Czy może istnieć spółka jednoosobowa?

- W spółce jawnej jest dwóch wspólników uczestniczących w równych częściach w zyskach i stratach. Stanowisko wspólników jest zgodne: jeden chce zbyć swoje udziały na drugiego, przy czym drugi nadal chce prowadzić tę firmę. Czy może istnieć spółka jednoosobowa?

- Nie może istnieć jednoosobowa spółka jawna, podobnie jak nie można sobie wyobrazić umowy o dzieło, w której zamawiającym i przyjmującym zamówienie byłaby jedna osoba. Można natomiast zbyć udział w spółce jawnej. Nabywcą musi być jednak ktoś inny niż drugi z dotychczasowych wspólników, na przykład jego żona, syn, teściowa. Najprostszym rozwiązaniem problemu to właśnie zbycie udziału w tej spółce na rzecz osoby, z którą wspólnik pozostający w spółce chciałby współpracować. Inną możliwością jest likwidacja spółki i zakup jej przedsiębiorstwa przez tego ze wspólników, który chciałby je prowadzić.

- W jaki sposób należy przeprowadzić zbycie tych udziału w spółce? Czy przez uchwałę wspólników i zmianę w KRS? Czy notarialnie?

- Zbycie udziału jest możliwe tylko wówczas, gdy umowa spółki tak stanowi. Jeśli brak w tej mierze postanowienia w umowie spółki, to należy przez jej zmianę takie postanowienie wprowadzić. Ponadto zwrócić należy uwagę na to, że udział wspólnika spółki osobowej może być przeniesiony na inną osobę tylko po uzyskaniu pisemnej zgody wszystkich pozostałych wspólników, chyba że umowa spółki stanowi inaczej. Chodzi o to, że wspólnik pozostający w spółce chce zwykle mieć wpływ na to, kto jest jego wspólnikiem.

Zbycie udziału dochodzi do skutku przez zawarcie umowy pomiędzy dotychczasowym wspólnikiem oraz nabywcą udziału. Może być to np. umowa sprzedaży lub darowizny. Nie wymaga ona formy aktu notarialnego, ani notarialnego poświadczenia podpisu, choć to ostatnie nie zaszkodzi. Po dopełnieniu powyższych formalności należy przeprowadzić rejestrację w KRS, ale nie jest ona warunkiem skuteczności transakcji.

- Jak kształtuje się odpowiedzialność za zobowiązania w przypadku zbycia udziału?

- W przypadku przeniesienia udziału wspólnika na inną osobę, za zobowiązania występującego wspólnika związane z uczestnictwem w spółce jawnej i zobowiązania tej spółki, odpowiadają solidarnie występujący wspólnik oraz wspólnik przystępujący do spółki.

- A jest inna możliwość?

- Alternatywną możliwością jest przeprowadzenie likwidacji spółki jawnej. W toku likwidacji wspólnik zainteresowany dalszym prowadzeniem przedsiębiorstwa kupuje je od spółki. Cena wchodzi do masy likwidacyjnej i w analizowanym przypadku w połowie przypadnie drugiemu wspólnikowi. Po zakończeniu likwidacji spółkę należy wykreślić z KRS, a w międzyczasie wspólnik, który kupił przedsiębiorstwo może je prowadzić dalej. Musi się on oczywiści wpisać się do ewidencji działalności gospodarczej.

- Jak kształtuje się odpowiedzialność za zobowiązania w przypadku zbycia przedsiębiorstwa?

- Nabywca przedsiębiorstwa jest odpowiedzialny solidarnie ze zbywcą za jego zobowiązania związane z prowadzeniem przedsiębiorstwa, chyba że w chwili nabycia nie wiedział o tych zobowiązaniach, mimo zachowania należytej staranności. Odpowiedzialność nabywcy jest jednak ograniczona do wartości nabytego przedsiębiorstwa według stanu w chwili nabycia, a według cen w chwili zaspokojenia wierzyciela.