Nasza Loteria SR - pasek na kartach artykułów

Co nam zostało po Janie Pawle II?

Krzysztof Ogiolda [email protected]
Pięć lat temu na wieść o śmierci naszego Papieża szturmowaliśmy kościoły i konfesjonały. Dziś przydałyby się nowe "narodowe rekolekcje". Tylko nie bardzo wiemy, jak się do nich zabrać.

2 kwietnia 2005 roku był jednym z tych dni, w których czuliśmy się dumni, że jesteśmy Polakami. Nie tylko dlatego, że tego dnia umarł najlepszy z nas. Młodzież skrzykiwała się za pomocą SMS-ów i szturmowała kościoły, zaskakując swym zapałem do modlitwy za Papieża niejednego proboszcza. Ludzie mieli potrzebę bycia z Nim i ze sobą nawzajem. Wychodzili z domów, by razem z przyjaciółmi przeżywać tę śmierć. Przykład cierpiącego i umierającego Jana Pawła II wielu Polakom pomógł w nawróceniu. Księża wspominają, że między śmiercią a pogrzebem Karola Wojtyły do spowiedzi przychodzili także ci, którzy latami odkładali pojednanie z Bogiem. Kto widział w tę noc polskie kościoły wypełnione ludźmi odmawiającymi na kolanach różaniec, nigdy tego nie zapomni. Tak jak nie zapomni wzruszenia przy śpiewanej "Barce"...

Dziś zostały głównie wspomnienia. I o to tak naprawdę trudno mieć do kogokolwiek pretensje. Ani pojedynczy człowiek, ani społeczeństwo nie jest w stanie długo "jechać" na takiej emocji. Ale jednocześnie trudno krytycznie nie pytać: jak daleko odeszliśmy od tamtych refleksji, postanowień i wzruszeń?

Statystyka jest OK

Optymiści odpowiedzą na to pytanie statystyką. A z niej wynika, że jeśli nawet parę procent wiernych ubyło w naszych świątyniach, to hiobowe przepowiednie o masowym odchodzeniu Polaków od Kościoła, w którym zabraknie Jana Pawła II, nie sprawdziły się. Nie mieli też racji ci, co wieszczyli, że pozbawiony autorytetu papieża Episkopat Polski podzieli się na frakcje, a wierni będą się rozpraszać jak owce bez pasterza.

Wszystko to prawda, tyle tylko, że skwapliwe liczenie procentów dominicantes (tych co chodzą co niedziela do Kościoła) i communicantes (przyjmujących Komunię św.), a potem pocieszanie się tymi procentami, jest boleśnie dalekie od ducha Jana Pawła II. Kto chce, niech się pociesza, że tych wskaźników mogą nam wciąż zazdrościć Francuzi, Niemcy, Hiszpanie czy Włosi. Tylko gdzie się podziało naśladowanie papieża z jego żarliwością modlitwy, pobożnością uczestniczenia w mszy św., częstotliwością spowiedzi i otwartością na innych ludzi?

Słowem, być może nie ma dziś w Polsce powodu do alarmu ze względów statystycznych, ale ciągle niewykorzystaną szansą jest pójście - za Janem Pawłem II - w głąb. Podziwiamy w Papieżu wielkiego mistyka, ale na wszelki wypadek często nawet nie próbujemy żyć choć trochę podobnie do niego.
- Bo to jest trudniejsze - przyznaje ks. prof. Tadeusz Dola z Wydziału Teologicznego Uniwersytetu Opolskiego. - Łatwiej w Wielką Sobotę zanieść do kościoła święcone, zgodnie z tradycją, niż zastanowić się nad sensem tej tradycji i zadać sobie pytanie, co znaczy w praktyce, na co dzień to, że ja wierzę w Boga. I to jest zadanie Kościoła w Polsce, aktualne pięć lat po śmierci Ojca Świętego, byśmy nie tylko wzruszali się na wspomnienie Jana Pawła II, ale próbowali żyć tak jak on.

Pogadać z Papieżem?

Szymon Hołownia, szef kanału Religia.tv w jednym z wywiadów celnie zauważył, że Jan Paweł II patrzy na nas z góry, pytając, kiedy przestaniemy mu składać hołdy albo przed nim uciekać. Kiedy zaczniemy z nim rozmawiać?

Przy czym rzeczą łatwą i chyba niesprawiedliwą jest narzekanie, że Polacy ograniczyli Jana Pawła II wyłącznie do roli połykacza wadowickich kremówek i narratora rzewnych wspomnień o czasach minionych, zamiast na co dzień i masowo studiować jego encykliki.

Czytających papieskie dokumenty jest u nas stosunkowo dużo. Czynią to całe środowiska, ale dość elitarne - zwłaszcza duszpasterstwa studentów czy absolwentów - bo też są to teksty bardzo trudne. Nie ma się co łudzić, czasy chrześcijańskiej starożytności, w której przekupki na targu spierały się o zawiłości dogmatu o Trójcy Świętej - nie wrócą. Ale nie zmienia to faktu, że niewykorzystaną szansą Kościoła w Polsce są choćby homilie wygłoszone podczas odwiedzin Papieża w ojczyźnie.
Cóż z tego, że są one znacznie łatwiejsze od encyklik czy adhortacji, skoro w szkolnej i katechetycznej praktyce redukuje się często Ojca Świętego do roli autora 3-4 najbardziej znanych cytatów - z placu Zwycięstwa w Warszawie, z pierwszego kazania na krakowskich Błoniach, może jeszcze z któregoś z kazań gnieźnieńskich czy jasnogórskich. A, co jeszcze gorsze - czytamy papieskie słowa wyłącznie jako teksty historyczne. A wtedy okazuje się, że Jan Paweł II mówi o godności człowieka pracy do komunistów rządzących PRL-em, ale niekoniecznie do menedżerów wielkich korporacji poniżających pracowników w naszych czasach. Wzruszamy się bohaterstwem górników, którzy upominali się w Piekarach o poszanowanie niedzieli jako dnia świętego i dnia odpoczynku, zgodnie z hasłem: "Niedziela jest Boża i nasza", ale wolimy nie pytać, jak wygląda w praktyce dobrowolność niedzielnej pracy tu i teraz.

