Bydgoszcz. Budowa linii tramwajowej do dworca odkryła unikatowy zabytek kolei

Kilkumetrowej wysokości stalowa brama z kołowrotami, która przez dziesięciolecia zdążyła już wpisać się w krajobraz okolic dworca. Od ponad miesiąca znajduje się w centrum placu budowy. Znalazła się na trasie budowanej nowej linii tramwajowej do bydgoskiego dworca kolejowego.

Kawałek historii

- Suwnica przy ulicy Zygmunta Augusta to zabytkowa konstrukcja - zaznacza Sławomir Marcysiak, miejski konserwator zabytków. - Ma też jakiś nieodparty urok, budzi pewną ciekawość. Dlatego nie ma planów usuwać jej z pierwotnego miejsca. W moim odczuciu nie przeszkadza w prowadzonych właśnie pracach przy poszerzaniu ulicy Zygmunta Augusta.

Masywna konstrukcja jest usytuowana na terenie, który jeszcze w ubiegłym roku należał do zakładów PESA S.A. Znajduje się kilkadziesiąt metrów na wschód od zabudowań dworcowych. Suwnicę widują codziennie setki, jeśli nie tysiące bydgoszczan. Ciekawe jednak, ilu z nas zdaje sobie sprawę, że to naprawdę ważny zabytek?

Specjaliści szacują, że może pochodzić z okresu rozbudowy bydgoskiego dworca w kierunku wschodnim, przed rokiem 1910. Nastąpiło to krótko po przeniesieniu z budynków dworcowych - wtedy jeszcze - pruskiej Dyrekcji Kolei Wschodniej do nowego gmachu przy ulicy Dworcowej.

- Ta konstrukcja została zbudowana najpewniej na początku ubiegłego stulecia - twierdzi Filip Bebenow, pasjonat historii, rzecznik prasowy Bydgoskiego Stowarzyszenia Przyjaciół Kolei. - Służyła niegdyś do przeładunków towarów z wagonów na transport kołowy.

Unikat w skali kraju

Bebenow dodaje, że podobna znajduje się między innymi w Jasieniu, w województwie lubuskim: - Nasza, bydgoska suwnica prawdopodobnie mogła podnosić ciężary ważące od 5 do 10 ton. To rzadki zabytek, w całym kraju istnieje jeszcze zaledwie około kilkunastu takich konstrukcji. To te, które udało się uratować przed palnikami gazowymi złomiarzy.

Suwnica kolejowe podobna do tej przy ul. Zygmunta Augusta znajduje się jeszcze między innymi na dworcu w Zalesiu pod Lublinem. Nieco większą można też oglądać w beskidz-kich Kętach.
Zabytek nie tylko nie pójdzie na złom, ale miasto ma również plany, by przywrócić mu dawną świetność.

- Warto odrestaurować tę suwnicę - przyznaje Sławomir Marcysiak. - Można by ją oczyścić, odmalować. Jestem przekonany, że wtedy odzyskałaby utracony blask. To w końcu jedno ze świadectw historii kolei w naszym mieście.

W sąsiedztwie nowego tramwaju

Podobnego zdania jest większość bydgoszczan, które przemierzają ulicę Zygmunta Augusta w rejonie dworca. Choć równie wielu przyznaje też, że nie zdawało sobie sprawy z historycznej rangi zabytku.

- Ta suwnica stoi tu, odkąd pamiętam - mówi Mirosław Strzelecki, mieszkaniec ulicy Rycerskiej. - Kiedy już będzie odnowiona, może ciekawie wyglądać. Wpisze się w nieco industrialny krajobraz tego zakątka miasta - dodaje mężczyzna.

Nowa linia tramwajowa biegnąca ulicami Naruszewicza, nowym mostem równoległym do ul. Królowej Jadwigi, Dworcową i Zygmunta Augusta ma zostać ukończona już w 2012 roku.

- Jeżeli okaże się, że historyczna konstrukcja w jakiś sposób koliduje z trasą nowej linii tramwajowej, to co najwyżej może zostać przesunięta - wyjaśnia Marcysiak. - Na pewno jednak zabytkowa suwnica nie powinna zniknąć z krajobrazu tej części miasta. Warto dołożyć starań, by zachować ten zabytek - dodaje konserwator.