Nasza Loteria SR - pasek na kartach artykułów

ZIEMIA - Błękitna planeta

Tekst i rys. JERZY GLISZCZYŃSKI [email protected]
Ziemia jest trzecią planetą od Słońca i piąta co do wielkości w Układzie Słonecznym. Jest największą z planet skalistych. Pod wieloma względami jest wyjątkowa. Według obecnego stanu wiedzy, jak na razie, tylko na Ziemi istnieje życie. A jej naturalny satelita jest tak duży w porównaniu z nią, że niektórzy naukowcy traktują te dwa ciała niebieskie jako układ podwójny.

Na zdjęciach z satelitów oraz z wypraw Apollo widać piękną i spokojną planetę, na której dominują trzy barwy. Czerwono-brązowa odpowiadająca skałom, biała - atmosferze i najbardziej charakterystyczna, czyli błękitna - odpowiadającą wodzie. Jest jedyną planetą, której powierzchnię w ponad 70% pokrywa woda w stanie ciekłym.

4,6 miliarda

Tyle lat liczy sobie Ziemia. Najstarsze skały, które znaleziono mają około 4 miliardów lat, przykrywają one jeszcze starsze twory. Skały te pozwalają odtworzyć burzliwe dzieje kształtowania się naszej planety. Faza ta trwała do około 2 miliardów 700 milionów lat temu. Nie było wówczas sztywnej skorupy, powierzchnię globu cechowała wielka ruchliwość, aktywność wulkaniczna, bombardowania meteorytami. Około 300 milionów lat temu powstał superkontynent, Pangea. Przetrwał 200 milionów lat, aby następnie się rozpaść. Ziemia wciąż podlega ciągłej aktywności geologicznej, atmosferycznej, hydrologicznej i biologicznej.

Ocean powietrzny

Wszystkie planety Układu Słonecznego, w większym lub mniejszym stopniu, posiadają atmosferę. Ale tylko na Ziemi można swobodnie oddychać. Ocean powietrzny otaczający Ziemię składa się w 78 procentach z azotu, w 21 z tlenu. Pozostałe 1 procent tworzą gazy szlachetne i dwutlenek węgla. Dolne warstwy atmosfery są nasycone parą wodną, która kondensuje się na cząstkach pyłu, tworząc chmury. Średnia temperatura przy powierzchni Ziemi wynosi 15 stopni Celsjusza. Minus 89,6 stopni, to najniższa potwierdzona temperatura na Ziemi (stacja Wostok na Antarktydzie 1983 r.). Niepotwierdzona temperatura, to minus 94,5 na Biegunie Południowym. Najwyższą zanotowano w 1922 r. w Libii - plus 57,8 stopni.

Bliski sąsiad

Księżyc był pierwszym ciałem pozaziemskim badanym naukowo. Na początku z Ziemi, a potem przy użyciu sond badawczych, satelitów i wypraw Apollo. Skład chemiczny Księżyca różni się od ziemskiego, ale jego niemal identyczny z ziemskim skład izotopowy sugeruje wspólne pochodzenie obu ciał. Przypuszcza się, że Księżyc powstał po zderzenia protoplanety wielkości Marsa z prawie uformowaną Ziemią. W jego wyniku nasza planeta została pozbawiona części płaszcza, zachowując większość żelaznego jądra. Materiał płaszcza, rozproszony na bliskiej orbicie okołoziemskiej, stygnąc szybko uformował się w Księżyc.

Mało się o tym mówi, ale oprócz Księżyca, krążą prawdopodobnie dwa księżyce pyłowe, zwane księżycami Kordylewskiego. W 1961 r. polski astronom Kazimierz Kordylewski potwierdził ich istnienie. Obłoki okruchów materii międzyplanetarnej, znajdują się w punktach równowagi sił orbity Księżyca i obiegają właśnie naszą planetę w podobnym czasie co Księżyc.

Dołącz do nas na Facebooku!

Publikujemy najciekawsze artykuły, wydarzenia i konkursy. Jesteśmy tam gdzie nasi czytelnicy!

Polub nas na Facebooku!

Dołącz do nas na X!

Codziennie informujemy o ciekawostkach i aktualnych wydarzeniach.

Obserwuj nas na X!

Kontakt z redakcją

Byłeś świadkiem ważnego zdarzenia? Widziałeś coś interesującego? Zrobiłeś ciekawe zdjęcie lub wideo?

Napisz do nas!
Wróć na pomorska.pl Gazeta Pomorska