Wiosenna ocena upraw 2023 to prognostyk tegorocznych zbiorów zbóż, warzyw i owoców. Poznaj raport GUS

Ze wstępnych szacunków i wiosennej oceny upraw, którą 31 maja 2023 opublikował GUS, wynika, że rolnicy w Polsce obsiali zbożami nieco większą powierzchnię niż rok temu (o 0,4 proc. niż w 2022 r.) i wynosi ona ok. 5,9 mln ha.

• Wiosna była na tyle mokra, że nadmierne uwilgotnienie gleby w wielu rejonach kraju powodowało opóźnienia w rozpoczęciu siewów zbóż jarych.
• Przebieg warunków pogodowych w okresie zimy był na ogół korzystny dla zimujących roślin.
• W trzeciej dekadzie maja wyraźne ocieplenie przyspieszyło wzrost i rozwój roślin.
• Straty w oziminach były niewielkie. Do zaorania zakwalifikowano łącznie ok. 2,0 tys. ha powierzchni zbóż zasianych jesienią. Główne przyczyny to szkody wyrządzone przez zwierzynę leśną oraz mała obsada roślin na 1 m2.

Poczynione wiosną 2023 r. szacunki przewidują zmniejszenie powierzchni uprawy rzepaku i rzepiku ogółem o około 3,6 proc. Jak dalej podaje GUS, straty zimowe i wiosenne w powierzchni zasiewów zbóż ozimych były niewielkie i wynosiły dla: mieszanek zbożowych ozimych ok. 0,2 proc. i jęczmienia ozimego ok. 0,1 proc. Na plantacjach pszenicy ozimej, żyta i pszenżyta ozimego straty zimowe wyniosły poniżej 0,1 proc.

Wiosną 2023 roku warunki agrometeorologiczne nie sprzyjały wzrostowi i rozwojowi roślin, oceniają rzeczoznawcy GUS. W pierwszym kwartale notowano opady deszczu, które doprowadziły do dobrego, a czasami nawet nadmiernego, nawilżenia wierzchniej warstwy gleby.

Nadmierne uwilgotnienie gleby utrudniało lub uniemożliwiało wykonywanie wiosennych prac polowych oraz spowodowało opóźnienia w rozpoczęciu siewów zbóż jarych i warzyw w wielu rejonach kraju. Dodatkowo chłodne dni i nocne przymrozki w marcu i pierwszej połowie kwietnia hamowały wschody zbóż jarych oraz spowalniały wzrost zbóż ozimych, rzepaku i trwałych użytków zielonych.

Rośliny zaczynają odczuwać brak opadów w drugiej połowie maja, wierzchnia warstwa gleby przesusza się.

W większości regionów kraju sezon zimowy 2022/23 charakteryzował się łagodnym przebiegiem, a uszkodzenia mrozowe roślin były sporadyczne. W okresie od października do lutego występowały częste i obfite opady atmosferyczne, co uzupełniło zasoby wody w glebie i umożliwiło roślinom rozpoczęcie okresu wegetacji w dobrej kondycji.

Po stosunkowo ciepłych dwóch pierwszych miesiącach 2023 roku, temperatura powietrza spadła w marcu i kwietniu, co spowodowało opóźnienie w rozwoju roślin. Jednakże obniżona temperatura sprzyjała ochronie pąków kwiatowych przed przemarzaniem.

W pierwszej połowie maja, w niektórych regionach kraju, spadki temperatur doprowadziły do uszkodzeń kwiatów. Szczególnie dotkliwe straty odnotowano na plantacjach usytuowanych w zagłębieniach terenu, gdzie niskie temperatury mają tendencję do utrzymywania się. Niskie temperatury oraz częste opady deszczu utrudniały przeprowadzanie niezbędnych zabiegów ochrony, co z kolei przyczyniło się do zwiększonego ryzyka wystąpienia chorób grzybowych w tym okresie.

Ze względu na niekorzystne warunki pogodowe, aktywność owadów zapylających była stosunkowo słaba, co miało negatywny wpływ na liczbę zawiązanych owoców. Drugim czynnikiem, ograniczającym liczbę zawiązków, było intensywne owocowanie w poprzednim roku, zwłaszcza w przypadku jabłoni. W drugiej połowie maja wzrost temperatur spowodował zwiększoną aktywność szkodników roślin.

Truskawki na ogół mają się dobrze. Łagodna zimy i jedynie krótkookresowe spadki temperatur nie spowodowały uszkodzeń na plantacjach. Nieznaczne straty w postaci przemarznięcia pąków kwiatowych zanotowano jednak w niektórych regionach kraju po przymrozkach występujących pod koniec kwietnia i w maju, odnotowuje GUS.

Siew warzyw gruntowych w tym roku na przeważającym obszarze kraju odbył się w zalecanych terminach, choć lokalnie zdarzały się opóźnienia ze względu na nadmiar wody na polach. Spadki temperatur w maju oddziaływały na wschody warzyw, które w efekcie były nierównomierne i rozciągnięte w czasie.

Warzywa sadzone w tym okresie z rozsady wymagały w niektórych rejonach kraju stosowania dodatkowych okryw. Nie odnotowano jednak poważniejszych strat mrozowych.

Obecnie, najkorzystniej prezentują się warzywa uprawiane pod osłonami. Pomimo spowolnienia aktywności fizjologicznej obserwowanego w maju, rośliny nadal pozostają w dobrej kondycji dzięki obfitemu zasobowi wód gruntowych. W takich warunkach wzrost temperatury powietrza w nadchodzących tygodniach może przyczynić się do szybkiego przyrostu masy roślin.