A wszystko za sprawą ustawy z 2019 o dostępności cyfrowej stron internetowych i aplikacji mobilnych podmiotów publicznych. Posłowie przegłosowali w niej obowiązek umieszczania „deklaracji dostępności” na stronach internetowych i w aplikacjach mobilnych oraz określania „zasady monitorowania dostępności cyfrowej”.
Wymagania dotyczące dostępności cyfrowej
Aby zostać uznane za „dostępne cyfrowo” strony internetowe (i aplikacje mobilne) muszą spełniać wymagania odpowiadające... „wytycznym WCAG na poziomie AA”. Brzmi przerażająco? Niestety, amator może mieć z tym trudności.
WCAG to skrót od Web Content Accessibility Guidelines. Chodzi o standardy określające, jak projektować strony www i aplikacje, aby mogły z nich korzystać osoby z niepełnosprawnościami (np. wzroku, słuchu czy ruchu), a także zaburzeniami w sferze poznawczej i percepcyjnej. Opierają się one na 4 zasadach: postrzegalności, funkcjonalności, zrozumiałości i solidności.
Chodzi między innymi o możliwość powiększania stron (ważne dla osób niedowidzących), obsługi bez użycia myszy, rozpoznawania zawartości zdjęć (dla osób niewidomych) oraz zmianę zmienić ustawienia przeglądarki, żeby treść była bardziej czytelna (np. podwyższanie kontrastu.
Deklaracje dostępności są również wymagane na stronach internetowych działających wewnętrznie, takich jak intranet.
Kogo dotyczą przepisy o dostępności cyfrowej?
Przepisy ustawy o dostępności cyfrowej dotyczą głównie podmiotów publicznych. W skład tych podmiotów wchodzą:
jednostki sektora finansów publicznych,
państwowe jednostki organizacyjne bez osobowości prawnej,
osoby prawne utworzone w celu zaspokajania potrzeb o charakterze powszechnym, jeżeli są finansowane ze środków publicznych w ponad 50%, posiadają ponad połowę udziałów lub akcji, nadzorują organ zarządzający, bądź mają prawo do powoływania ponad połowy składu organu nadzorczego lub zarządzającego,
związki tych podmiotów,
organizacje pozarządowe działające na rzecz ochrony i promocji zdrowia, osób z niepełnosprawnościami lub seniorów.
Jak w regionie? "Strona częściowo zgodna"
A zatem przyjrzyjmy się stronom z naszego regionu. Collegium Medicum w Bydgoszczy jednoznacznie deklaruje, że „Strona internetowa jest niezgodna z ustawą z dnia 4 kwietnia 2019 r. o dostępności cyfrowej stron internetowych i aplikacji mobilnych podmiotów publicznych”. Certfikat dostępności ma natomiast strona Urzędu Miasta Włocławka – i rzeczywiście, funkcje wymagane przepisami działają. Ale już na przykład strona włocławskiego MOPR-u jest tylko „ częściowo zgodna z ustawą”. Powody? „Poprawienie dostępności strony niosłoby za sobą nadmierne obciążenia dla podmiotu publicznego” oraz „Dostępność będzie doskonalona”. Podobna sytuacja dotyczy Muzeum Ziemi Krajeńskiej w Nakle. Zdołał za to dostosować się do ustawy toruński MOSiR, w przeciwieństwie do strony www Powiatu Lipnowskiego, gdzie nie udało nam się znaleźć śladów dostosowania do przepisu z 2019 roku.
Alternatywny dostęp
Jeśli podmiot publiczny nie może zapewnić dostępności cyfrowej pewnych elementów swojej strony internetowej lub aplikacji mobilnej, ma obowiązek udostępnić je w alternatywny sposób, czyli przez
kontakt telefoniczny,
listowny,
mailowy,
wsparcie tłumacza języka migowego (osobiście lub online),
wsparcie tłumacza-przewodnika.
Informacje mogą być też udostępnione w dostępnych dokumentach tekstowych lub poprzez wskazanie innej strony internetowej, na której te same informacje są podane w pełni dostępnej formie.
Wyłączenia z obowiązku dostępności cyfrowej
Ale uwaga! Nie wszystkie elementy stron muszą być dostępne cyfrowo. Wyłączone z tego obowiązku są:
multimedia nadawane na żywo,
multimedia opublikowane przed 23 września 2020 roku,
dokumenty tekstowe i tekstowo-graficzne opublikowane przed 23 września 2018 roku, chyba że są niezbędne do realizacji bieżących zadań instytucji,
mapy, przy zapewnieniu alternatywnego dostępu do danych,
niektóre dzieła sztuki, muzealia, zbiory archiwów narodowych i bibliotecznych,
treści od innych podmiotów, które nie zostały przez dany podmiot wykonane, nabyte lub modyfikowane.
Monitorowanie i egzekwowanie przepisów
Raz w roku przeprowadzany jest audyt wybranych serwisów internetowych i aplikacji mobilnych podmiotów publicznych. Serwisy i aplikacje do audytu wybierane są z wykazu prowadzonych przez te podmioty. Jeżeli strona lub aplikacja nie znajduje się w wykazie, podmiot publiczny powinien zgłosić ten fakt.
Podmioty publiczne są zobowiązane do przesyłania informacji o liczbie i sposobie załatwienia skarg dotyczących dostępności cyfrowej. Na podmiot, który uporczywie nie przestrzega przepisów, mogą zostać nałożone kary pieniężne. Uzasadnieniem do nałożenia kar jest brak poprawy dostępności cyfrowej w kolejnych rocznych monitoringach oraz wzrost liczby uzasadnionych skarg dotyczących niedostępności.
Aktualnie kara za niedostosowanie strony do wymogów WCAG wynosi do 5 tys. zł.
