Babcie i dziadkowie często sami nie mają pieniędzy, a płacą raty za dzieci i wnuki

W Polsce seniorów - kobiet i mężczyzn w wieku 60 i więcej lat, jest prawie 9,8 mln, czyli 25,94 proc.

W województwie kujawsko-pomorskim mieszka 527 289 takich osób - 26,27 proc. - wynika z najnowszych danych GUS. Żyją oni przeważnie z emerytury, która w 2023 roku wynosiła średnio 2 971 zł brutto, a wliczając 13. i 14. emeryturę - 3 152 zł. Jednak wielu seniorów otrzymuje co najwyżej minimalne świadczenie w wysokości 1 588 zł brutto.

- Seniorzy w Polsce przeważnie mają niskie świadczenia. Jeśli przydarzy im się wysoki wydatek, a nie posiadają oszczędności, muszą zaciągać pożyczki. Z naszych danych wynika, że ta grupa stanowi jednak niewielki odsetek zadłużonych. Wśród osób w wieku 60+ jest ich około trzy razy mniej niż w przedziale wiekowym od 30 do 40 lat - podkreśla Jakub Baumgart, ekspert Intrum, firmy zajmującej się zarządzaniem wierzytelnościami i zakupem długów, która z okazji Dnia Babci iDziadka postanowiła przyjrzeć się bliżej finansom seniorów.

Przeciętne wydatki gospodarstwa domowego, które składa się wyłącznie z seniorów, wynoszą blisko 1900 zł na osobę i są to głównie: żywność i napoje bezalkoholowe, użytkowanie mieszkania lub domu i nośniki energii oraz zdrowie.

- W gospodarstwach, które składają się wyłącznie z osób w wieku 60+, blisko 39 procent uważa, że jest dobra albo bardzo dobra. Najwięcej, bo prawie 53 procent, ocenia ją jako przeciętną, a ponad 8 proc. jako złą lub raczej złą. Z danych Głównego Urzędu Statystycznego wynika, że w populacji osób ubogich blisko 20 procent stanowią seniorzy w wieku 65+2 - dodaje Jakub Baumgart.

Z raportu Krajowego Rejestru Długów, opublikowanego w grudniu 2023 roku, wynika, że co 5. Polak nie ma żadnych odłożonych pieniędzy.

Jak wygląda sytuacja w przypadku seniorów?

Okres wysokiej inflacji spowodował, że byli zmuszeni szukać oszczędności.

• Według KRD, 71 proc. badanych musiało w półroczu ograniczyć wydatki, m.in. ze względu na rosnące ceny. W żadnej innej grupie wiekowej odsetek tych, którzy wprowadzili oszczędności, nie był tak wysoki.
• Dwie trzecie seniorów zrezygnowało z wyjść do restauracji i kawiarni.
• 55 procent nie kupowało odzieży i butów.
• Taki sam odsetek zredukował wyjścia do kina, teatru, na koncerty i wydatki na podróże.
• 52 proc. zmniejszyło budżet na meble, sprzęt RTV i AGD4.

Aż 38 proc. seniorów nie ma żadnych oszczędności. 57 proc. z tych, którzy posiadają wolne pieniądze, przez ostatnich 6 miesięcy zdołało ich odłożyć zdecydowanie mniej niż udawało im się dotychczas. 59 proc. wszystkich respondentów twierdziło, że będą musieli zredukować wydatki w najbliższych 3 miesiącach. 75 proc. emerytów nie jest w stanie odłożyć nawet małej kwoty, gdyż ich świadczenie wystarcza im wyłącznie na bieżące wydatki.

Na koniec sierpnia 2023 roku BIG InfoMonitor opublikował raport dotyczący zaległości płatniczych seniorów. Okazuje się, że w sumie mają na koncie prawie 10 mld zł opóźnionych płatności rat za kredyty i pożyczki, a także niezapłaconych na czas rachunków. Przeciętne zadłużenie na jednego seniora z zaległościami wynosi 28 215 zł, co oznacza, że na jego pokrycie potrzebne jest około 20 minimalnych emerytur.

Według KRD w grupie emerytów-dłużników dominują kobiety. Jest ich 198 tys., natomiast mężczyzn - 165 tys. Panie mają też wyższe zaległości, bo 3,25 mld zł wobec 2,97 mld zł panów. Ale to konto mężczyzn obciąża większe średnie zadłużenie, które wynosi 18 tys. zł w stosunku do 16,4 tys. zł kobiet. Gros długu - 3,82 mld zł przypada na mieszkańców miast. Pozostała część to niezapłacone rachunki osób mieszkających na wsiach i w mniejszych miejscowościach.

Jednak seniorzy są najbardziej moralną finansowo grupą, mimo że często mają problemy finansowe. - Starają się, w miarę możliwości, spłacać swoje zadłużenie, a nawet raty za własne dzieci lub wnuki - komentuje Robert Majkowski z Funduszu Hipotecznego DOM.

Pozytywna jest dla nich na pewno informacja dotycząca waloryzacji emerytur. W marcu 2024 roku świadczenia wzrosną o co najmniej 11,9 proc.