Dawny cmentarz w Grudziądzu wpisano do rejestru zabytków. Historycy się cieszą, a właściciel terenu odwołuje się od decyzji. Zobacz zdjęcia

...wpisany jest do ewidencji zabytków prowadzonej przez Miejskiego Konserwatora Zabytków w Grudziądzu. Od blisko trzech lat o jego umieszczenie w "państwowym" rejestrze zabytków zabiegało grudziądzkie Towarzystwo Opieki nad Zabytkami.

- Zależy nam na tym, ponieważ są tutaj pochowane szczątki żołnierzy wielu narodowości. Pamiętajmy, że pierwsze pochówki były tutaj dokonane w 1864 roku: dwóch żołnierzy duńskich, następnie żołnierzy francuskich, groby żołnierzy carskich, bolszewików, ale najważniejsze, że znajdują się tutaj także groby żołnierzy polskich, którzy zginęli w wojnie polsko-bolszewickiej w 1920 roku - mówi Rafał Heidek, prezes grudziądzkiego oddziału Towarzystwa Opieki nad Zabytkami.

I niedawno teren ten został wpisany do rejestru zabytków, co zapewnia mu większą ochronę niż wpis do gminnej ewidencji.

Stary dolny cmentarz garnizonowy tzw. francuski został wpisany do rejestru zabytków jako miejsce upamiętniające:

• jeńców internowanych w cytadeli Twierdzy Grudziądz podczas wojny prusko-duńskiej 1864 roku i francusko-pruskiej 1870-1871 jeńców internowanych i żołnierzy poległych w wyniku wojen: prusko-austriackiej 1866 r.,
• I wojny światowej 1914-1918,
• i wojny polsko-bolszewickiej 1920 r.
• oraz załogę garnizonu Twierdzy Grudziądz.

To, że nadal spoczywają tam szczątki ludzkie, udowodniły badania, które zostały przeprowadzone na zlecenie konserwatora zabytków. Na terenie tym wykonano wykopy sondażowo-weryfikacyjne. Badania koordynował archeolog Michał Oleksy.

• W wykopie wykonanym w centralnej części cmentarza znaleziono "szczątki pochowane regularnie, głęboko, jednoczasowo, wieloosobowo.
• W wykopie wykonanym w północno-zachodniej części cmentarza znaleziono szczątki pochowane płytko, nieregularnie, bez trumien, noszące ślady zabiegów sekcyjnych.
• Natomiast w trzecim wykopie znaleziono resztki stojącego tutaj niegdyś obelisku, który upamiętniał spoczywających tutaj żołnierzy pruskich poległych i zmarłych w latach 1914-1916.

Decyzja Wojewódzkiego Konserwatora Zabytków praktycznie stopuje inwestycyjne plany właściciela, który w tym miejscu chce budować mieszkania.

- Nie zgadzamy się z taką decyzją Wojewódzkiego Konserwatora Zabytków i będziemy dążyli do jej uchylenia przez Ministerstwo Kultury - mówi Paweł Krupiński, przedstawiciel właściciela terenu. Decyzji wydanej przez Wojewódzkiego Konserwatora Zabytków zarzuca m.in. błędy formalne.

- Rozumiem właściciela terenu, że chce przeprowadzić tutaj swoją inwestycję, że wpis do gminnej ewidencji zabytków mu w tym przeszkadza, jednak ten teren w miejskim planie zagospodarowania jest przeznaczony na miejsce pamięci. Jest tutaj prawie 2 tys. pochówków, więc jakakolwiek inwestycja na tym terenie jest nie do przyjęcia - uważa Rafał Heidek.

Przypomnijmy, na terenie przy ul. Zawiszy Czarnego przez lata mieściła się baza PUM. Pod koniec 2020 roku spółka sprzedała tę nieruchomość deweloperowi, który chciał - i nadal chce - w tym miejscu budować mieszkania. To spotkało się ze sprzeciwem grudziądzkich historyków.

Sprawę rozwiązać miało przejęcie tego terenu przez miasto w zamian za inną nieruchomość przekazaną deweloperowi.
- Rozmowy z miastem były prowadzone, ale utknęły w martwym punkcie. Wola po naszej stronie była, chcieliśmy dojść do porozumienia, ale to się nie udało - mówi Paweł Krupiński.

- Miastu zależy na przejęciu tego terenu, ale propozycja, którą złożył podmiot, który jest jego właścicielem kilkukrotnie przewyższa wartość nieruchomości - mówi Karol Piernicki, rzecznik prezydenta Grudziądza.

Rzecznik Piernicki dodaje, że miasto jest otwarte na dalsze negocjacje.

Na tę chwilę, pozostaje czekać na to czy odwołanie złożone przez właściciela terenu zostanie uznane za zasadne.