Zasiłki nie mają być głównym celem pomocy społecznej

Od 2015 roku pomoc społeczna miałaby być udzielana według nowych zasad. Ministerstwo Pracy i Polityki Społecznej przygotowało projekt założeń zmian w ustawie o pomocy społecznej. Na razie to założenia, ale pokazują, jakich zmian można oczekiwać. Niektóre problemy pojawiały się w mediach wcześniej.

Obecnie obowiązujące prawo uchwalono w 2004 r. Już jednak wiadomo, że koszty proponowanych zmian są zbyt duże, by w całości od razu wprowadzić je w życie.

Na czym polegać ma proponowana zmiana? Najogólniej mówiąc na zmianie filozofii sytemu pomocy - ośrodek pomocy społecznej nie jest od dawania zasiłków, ale od pomagania swoim podopiecznym w wyjściu z sytuacji, w której się znaleźli. Głównie oferować ma właśnie różne usługi socjalne, aktywizujące działania profilaktyczne, interwencyjne, a pomoc finansowa ma być tylko ich uzupełnieniem. Podopieczny ma prawo nie skorzystać z oferowanej pomocy. To on odpowiada za swoje życie.
Na większą będą mogli liczyć ci, którzy aktywnie będą działać dla poprawy swojej sytuacji. Pieniądze mają bowiem motywować do działania.

Katalog proponowanych usług jest bardzo szeroki. Część już funkcjonuje, ale ministerstwo proponuje, np. wprowadzenie sąsiedzkiej usługi opiekuńczej - bardzo istotnej biorąc pod uwagę, że rośnie liczba osób, które na co dzień wymagają niewielkiej pomocy w samodzielnym funkcjonowaniu.

Mieszkania chronione maja zapewnić pomoc dla dwóch grup osób: które uczą się samodzielnego funkcjonowania (mieszkania treningowe) oraz osób starszych, niepełnosprawnych, niesamodzielnych (usługi w mieszkaniach wspomaganych).

Dziś kryterium dochodowe weryfikowane jest co trzy lata. Wynosi ono 542 zł w przypadku osoby gospodarującej samotnie oraz 456 zł na osobę. w rodzinie. Nie ma znaczenia, czy jest to rodzina 3- czy 8-osobowa. Nie ma też znaczenia wiek dzieci, choć kilka lat temu kryterium z tego powodu było zróżnicowane.

Zamiast dotychczas obowiązującego kryterium dochodowego ma być wprowadzony minimalny dochód.
Minimalny dochód socjalny oznaczać ma kwotę, która gwarantuje zaspokojenie potrzeb egzystencjalnych rodziny. Jego wysokość będzie wyliczana w zależności od liczebności rodziny.

Dla osób starszych i niepełnosprawnych ten dochód będzie wyliczany bez uwzględnienia dodatku pielęgnacyjnego czy zasiłku pielęgnacyjnego. Oznacza to, że w efekcie otrzymają wyższa pomoc.

Dla rodzin i osób, które nie będą chciały współpracować z pracownikami socjalnymi, by poprawić swą sytuację, pomoc zostanie ograniczona do usług socjalnych. Oczywinie dotyczy to osób, które z różnych powodów w takich działaniach nie będą mogły uczestniczyć.

Minimalny dochód socjalny będzie weryfikowany co roku, a podstawą ma być wzrost cen towarów i usług branych pod uwagę przy wyliczaniu minimum egzystencji. Pomoc pieniężna ma uzupełnić różnicę między rzeczywistym dochodem rodziny, a minimalnym dochodem socjalnym.

Zmienić mają się zasiłki oferowane do tej pory przez pomoc społeczna. Zamiast dotychczasowego zasiłku stałego i okresowego ma być wypłacany jeden zasiłek socjalny.

Prócz tego będzie socjalny zasiłek motywacyjny, socjalna dopłata do usług interwencyjnych (także do specjalistycznych usług opiekuńczych z zaburzeniami psychicznymi) .
Ciekawym rozwiązaniem jest propozycja utrzymania zasiłku socjalnego na pół roku, jeśli osoba potrzebująca wsparcia podejmie pracę na otwartym rynku pracy.

Uzależnieni od alkoholu i innych środków odurzających dostaną pomoc wyłącznie w formie niepieniężnej.