Zabójczy komar tuż za naszą granicą. Oby wyjazd do cieplejszych krajów nie zakończył się tą gorączką

Lato staje się coraz dłuższe i cieplejsze, a upałów i powodzie uznajemy dziś za zwykłe zjawisko klimatyczne.

Ta sytuacja tworzy korzystne warunki dla inwazyjnych gatunków komarów, takich jak komar tygrysi (Aedes albopictus)  i komar egipski (Aedes aegypti). Zaledwie przed dekadą komar tygrysi pojawił się w 8 krajach unijnych. Obecnie występuje już w 13 krajach.

W ubiegłym roku w całe Unii zgłoszono 1133 przypadki zakażenia ludzi wirusem Zachodniego Nilu. Aż 92 z nich zakończyły się śmiercią. Najwięcej zachorowań zgłosiły Włochy (723) i Grecja (286). Wirus przenoszony przez komary był również przyczyną zachorowań we Francji, Hiszpanii, Rumunii, Niemczech, Węgrzech, a także w Chorwacji, Austrii, Francji, Bułgarii , a nawet na Słowacji.

W jaki sposób chronić się przed zabójczymi komarami? Naukowcy za najskuteczniejszy sposób uważają eliminację stojących źródeł wody, w których rozmnażają się komary. Można też stosować przyjazne dla środowiska larwicydy.

Ochrona osobista obejmuje stosowanie moskitier (najlepiej siatek nasączonych środkiem owadobójczym) lub spanie w osłoniętych, klimatyzowanych pomieszczeniach. Warto pomyśleć o stosowaniu moskitier okiennych, noszenie odzieży zakrywającej większą część ciała oraz stosowaniu środków odstraszających.

Denga to infekcja wirusowa wywołana przez wirusa dengi, przenoszona na ludzi przez ukąszenia zarażonych komarów. Choroba jest przenoszona przez komary.

Denga występuje endemicznie w ponad 100 krajach w Afryce, obu Amerykach, Azji Południowej i Południowo-Wschodniej oraz w regionie Zachodniego Pacyfiku. Częstość występowania dengi wzrosła dramatycznie na całym świecie w ostatnich dziesięcioleciach.
Ofiarą wirusa zachodniego Nilu są najczęściej ptaki, ale coraz częściej również ssaki (np. konie). Około 80% zakażeń wirusem Zachodniego Nilu u ludzi przebiega bezobjawowo. Niestety co piąty z zakażonych ma objawy „gorączki zachodniego Nilu”. Nagle pojawia się ból głowy, złe samopoczucie, gorączka, ból mięśni, wymioty, wysypka, zmęczenie i ból oczu. Osoby starsze i z obniżoną odpornością są bardziej narażone na rozwój choroby. Nie istnieje obecnie żadna specyficzna profilaktyka ani leczenie przeciwko tej chorobie u ludzi.

Wirusa dengi przenosi również komar egipski, a oprócz niego - żółtą febrę, wirusa chikungunya i wirusa Zika. Komar ten jest również odpowiedzialny za roznoszenie wirusa wenezuelskiego końskiego zapalenia mózgu.

Wirus chikungunya występuje przede wszystkim w Azji Południowo-Wschodniej oraz w Indiach, w Afryce Subsaharyjskiej i na Karaibach. Po raz pierwszy został w Tanzanii w 1952 r. Masowe zachorowania wystąpiły w 2006 r. na wyspach Oceanu Indyjskiego (Madagaskar, Reunion, Mauritius, Seszele, Majotta, Komory, Malediwy) oraz w rejonach nadbrzeżnych Indii i Malezji. W 2007 r. pierwsze przypadki choroby zanotowano w Europie (Włochy) i tam pojawia się najczęściej w Europie.

Okres wylęgania wynosi 2-5 dni. Objawy kliniczne choroby są zbliżone do gorączki denga. Przejawiają się ostrą gorączką (2-5 dni) z bólami głowy, bólami mięśni, wysypką i świądem skóry, po których następują długotrwałe bóle stawów kolanowych, skokowo-goleniowych oraz nadgarstków), utrzymujące się przez wiele tygodni lub miesięcy. U większości pacjentów objawy chorobowe ustępują w ciągu kilku dni, ale u niektórych mogą trwać przez długi okres, nawet do 2 lat, zwłaszcza bóle stawów. Wypadki śmiertelne to 1 na 1000, dotyczą głównie osób starszych.

Na przygotowanie do egzotycznego wyjazdu składa się kilka elementów. Podstawą są szczepienia ochronne. Jedynym obowiązkowym szczepieniem ochronnym w niektórych krajach międzyzwrotnikowych jest szczepienie przeciwko żółtej gorączce, jednak oprócz tego warto rozważyć szczepienie przeciwko wirusowemu zapaleniu wątroby typu A i B, przeciwko durowi brzusznemu, cholerze, tężcowi oraz wściekliźnie. Dobór szczepień powinien zależeć od tego, na jak długo jedziemy, dokąd jedziemy i co będziemy robić w tropikach.

Nie ma szczepionki przeciwko malarii, ale lekarz może wypisać receptę na lek, który w dużej mierze chroni przed tą chorobą. 
Jeśli po powrocie z krajów gorącego klimatu pojawią się jakiekolwiek dolegliwości ze strony górnego odcinka przewodu pokarmowego, niepokojące objawy w postaci np. bólu brzucha czy biegunki  lub wysoka gorączka, trzeba koniecznie zgłosić się do ośrodka, który ma doświadczenie w diagnostyce i leczeniu chorób importowanych z tropików. 

Poradnia Chorób Tropikalnych
Wojewódzka Przychodnia Chorób Zakaźnych
ul. Św. Floriana 10
85-030 Bydgoszcz
tel:+48 (052) 3255639

Poradnia Chorób Tropikalnych
Wojewódzki Szpital Obserwacyjno – Zakaźny w Toruniu
ul. Krasińskiego 4/4a
87-100 Toruń
tel:+48 (056) 6582500