Wreszcie, wygodnie jest - zwłaszcza pamiętającym czasy minione słusznie i oby bezpowrotnie - podziwiać odwagę Papieża, kiedy pytał: "Czy człowiek może powiedzieć Chrystusowi "nie"? Pamiętamy, Papież mówił, że może powiedzieć "nie", ale zaraz dodawał: "Jaki argument serca i rozumu można przedłożyć sobie samemu i bliźnim, i rodakom, i Narodowi, ażeby odrzucić to, czym wszyscy żyliśmy przez tysiąc lat" (homilia na Błoniach, rok 1979). Byłoby lepiej - zamiast zastanawiać się, jak przełknął te słowa Gierek - pytać siebie i swoich bliskich: dlaczego coraz częściej Polacy, szczególnie młodzi chyłkiem, bez deklaracji i efektownych gestów opuszczają Kościół. W dodatku często przez nikogo nie pytani o racje serca i rozumu.

Takie uwspółcześnione, wprowadzone w dzisiejsze realia nauczanie Papieża zbyt rzadko słychać chyba i z ambon, i w katechetycznych salach szkolnych.

Jakie pokolenie?

Zdaniem ks. profesora Doli po Janie Pawle II doświadczenie spotkań i towarzyszące im przeżycia zostaną przede wszystkim tym, którzy żyli w Jego czasach. Na szczęście, w tysiące można liczyć tych, którzy mieli możliwość spotkać się z Nim na audiencjach prywatnych, spojrzeć Papieżowi w oczy, podać rękę, czasem zamienić parę zdań. Miliony Polaków spotykały się z Nim na wielkich liturgiach podczas wizyt w Polsce, a już On dbał o to, by każdy ze słuchaczy miał wrażenie, że Ojciec Święty mówi właśnie do niego.

- Ta obecność pozwalała ludziom doświadczyć obecności Boga - mówi ks. Dola. - Przeżywali msze święte z Nim szczególnie, nawet jeśli stali w tłoku, daleko od ołtarza, gdzieś w sektorze. Kto był na którejś z papieskich mszy, pamięta coś pozornie niemożliwego - skupienie wielkiego tłumu. Ja sam mam przed oczyma obraz Papieża z Wielkiego Piątku poprzedzającego Wielkanoc w 2005 roku. Jan Paweł II siedzący w czasie drogi krzyżowej w Coloseum przed telewizorem i przyciskający do siebie krzyż. Jakby chciał pokazać, że akceptuje ludzkie cierpienie.

Może właśnie Papieżowi i jego cierpieniu przeżywanemu na oczach wszystkich zawdzięczamy dziś to, że w Polsce słabiej niż gdzie indziej słychać głosy wzywające do eutanazji ludzi starych i chorych. Zresztą z wielu jego oddziaływań nie zdajemy sobie sprawy. Przykład życia i śmierci Jana Pawła II pewnie działa na wielu z nas, także wtedy, gdy nie potrafimy cytować całymi akapitami jego słów. Papież i jego nauczanie są jakoś obecne w społeczeństwie. Także przez szpitale czy szkoły jego imienia, a nawet tak często krytykowane pomniki.

Trudno jednak nie pytać, co zostało ze zrywu 2 kwietnia 2005. Zwłaszcza z takiej mobilizacji młodzieży, która utrwaliła w świadomości pojęcie Pokolenie JPII. Kiedy patrzy się na ubywanie z naszych parafialnych kościołów szczególnie ludzi młodych, można mieć wątpliwości, czy takie pokolenie w ogóle istnieje. A jeśli tak, to czy nie należą do niego raczej dzisiejsi 50-latkowie, dla których wybór Karola Wojtyły był pokoleniowym przeżyciem?

Oczywiście wiem, że w każdej prawie parafii jest grupa młodych zaangażowanych chrześcijan i że ich istnienie wyróżnia nas w Europie. Tylko, że ta wiedza nie może przesłaniać innej prawdy: przynajmniej część tych młodych ludzi, którzy 5 lat temu parzyli sobie ręce zniczami dla Jana Pawła II, omija dziś Kościół z daleka. I to dla nich trzeba dziś "przetłumaczyć" Papieża na język współczesności.
Nie zrobią tego nawet najsprawniejsi specjaliści od PR.
Do tego potrzebni są prorocy.

Dołącz do nas na Facebooku!

Publikujemy najciekawsze artykuły, wydarzenia i konkursy. Jesteśmy tam gdzie nasi czytelnicy!

Polub nas na Facebooku!

Dołącz do nas na X!

Codziennie informujemy o ciekawostkach i aktualnych wydarzeniach.

Obserwuj nas na X!

Kontakt z redakcją

Byłeś świadkiem ważnego zdarzenia? Widziałeś coś interesującego? Zrobiłeś ciekawe zdjęcie lub wideo?

Napisz do nas!
Wróć na pomorska.pl Gazeta Pomorska