15. rocznica śmierci generał Elżbiety Zawackiej. Toruń pamięta o swojej Honorowej Obywatelce

Zobacz wideo: Jak działa nowa Pracownia Kardiologii Inwazyjnej w Wojewódzkim Szpitalu Zespolonym w Toruniu?

Toruń co roku pamięta o rocznicy śmierci swej Honorowej Obywatelki, legendarnej "Zo", jedynej kobiety wśród 316 cichociemnych w czasach II wojny światowej - generał Elżbiety Zawackiej. Nie inaczej było w tym roku.

Generał Elżbieta Zawacka zmarła 10 stycznia 2009 roku, na nieco ponad dwa miesiące przed swymi setnymi urodzinami.

Uroczystości w 15. rocznicę jej śmierci rozpoczęły się od złożenia kwiatów i zapalenia zniczy na jej grobie na cmentarzu św. Jerzego. Przybyli miedzy innymi przedstawiciele władz miasta (wiceprezydent Zbigniew Fiderewicz i kilkoro radnych), placówek i instytucji noszącej imię Honorowej Obywatelki Torunia - Szkoły Podstawowej nr 27, Zespołu Szkół Ekonomicznych, Fundacji Generał Elżbiety Zawackiej, Biblioteki Pedagogicznej, 8. Kujawsko-Pomorska Brygady Obrony Terytorialnej.

Więcej informacji z Torunia i okolic przeczytasz >>>TUTAJ<<<<

- Całym swoim życiem służyła Polsce. Cały czas możemy brać z niej przykład. Gdyby w każdym z polityków, różnych opcji, była choć cząstka tego, co miała pani generał, Polska wyglądałaby inaczej. Pamiętamy ją w Fundacji, każdego z nas motywuje do działania. Niech dla każdego z nas Pani Generał będzie wzorem - mówił przy grobie Jan Wyrowiński z Fundacji Generał Elżbiety Zawackiej, przez lata jeden z jej najbliższych współpracowników, były wicemarszałek Senatu.

W ramach obchodów 15. rocznicy śmierci generał Elżbiety Zawackiej zaplanowano również mszę świętą w jej intencji w kościele garnizonowym pw. św. Katarzyny

Generał Elżbieta Zawacka była rodowitą torunianką, żołnierzem, kurierką Armii Krajowej i jedną z dwóch Polek ze stopniem generała brygady. Pod pseudonimami "Zelma", "Sulica" i "Zo" - jak napisano w serwisie torun.pl - podczas II wojny światowej wypełniła ponad sto niebywale trudnych misji kurierskich. Wielokrotnie nielegalnie przekraczała granice przenosząc wiadomości i meldunki. Do legendy przeszedł jej przez Niemcy, Austrię, Francję i Hiszpanię do Rządu RP w Londynie. To z tej misji powróciła do kraju jako cichociemna, na własną prośbę skacząc na spadochronie do okupowanego kraju 10 września 1943 roku. Pełniła funkcję zastępcy szefa "Zagrody" - Działu Łączności zagranicznej Oddziału V Sztabu Komendy Głównej AK. Po upadku powstania warszawskiego nadal działała w służbie Państwa Podziemnego u boku gen. Leopolda Okulickiego. Dostarczyła do Szwajcarii pierwsze szczegółowe meldunki o sytuacji w kraju po upadku powstania.

Po wojnie w 1951 roku została aresztowana przez Urząd Bezpieczeństwa i z 10-letnim wyrokiem osadzona w więzieniu. Wyszła na wolność w 1955 roku. Powróciła, wciąż dyskryminowana, do pracy w szkole w Sierpcu i Toruniu. Po uzyskaniu doktoratu nauk humanistycznych w 1965 roku, pracowała jako adiunkt, a po habilitacji (1973 rok) jako docent andragogiki Uniwersytetu Gdańskiego, skąd przeniosła się do rodzinnego Torunia. Do 1978 roku była pracownikiem Uniwersytetu Mikołaja Kopernika. W 1996 roku uzyskała tytuł profesora.

Generał Elżbieta Zawacka został odznaczona między innymi Orderem Virtuti Militari, Krzyżem Zasługi oraz Krzyżem Walecznych.

Generał Elżbiecie Zawackiej poświęcona jest wystawa w alejce prowadzącej do Parku Pamięci Ofiar Zbrodni Pomorskiej przy Uniwersyteckiej w Toruniu. Przygotowała ją z okazji 15. rocznicy śmierci legendarnej "Zo" bydgoska delegatura Instytutu Pamięci Narodowej, przy współpracy Fundacji Generał Elżbiety Zawackiej.

"Żołnierz nieustępliwy, o zdolności do samozaparcia i poświęcenia bez granic; o osobistej skromności, zwrócona w całości ku obowiązkom i służbie, o kobiecej delikatności uczuć. Polska jest dla niej nieustanną fascynacją. W takim ujęciu tkwi - być może - ślad powinowactwa pomiędzy własnym losem "Zo" a losem kraju" - ten cytat z wydanej w 1983 roku książki "Znak cichociemnych" Przemysława Bystrzyckiego znalazł się na planszy otwierającej wystawę.

Przy okazji 15. rocznicy śmierci gen. Elżbiety Zawackiej pojawiła się też informacja o książce o niej autorstwa angielskiej historyczki i pisarki Clare Mulley. "Agent Zo" ukaże się w maju. W roku 2025 ma się ukazać wydanie tej książki w języku polskim.

Polecamy nasze grupy i strony na Facebooku:

• Bieżące wypadki i utrudnienia w Kujawsko-Pomorskiem
• Gdzie dobrze zjeść w Toruniu i okolicach?
• Toruń Retro!
• Sport w Toruniu