Jak podaje Europejska Agencja Środowiska, w roku 2021 pyły zawieszone PM2.5 były odpowiedzialne w UE za 253 tys. zgonów spowodowanych głównie chorobami serca. Natomiast tlenki azotu wytwarzane w silnikach spalinowych odpowiadają za 52 tys. zgonów. W Polsce zanieczyszczone powietrze zabija rocznie ponad 40 tysięcy osób.
Polski Alarm Smogowy przypomina, że dotychczasowe europejskie normy jakości powietrza przyjęto 20 lat temu. Od tego czasu pojawiło się tysiące nowych badań nad wpływem zanieczyszczeń powietrza na zdrowie i życie. Świat nauki jest zgodny: bezpieczne do oddychania jest jedynie powietrze bez zanieczyszczeń, a ich poziom powinien być jak najniższy.
Opierając się na tych badaniach Światowa Organizacja Zdrowia (WHO) opublikowała w 2021 r. nowe rekomendacje, które okazały się dużo bardziej restrykcyjne od przepisów obowiązujących w UE. Kilka lat temu Komisja Europejska rozpoczęła prace nad wdrożeniem norm rekomendowanych przez WHO.
Normy jakości powietrza będą dużo bardziej wymagające
Przyjęte właśnie unijne normy jakości powietrza nie spełniają jeszcze tych rekomendacji, ale są dużo bardziej wymagające od dotychczasowych. Zmiana oznacza m.in. obniżenie dopuszczalnych wartości zanieczyszczeń:
- pyły PM 2.5 średniorocznie z 20 ug/3 do 10 ug/m3,
- PM10 z 40 na 20 ug/m3
- oraz tlenki azotu z 40 na 20 ug/m3.
Pojawiły się również – nieobecne wcześniej – dobowe limity stężenia PM2.5: 25 ug/m3.
- To dobra wiadomość dla mieszkańców naszego kraju. Polska, jako jedno z państw z najbardziej zanieczyszczonym powietrzem będzie musiała podjąć znaczący wysiłek, żeby dostosować się do nowych regulacji w ciągu najbliższych lat. W Polsce stężenie PM2.5 mierzymy w 136 miejscowościach, ale tylko w 6 z nich spełnione są nowe normy – uświadamia Piotr Siergiej, rzecznik Polskiego Alarmu Smogowego.
Podniesienie standardów czystości powietrza oznacza konieczność przyspieszenia wymiany „kopciuchów”, ale aby tak się stało rządowy program „Czyste Powietrze”, który dotuje właścicielom domów jednorodzinnych wymianę starych urządzeń na nowe, bardziej ekonomiczne i ekologiczne oraz ocieplenie budynków, powinien zostać rozszerzony. W ostatnich latach w naszym kraju liczba pozaklasowych kotłów zmalała o milion, ale nadal użytkowanych jest ponad 2 miliony.
Zespół ekspertów pod przewodnictwem Europejskiego Centrum Czystego Powietrza dowodzi, że Polska jest w stanie spełnić wymagania znowelizowanej dyrektywy, o ile uda się wdrożyć stosowne przepisy, zwłaszcza lokalne uchwały antysmogowe.
To też może Cię zainteresować
W większych miastach konieczne będzie również ograniczenie emisji zanieczyszczeń generowanych przez samochody. Aby tak się stało, trzeba szybciej rozwijać transport publiczny, zwłaszcza ten ekologiczny, rozszerzać strefy czystego transportu oraz zwiększać akcyzę na import najbardziej zanieczyszczających aut.
Piece w Kujawsko-Pomorskiem wciąż mocno dymią
Według danych z końca 2023 roku, w województwie kujawsko-pomorskim funkcjonuje jeszcze 127 tysięcy pieców, które nie spełniają standardów środowiskowych.
1 stycznia 2024 w regionie w życie wszedł zakaz eksploatacji takich pieców. Zarząd województwa zakładał wydłużenie czasu na dostosowanie systemów grzewczych do standardów środowiskowych, ale ostatecznie pod koniec listopada 2023 roku – po konsultacjach społecznych - podjął decyzję, by nie wydłużać.
Marszałek Piotr Całbecki podkreślił, że nie oznacza to, że wszyscy, którzy nie wymienią pieców, będą ponosić konsekwencje prawne. Marszałek zaapelował do organów odpowiedzialnych za egzekwowanie uchwały antysmogowej o elastyczne podejście, uwzględniające sytuację materialną przede wszystkim niezamożnych właścicieli domów jednorodzinnych.
Na razie problemu nie ma
W ciągu 24 godzin nigdzie w Polsce nie wystąpiło żadne przekroczenie poziomu informowania lub alarmowego – informuje Główny Inspektorat Ochrony Środowiska. Ostatnie takie zdarzenie odnotowano 20 września w Dolnośląskiem, gdzie przekroczony został próg informowania o wyższym stężeniu pyłu PM10, to jest 114,7 µg/m3. Próg wynosi 100 ug/m3.
Stan powietrza w miastach regionu jest teraz dobry lub bardzo dobry.
