstwo wyrytych dołów i trzeba uważać, żeby nie połamać sobie nóg. Nie mówiąc już o tym, że nieustannie podjadają kwiaty - wylicza szkody Helena Szpadkiewicz.
Starsza pani podkreśla, że sama po śmierci nie chciałaby być pochowana na cmentarzu przy ulicy Grudziądzkiej. Nosi się też z zamiarem przeniesienia szczątków bliskich w inne miejsce.
Kto za to zapłaci?
Ekshumacja jednego grobu kosztuje ok. 1500 zł. Pani Helena musiałaby więc przeznaczyć na ten cel 6 tysięcy. Na to jednak jej nie stać.
Kobieta uważa, że koszty ekshumacji powinno ponieść miasto, bo jej zdaniem, władze Torunia nie dołożyły wszelkich starań, by rozwiązać króliczy problem. - Skoro miasto nie może zagwarantować, że człowiek po śmierci będzie miał spokój i nikt go nie będzie opaskudzał, to niech płaci. Obawiam się tylko, że urzędnicy zaczną się ze mną procesować, a na to też nie mam pieniędzy - dodaje kobieta.
- Skłamałbym, gdybym powiedział, że jesteśmy przygotowani na taką sytuację. Jeśli taki pozew pojawi się, będziemy sprawę konsultować z prawnikami. Na pewno byłby to ewenement w skali kraju, bo nikt jeszcze nie chciał przenosić grobów ze względu na króliki - mówi Hubert Galon, prezes spółki USKOM, która zarządza cmentarzami komunalnymi w Toruniu.
Dodaje, że firma stara się rozwiązać kłopot z futrzakami. Na przełomie roku myśliwi z całego województwa próbowali wyłapać cmentarne szkodniki. W ich ręce wpadło ponad pół tysiąca zajęczaków. To jednak nie rozwiązało problemu. Z dnia na dzień królików jest więcej. Prezes spółki USKOM zapowiada, że akcja może zostać powtórzona, ale najwcześniej w listopadzie, bo do tej pory króliki są pod ochroną.
Zdaniem Galona problem z futrzakami nie jest aż tak poważny.
- Na cmentarzu jest 27-28 tysięcy grobów, a króliki upodobały sobie tylko kilkaset z nich. Są na tym terenie, ale nie szkodzą szczątkom złożonym w grobach, ewentualnie podgryzają kwiaty. Nie można powiedzieć, że cmentarz został przez nie zdewastowany. Poza tym mogę wskazać wiele innych nekropolii, które opanowały kruki i wrony, zabrudzające groby. Czy to powód, by przenosić szczątki bliskich? - zastanawia się prezes przedsiębiorstwa.
Czy warto próbować?
Według prawników za stan cmentarza komunalnego odpowiada prezydent miasta lub podmiot w jego imieniu zarządzający nekropolią i od tych instytucji można domagać się pokrycia kosztów np. napraw pomników, które zapadły się wskutek podkopywania przez gryzonie czy odtworzenia zjedzonej roślinności.
Zdaniem Tatiany Marszałek, radcy prawnego z Kancelarii Radców Prawnych i Adwokatów Naworska Marszałek w Toruniu, dyskusyjne jest natomiast domaganie się zwrotu koszt przeniesienia zwłok zmarłych na inny cmentarz.
- Fakt wyrządzania szkód przez króliki, polegających na podkopywaniu pomników czy terenu, jak również podgryzaniu czy zjadaniu roślinności, nie stanowi wystarczającego uzasadnienia dla konieczności ekshumowania i transportowania zmarłych do innej lokalizacji. Kwestia ta będzie jednak podlegała ocenie sądu w przypadku wystąpienia z odpowiednim powództwem - tłumaczy Tatiana Marszałek.
Zdaniem Marszałek można również zastanawiać się nad kwestią naruszenia "prawa do grobu", czyli uprawnień umożliwiających osobom bliskim sprawowanie kultu pamięci zmarłych. - W tej konkretnej sytuacji można twierdzić, że z uwagi na plagę szkodników, które opanowały i niszczą teren, prawa te zostały naruszone - dodaje radca.
