We wtorek 19 marca 2019 w Rządowym Centrum Legislacji pojawił się projekt ustawy o pomocy państwa w wychowywaniu dzieci. Kryje się za tym powszechnie znany i wciąż budzący kontrowersje program „Rodzina 500+”, który wszedł w życie 1 kwietnia 2016 r.
Program 500 plus na pierwsze dziecko niezależnie od dochodu rodziny
Obecnie o przyznaniu świadczenia 500+ na pierwsze lub jedyne dziecko decyduje dochód na osobę w rodzinie, w przypadku rolników dochód z hektara przeliczeniowego. Do tej pory, aby rodzice mogli otrzymać 500 plus na pierwsze dziecko, dochód netto na 1 członka rodziny nie mógł przekroczyć 800 zł. W przypadku dziecka niepełnosprawnego było to 1200 zł zł.
"Wolałabym, żeby był lepszy dostęp do lekarzy i tańsze produkty w sklepie zamiast 500 plus. Ubranka i zabawki dla dzieci w moim odczuciu podrożały od czasu wprowadzenia tego programu", uważa jedna z naszych Czytelniczek, mama 5-letniej Oli. "Jak już to 500 będzie, to włożę wniosek, niech mój jedynak też skorzysta", przyznaje kolejna mama.
Program 500 plus przyczynił się do wzrostu urodzeń?
W uzasadnieniu do ustawy Ministerstwo Rodziny, Pracy i Polityki Społecznej podaje jako zasługę programu 500 plus, że współczynnik dzietności wzrósł z 1,29 w 2015 r. do 1,45 w 2017 r., a to najwyższy poziom od 1997 r. "Warto zauważyć, że w Polsce od wielu lat spada liczba kobiet w wieku 15-49 lat i w tym kontekście wzrost liczby urodzeń i współczynnika dzietności w latach 2016-2017 jest bardzo dobrą wiadomością".
W 2018 roku w Polsce urodziło się 387,9 tys. dzieci. Wcześniejsza prognoza mówiła o 360,2 tys. urodzeń [dane: Główny Urząd Statystyczny]. W Ocenie Skutków Regulacji do projektu ustawy o pomocy państwa w wychowaniu dzieci przyjmowano, że w 2018 r. urodzi się 379,5 tys. dzieci.
Mniej dzieci żyje w ubóstwie, mówią statystyki
Z 9 do 4,7% miało spaść w latach 2015-2017 ubóstwo skrajne dzieci. W rodzinach wielodzietnych przed wprowadzeniem wsparcia dla rodzin w postaci 500+ wynosiło - jak podają autorzy projektu - 12,2% i zmniejszyło się do 6,4%. W ubóstwie żyje 2,5, a nie 6,5% samotnych rodziców.
Szczególnie istotne zmiany zaobserwowano na wsi, gdzie ubóstwo skrajne samotnych rodziców obniżyło się z poziomu 12,1% do 0,7%.
"Zagrożenie ubóstwem lub wykluczeniem społecznym wśród dzieci w Polsce spadało najszybciej spośród wszystkich krajów Unii Europejskiej", chwali się ministerstwo w zamieszczonym projekcie. Przeciętne miesięczne wsparcie na dziecko w rodzinie wzrosło ze 148 zł w 2015 r. do 690 zł w 2017 r.
Zobacz też: Ile kosztuje hektar ziemi od 25 marca 2019? Ceny gruntów rolnych w Polsce, z podziałem na województwa
Jak już wspominaliśmy, od początku działania programu 500+ na program wydano blisko 68 mld złotych (stan na luty 2019 r.). Świadczenie trafia do ponad 3,6 mln dzieci i młodzieży do 18 lat (czyli 52% wszystkich nieletnich w Polsce).
"Wobec poprawiającej się, na skutek działań Rządu, sytuacji budżetu państwa i istotnie większych wpływów do budżetu, możliwe jest objęcie programem „Rodzina 500+” wszystkich dzieci do 18. roku życia. Pozwoli to na poprawę jakości życia wszystkich polskich rodzin mających dzieci na utrzymaniu i stanowi dopełnienie kompleksowej polityki państwa dla polskich rodzin".
Zmiany w świadczeniu 500 plus od 2019 roku. Od kiedy świadczenie na 1 dziecko?
Ministerstwo tłumaczy w projekcie: "Objęcie wszystkich dzieci świadczeniami z programu „Rodzina 500+” spowoduje wzrost wydatków z budżetu państwa na rzecz rodzin do poziomu ok. 4% PKB. Będzie to wzrost o 125% wskaźnika udziału wydatków na politykę rodzinną w PKB w stosunku do wydatków z roku 2015".
Proponowane zmiany w ustawach związanych z systemami wsparcia rodzin:
- przyznanie świadczenia z programu „Rodzina 500+” w postaci dodatku dzieciom umieszczonym w placówkach opiekuńczo-wychowawczych,
- wprowadzenie szczególnego, 3-miesiecznego terminu, liczonego od dnia urodzenia dziecka, na złożenie wniosku o świadczenie wychowawcze na nowo narodzone dziecko. Złożenie wniosku w tym terminie będzie skutkowało przyznaniem świadczenia wychowawczego z wyrównaniem od dnia narodzin dziecka,
- wprowadzenie rozwiązania pozwalającego na przyznanie, z zachowaniem ciągłości, świadczenia wychowawczego drugiemu z rodziców dziecka w przypadku śmierci rodzica, któremu świadczenie zostało przyznane na dany okres lub który zmarł przed rozpatrzeniem złożonego wniosku,
- zmiana okresu świadczeniowego na jaki ustalane jest prawo do świadczenia wychowawczego,
- wprowadzenie przepisów proceduralnych regulujących sposób postępowania w przypadku
- zmiany miejsca zamieszkania osoby ubiegającej się/otrzymującej świadczenie wychowawcze,
- likwidacja obowiązku rozstrzygania o przyznaniu świadczenia w drodze decyzji administracyjnej na rzecz prostszego rozwiązania na wzór sprawdzonego już rozwiązania funkcjonującego w programie „Dobry start” – polegającego na wydawaniu informacji
- o przyznaniu świadczenia.
Projektowana ustawa miałaby wejść w życie 1 lipca 2019 r.
Konsultacje projektu potrwają do 9 kwietnia.
