W zbiorach MZKiD we Włocławku znajduje się unikatowy zabytek XVI- wiecznej sztuki kartograficznej o międzynarodowym znaczeniu - "Atlas świata" autorstwa Corneliusa de Jode wydany w Antwerpii w 1593 roku. Na świecie znajduje się tylko kilkanaście egzemplarzy tego dzieła, w tym dwa w Polsce. Oprócz wartości historycznej i bibliofilskiej atlas ma także wielkie walory estetyczne - podziw budzą żywe barwy i misterne szczegóły w ręcznie kolorowanych mapach.
Mimo dość dobrego stanu zachowania na kartach atlasu widoczne były zabrudzenia i uszkodzenia papieru, dawne reperacje z użyciem taśmy klejącej, ślady żerowania mikroorganizmów. Naturalne procesy starzenie oraz zastosowanie ówcześnie używanych farb miedziowych spowodowało kruszenie się papieru i zagrażało destrukcją atlasu.
Na skórzanej oprawie również uwidaczniały się zabrudzenia i ubytki skóry. Konieczne było zahamowanie procesów niszczących i podjęcie prac konserwatorskich.
Konserwacja została zlecona wysokiej klasy specjalistom od konserwacji papieru i skóry. Każda karta atlasu wymagała indywidualnego potraktowania. Prace trwały już od wiosny tego roku i część map została oczyszczona, a cały atlas zdezynfekowany i sfotografowany. Usunięto wcześniejsze naprawy, zastępując je nowymi uzupełnieniami.
Karty z tekstem zostały przepłukane w kąpielach i pozbawione kwaśnych substancji powodujących kruszenie się papieru. Wżery papieru, w miejscach zastosowania farb miedziowych, wzmocniono i zabezpieczono, wprowadzając chemiczne i fizyczne bariery ochronne.
Po zakończeniu konserwacji wszystkich kart zrekonstruowana została skórzana oprawa, a cały atlas ponownie zszyty. Wszystkie prace konserwatorskie i badania mikrobiologiczne i fizyko-chemiczne zostały opisane w postaci dokumentacji konserwatorskiej opisowej i fotograficznej.
W efekcie prac konserwatorów atlas odzyskał utracone walory estetyczne, degradacja papieru została zatrzymana.
W celu uchronienia tego unikatowego dzieła przed ponownymi zniszczeniami, w ramach tego programu, została również przeprowadzona archiwizacja atlasu na nośnik cyfrowy. Umożliwi ona w przyszłości udostępnianie obiektu w bibliotece naukowej muzeum.
Atlas eksponowany będzie do 30 października b.r. w Gmachu Głównym muzeum przy ul. Słowackiego 1a.
Przedsięwzięcie zostało zrealizowane dzięki Programowi Operacyjnemu Ministra Kultury i Dziedzictwa Narodowego
