Wigilie dawno temu na Kujawach. To nam z nich zostało

Dawniej na każdym wigilijnym stole na Kujawach - jak twierdzi Dorota Kalinowska z Muzeum Etnograficznego - nie mogło zabraknąć produktów pochodzących z upraw. Były więc: chleb, kluski z mąki żytniej pytlowej, rzadziej pszennej. Podawano je do zupy z utartym na słodko makiem. Były jagły, czyli kasza jaglana z prosa oraz ciasto drożdżowe.

>> Najświeższe informacje z regionu, zdjęcia, wideo tylko na www.pomorska.pl <<

Obowiązkowo w wigilijny wieczór trzeba było przygotować gotowaną kapustę z cebulą i grochem lub fasolą (szablokiem). Podawano smażone ryby słodkowodne i śledzie w cebuli. Gospodynie gotowały jedną z trzech zup: grzybową, barszcz czerwony ze świeżych buraków lub na kwasie buraczanym i z suszonych owoców - wyłącznie z jabłek, gruszek i śliwek.

Charakterystycznym zjawiskiem kulinarnym, nie tylko na Kujawach, było pomijanie ziemniaków w potrawach wigilijnych. Wynikało to z późnego pojawienia się ich w polskiej kuchni.

Wigilia kojarzy się nam też ze zwyczajami - np. z przepowiadaniem przyszłości, także tej matrymonialnej. Panny nadsłuchiwały, z której strony dochodzi odgłos szczekania psa, wierząc, że z tej strony nadejdzie przyszły mąż. Wróżono o urodzajach. Obserwowano dokładnie niebo i liczono, że gdy będzie zamglone, krowy będą dawać dużo mleka, a gdy usłane gwiazdami - będzie obfitość jaj. Niegdyś dzielono się wigilijnym jadłem ze zwierzętami hodowlanymi. Po kolacji gospodyni odkładała po łyżce z każdej potrawy do oddzielnej miski i wraz ze specjalnym kolorowym opłatkiem, najczęściej czerwonym, zanosiła zwierzętom. Op-łatki roznosił organista po domach, podobnie jak dziś.

A co do kolęd - ponoć nie ma takiej typowo kujawskiej. Choć - jak mówi Dorota Kalinowska - w opowiadaniu „Wilia panny Domańskiej”, autorstwa jej cioci Marii Danilewicz Zielińskiej, znalazła kolędę ze wsi Straszewo koło Służewa. Podobno proboszcz nie pozwalał jej śpiewać w kościele, ale to chyba trochę zrozumiałe ze względu na treść. Oto jej fragment: „Miałbyś buraczki i kapustę, Panie, z tłustą wieprzowiną zawsze na śniadanie, mleko z jagiełkami, chlebek z kartoflami, z miodem wódki flaszeczkę...”.