Ceny spadły. Ile wyniesie inflacja na koniec 2023 roku? Strefa Biznesu rozmawia z Gabrielą Masłowską, członkiem RPP

Jeśli chodzi o przyszłe decyzje NBP, to będą one zależne od napływających danych, w szczególności od perspektyw inflacji i koniunktury. Proces obniżania inflacji będzie postępował i być może w ostatnim kwartale tego roku możliwe będą obniżki stóp, które ulżą zadłużonym kredytobiorcom oraz będą wspierać wzrost gospodarczy. Będzie to jednak możliwe dopiero, gdy będziemy mieli pewność, że inflacja została opanowana i spada w kierunku celu inflacyjnego NBP. Nadal będziemy dążyli więc do trwałego obniżenia inflacji, a jednocześnie nadal będziemy starali się by nie odbywało się to kosztem wzrostu bezrobocia i nadmiernego ograniczenia tempa wzrostu polskiej gospodarki. Obecnie utrzymujemy stopy na niezmienionym poziomie. Cały czas jesteśmy zdeterminowani do obniżenia inflacji w średnim okresie i nie sygnalizujemy końca cyklu zacieśniania polityki pieniężnej. Inflacja w ostatnich miesiącach wyraźnie spadła, ale roczna dynamika cen jest nadal wysoka. Jest więc zbyt wcześnie, aby dyskutować o obniżkach stóp. Najpierw musimy mieć pewność, że inflacja obniży się do celu NBP.

W Polsce, podobnie jak w wielu innych gospodarkach, inflacja spada. W maju, według wstępnych danych, obniżyła się do 13 proc., a więc do poziomu najniższego od ponad roku. Zgodnie z naszymi prognozami, trwa więc proces dezinflacji. Przypomnę, że jeszcze w lutym bieżącego roku inflacja przekraczała 18 proc. W ciągu trzech miesięcy obniżyła się zatem o ponad 5 punktów procentowych. W maju poziom cen ogółem nie zmienił się względem poprzedniego miesiąca. Oczywiście, roczny wskaźnik inflacji cały czas jest podwyższony, ponieważ odzwierciedla on statystyczne efekty wcześniejszych wzrostów cen. Tak jak oczekiwaliśmy, dezinflacja w Polsce obejmuje coraz szersze spektrum dóbr. Wyraźnie spadać zaczęła nie tylko dynamika cen energii czy żywności, ale co ważniejsze, również inflacja bazowa. Dostępne informacje wskazują, że w nadchodzących miesiącach i kwartałach proces spadku inflacji, w tym bazowej będzie kontynuowany.

Nasza gospodarka doświadczyła szybkiego i silnego ożywienia po światowej recesji związanej z pandemią. Tak jak się spodziewaliśmy w marcowej projekcji, ostatnio dynamika aktywności gospodarczej spowolniła. W I kwartale 2023 roku roczna dynamika PKB była nieznacznie ujemna. Niewielki spadek PKB w ujęciu rocznym to skutek bardzo silnego wzrostu PKB rok wcześniej, kiedy został on napędzony gromadzeniem zapasów. Nieco słabsze dane dotyczące aktywności gospodarczej, w tym konsumpcji, są dobrą informacją z punktu widzenia obniżania się inflacji, bo niższy popyt oznacza, że presja na wzrost cen w gospodarce jest mniejsza. Jednocześnie spadkowi konsumpcji towarzyszył w I kwartale wzrost inwestycji, o 5,5 procent w ujęciu rocznym, które przyczyniają się do rozbudowy mocy wytwórczych polskiej gospodarki. W Polsce realizuje się więc scenariusz tzw. miękkiego lądowania, czyli stopniowego spadku inflacji w warunkach łagodnego i przejściowego osłabienia dynamiki PKB. To najlepsza droga wyjścia polskiej gospodarki z okresu wysokiej inflacji.

• PKB Polski był w pierwszym kwartale tego roku wyższy o około 11 proc. niż bezpośrednio przed pandemią (w 4. kwartale 2019 r. - red). Było to też więcej niż w wielu innych krajach europejskich. Pokazuje siłę narodowej gospodarki. Tym bardziej, że w niektórych gospodarkach UE, w tym u naszych sąsiadów i dwóch największych odbiorców naszego eksportu, czyli w Niemczech i Czechach, PKB w I kwartale 2023 r. był niższy niż bezpośrednio przed pandemią.

Sytuacja na rynku pracy w Polsce jest nadal bardzo dobra. Stopa bezrobocia w Polsce - jest ex aequo z Czechami - najniższa w Europie. To bardzo dobra wiadomość, że Polaków nie dotyka problem braku pracy. Nasza gospodarka w pełni wykorzystuje dostępne zasoby pracy i dzięki temu szybciej się rozwija, a jednocześnie zachowana jest spójność społeczna. Mocny rynek pracy umożliwił także szybką integrację dużej liczby uchodźców z Ukrainy, którzy schronili się w naszym kraju przed agresją Rosji.
Globalny silny wzrost cen żywności i energii, a także wielu innych dóbr obniżył siłę nabywczą wynagrodzeń w większości krajów. Dotyczy to także Polski. Spadek realnych wynagrodzeń był w Polsce w 2022 r. zauważalnie niższy niż w większości państw UE. Co więcej, już w I kwartale bieżącego roku poziom przeciętnego wynagrodzenia - po odsezonowaniu - zwiększył się w ujęciu realnym wobec poprzedniego kwartału. Prognozy wskazują na dalszą odbudowę realnych płac.

Spadek popytu konsumpcyjnego, który obserwujemy od kilku miesięcy, wynika z kilku zjawisk: nadal wysoki poziom inflacji ograniczał realną siłę nabywczą dochodów gospodarstw domowych. Wzrost stóp procentowych i pesymistyczne nastroje konsumentów, intensyfikowane przedłużającą się niepewnością związaną z agresją na Ukrainę, przekładały się na niższą skłonność do konsumpcji. Obniżenie dynamiki konsumpcji prywatnej w ujęciu rok do roku jest również związane z przepływami uchodźców z Ukrainy. Najsilniejszy napływ uchodźców - i związane z nim wzmożone wydatki - występowały w pierwszych miesiącach po rozpoczęciu rosyjskiej agresji. Obecnie część Ukraińców wróciło na Ukrainę, cześć wyjechało do innych krajów. W danych o sprzedaży detalicznej w ostatnich miesiącach widzimy w szczególności ograniczenie zakupów dóbr użytku trwałego (meble, sprzęty RTV/AGD) i półtrwałego (książki, prasa), ale również, w mniejszej skali, spożycia produktów pierwszej potrzeby (żywność czy farmaceutyki). Zmniejszenie popytu konsumpcyjnego utrudnia przerzucanie kosztów na konsumentów i podnoszenie marż przez producentów. O ile w sektorze usług takie możliwości jeszcze istnieją, to spadek sprzedaży detalicznej wskutek niższych dochodów realnych sprzyjać będzie obniżaniu się marż przedsiębiorstw i dynamiki cen towarów przemysłowych w nadchodzących miesiącach.

*Gabriela Masłowska - polska polityk, ekonomistka, nauczycielka akademicka, posłanka na Sejm IV, V, VI, VII, VIII i IX kadencji, członek Rady Polityki Pieniężnej.