Wielka Sobota 2024 - święconka i Wigilia Paschalna. Czy trzeba iść do kościoła? Czy w Wielką Sobotę obowiązuje post?

Sobota 30 marca 2024 roku to Wielka Sobota, siódmy dzień Wielkiego Tygodnia i jednocześnie trzeci dzień Triduum Paschalnego.

Triduum Paschale to w tradycji chrześcijańskiej trzy dni poprzedzające Zmartwychwstanie:

• Wielki Czwartek,
• Wielki Piątek,
• Wielka Sobota.

Czytaj także: Triduum Paschalne - co to znaczy? Kiedy trzeba iść do kościoła? Oto tradycje na Wielki Czwartek, Wielki Piątek i Wielką Sobotę

Trzecim dniem Triduum Paschalnego jest Wielka Sobota. Tego dnia kościół milczy, wierni skupiają się przy Grobie Pańskim na modlitwie i adoracji Chrystusa złożonego do grobu. Zgodnie z tradycją w Wielką Sobotę wierni święcą pokarmy - to tzw. święconka - oraz odwiedzają Grób Pański.

W Wielką Sobotę nie odbywa się Msza Święta. To szczególny dzień ciszy całego Kościoła, która ma skoncentrować wszystkich na grobie Chrystusa i przygotować na radość Zmartwychwstania. W Wielką Sobotę wierni nawiedzają Grób Pański i czuwają na modlitwie przed Jezusem obecnym w Najświętszym Sakramencie. Wieczorna Wigilia Paschalna to celebracja przejścia (paschy) ze śmierci do nowego życia przez zmartwychwstanie. Odprawiana powinna być przed północą, tj. w sobotę późnym wieczorem i należy już do Niedzieli Zmartwychwstania.

Zobacz: Tego NIE należy wkładać do święconki. Oto lista produktów, które nie powinny trafić do koszyczka wielkanocnego

Każdy pokarm w koszyczku wielkanocnym ma swoje znaczenie:

• chrzan symbolizuje mękę Pana Jezusa ale również siłę, ma przynosić osobom go spożywającym dobre zdrowie,
• jajka to symbol nowego życia,
• chleb symbolizuje ciało Chrystusa ale również pomyślność i dobrobyt, jest podstawowym pokarmem każdego człowieka,
• wędliny, kiełbasy czy wędzony boczek mają symbolizować płodność, zdrowie i dostatek materialny,
• sól i pieprz - sól nie tylko dodaje potrawom smaku, ale także chroni je przed zepsuciem a według dawnych wierzeń - odstrasza zło; jest symbolem sedna życia i prawdy, "sól ziemi" to wybrańcy Jezusa. Pieprz zaś nawiązuje do gorzkich ziół dawniej używanych przez Żydów, co miało przypominać im o niewolniczej pracy w Egipcie,
• ser oznacza przyjaźń, porozumienie między człowiekiem a przyrodą, gwarantuje zdrowie i rozwój stada domowych zwierząt,
• ciasto symbolizuje doskonałość,
• masło wiąże się z dobrobytem,
• baranek - może być wykonany z ciasta chlebowego czy z masła - symbolizuje Chrystusa Zmartwychwstałego.

Wielka Sobota często jest mylnie określana jako Wigilia Paschalna. W rzeczywistości obchody Wigilii Paschalnej rozpoczynają się dopiero po zmroku, kiedy to odbywa się liturgia Wigilii Paschalnej, podczas której poświęcona zostaje woda i ogień. Uczestnicy liturgii odnawiają także przyrzeczenia chrzcielne. W wielu parafiach dzieci przyjmują sakrament chrztu świętego. Kończy się adoracja przy Grobie Pańskim. Najświętszy Sakrament zostaje przeniesiony do tabernakulum, złożoną w grobie figurę Chrystusa zdjętego z krzyża należy przykryć białym płótnem. Obok pojawia się posąg Chrystusa Zmartwychwstałego.

To jedna z najbardziej uroczystych liturgii w roku i zakończenie Triduum Paschalnego, bowiem zgodnie z żydowską tradycją o zmroku nastaje nowy dzień, rozpoczyna się już więc radość ze Zmartwychwstania Jezusa.

W Wielki Piątek wiernych obowiązywał post ścisły. Czy w Wielką Sobotą post również obowiązuje? Według dawnych przepisów prawa kanonicznego, ścisły post obowiązywał od Wielkiego Piątku do południa Wielkiej Soboty, kiedy to wierni wracali do domów ze święconkami.

Zobacz też: To należy włożyć do koszyczka ze święconką. Oto lista produktów i ich symbolika

Obecnie nie ma przepisów, które nakazują zachować post w Wielką Sobotę. Wiele osób pości jednak, ze względu na tradycję. Oznacza to, że post w Wielką Sobotę nie jest obowiązkowy, ale jednocześnie zalecany i zgodny z wymową Triduum Paschalnego.

Dawniej wielkanocną tradycją na wsiach było "grzebanie postu". Gospodynie udawały się - najczęściej - na skraj lasu, gdzie rozbijały gar, zwany żurowiec, z żurem. Według opisu Oskara Kolberga, skorupy wyrzucano na drogę. Taki "pogrzeb" był pożegnaniem rygorystycznie przestrzeganego wielkiego postu, w czasie którego jedzenie ograniczało się właśnie do żuru i śledzi.

Wiele osób zastanawia się, czy 30 marca w Wielką Sobotę trzeba iść do kościoła? Czy 30 marca wiernych obowiązuje uczestnictwo w nabożeństwach?

O tym, czy uczestnictwo we mszy 30 marca 2024 - w Wielką Sobotę - jest obowiązkowe, decyduje kanon 1246 Kodeksu Prawa Kanonicznego. Czytamy w nim: "Niedziela, w czasie której jest czczona tajemnica paschalna, na podstawie tradycji apostolskiej winna być obchodzona w całym Kościele jako najdawniejszy dzień świąteczny nakazany. Ponadto należy obchodzić dni Narodzenia Pana naszego Jezusa Chrystusa, Objawienia Pańskiego, Wniebowstąpienia oraz Najświętszego Ciała i Krwi Chrystusa, Świętej Bożej Rodzicielki Maryi, Jej Niepokalanego Poczęcia i Wniebowzięcia, Świętego Józefa, Świętych Apostołów Piotra i Pawła, wreszcie Wszystkich Świętych".

Wielka Sobota w kościele rzymskokatolickim nie jest świętem nakazanym. Oznacza to, że w tym dniu katolicy nie mają obowiązku pójścia do kościoła. Co to oznacza w praktyce? Osoby wierzące nie mają obowiązku uczestniczenia 30 marca w nabożeństwach. Katolicy nie muszą obowiązkowo iść do kościoła.

W niedzielę oraz w inne dni świąteczne nakazane, wierni są zobowiązani uczestniczyć we Mszy świętej oraz powstrzymać się od wykonywania tych prac i zajęć, które utrudniają oddawanie Bogu czci, przeżywanie radości właściwej dniowi Pańskiemu oraz korzystanie z należnego odpoczynku duchowego i fizycznego - czytamy w Kodeksie Prawa Kanonicznego.

Przypomnijmy, że zgodnie z przepisami kościelnymi, obowiązek uczestniczenia we Mszy Św. obowiązuje tylko we wskazane dni, które znalazły się na tzw. liście świąt nakazanych. Znajdują się na niej następujące dni:

• wszystkie niedziele
• 1 stycznia (Nowy Rok) - Uroczystość Świętej Bożej Rodzicielki Maryi
• 6 stycznia - Święto Trzech Króli
• Boże Ciało - obchodzone w czwartek po Uroczystości Trójcy Przenajświętszej
• 15 sierpnia - Matki Boskiej Zielnej
• 1 listopada - Uroczystość Wszystkich Świętych
• 25 grudnia - Boże Narodzenie