Kodeks pracy 2019. Wszystko o zmianach w urlopach i umowach o pracę. Odpowiada ekspert!

Na pytania odpowiadała Agnieszka Dobrodziej, nadinspektor pracy w Okręgowym Inspektoracie Pracy w Bydgoszczy.

Słyszałem, że zmieniły się zasady dotyczące zatrudniania na umowy na czas określony. Proszę o więcej informacji na ten temat.
Zasady dotyczące zatrudniania na podstawie umów na czas określony zmieniły się w lutym 2016 roku. Zasadnicza zmiana polega na tym, że limit wykonywania pracy na podstawie umów na czas określony wynosi 33 miesiące i dotyczy to maksymalnie 3 umów na czas określony. To oznacza, że do tego limitu nie wliczamy umów na okres próbny i na czas nieokreślony. Po zmianie przepisów zrównano okresy wypowiedzenia na podstawie umów na czas określony i nieokreślony. Wynoszą one, bez względu na rodzaj umowy, 2 tygodnie, miesiąc i trzy miesiące w zależności od ogólnego stażu pracy u tego samego pracodawcy.

Chciałabym odejść z firmy za porozumieniem stron. Czy w związku z tym mogę prosić o zwolnienie z obowiązku świadczenia pracy?
Porozumienie stron jest jedną z form rozwiązania umowy o pracę, lecz wymaga zgody obu stron. Jeżeli pracodawca nie zgodzi się na rozwiązanie umowy w tym trybie, będzie Pani musiała, niestety, zastosować wypowiedzenie umowy. Nic nie stoi na przeszkodzie, aby pani poprosiła pracodawcę o zwolnienie z obowiązku świadczenia pracy, ale decyzja należy do niego. Przepisy prawa pracy tego nie regulują.

Do kiedy trzeba wykorzystać zaległy urlop wypoczynkowy?
Zaległy urlop wypoczynkowy należy wykorzystać do 30 września roku następnego po roku, w którym pracownik nabył do niego prawo.

Jaką rekompensatę za pracę w niedziele zapisano w kodeksie? Czy mogę powiedzieć szefowi, że wolę pieniądze zamiast dnia wolnego?
Za pracę w niedziele pracownikowi przysługuje inny dzień wolny - co do zasady udzielany na sześć dni przed tą pracą w niedzielę lub na sześć dni po. Ostatecznie jeżeli nie dojdzie do udzielenia dnia wolnego na powyższych zasadach, powinien być on udzielony nie później niż do końca okresu rozliczeniowego. Pracownik nie ma prawa domagać się wypłaty wynagrodzenia za przepracowaną niedzielę. Może natomiast liczyć na wypłatę dodatku jak za pracę w godzinach nadliczbowych w sytuacji, kiedy pracodawca nie ma żadnej możliwości udzielenia mu dnia wolnego w naturze. Pracownikowi przysługuje wówczas dodatek w wysokości 100 proc. wynagrodzenia za każdą godzinę przepracowaną w niedzielę.

Pracuję już 10 miesięcy bez umowy na piśmie. Obiecano mi umowę o pracę, ale szef mnie ciągle zwodzi. Nie wiem czy powinien tak dalej pracować czy się zwolnić?
Może Pan złożyć skargę do Okręgowego Inspektoratu Pracy w Bydgoszczy. Tylko proszę pamiętać o konieczności wyrażenia zgody, że kontrola jest wywołana Pana skargą. W przeciwnym razie, jeżeli nie będzie Pana w zakładzie w dniu wszczęcia kontroli legalności zatrudnienia, inspektor pracy nie będzie miał możliwości zbadania kwestii Pana zatrudnienia.

Podjęłam pracę w sklepie odzieżowym. Obiecano mi umowę zlecenie. Pracuję już 10 dni, a jeszcze nie dostałam umowy na piśmie. Co mam dalej robić?
Zgodnie z obowiązującym prawem cywilnym, w przypadku obywateli polskich nie ma obowiązku potwierdzenia umowy zlecenia na piśmie. Natomiast w ciągu 7 dni od dnia zatrudnienia cywil-noprawnego, powinien Pan być zgłoszony do obowiązkowego ubezpieczenia społecznego do ZUS z dniem faktycznego rozpoczęcia pracy. Wypełniając dokumenty pracownicze, powinien Pan był wypełnić formularze dotyczące zgłoszenia, przystąpienia do ubezpieczenia dobrowolnego – chorobowego lub rezygnacji. Proszę się upewnić w tym zakresie. W razie wątpliwości, proszę wystąpić na piśmie do właściwego inspektoratu ZUS zgodnie z siedzibą pracodawcy.

Pracuję jako sprzątaczka na basenie w godzinach, kiedy basen jest nieczynny. Kierowniczka powiedziała mi, że kiedy zrobię swoje, mogę iść do domu. Mam umowę o dzieło. Czy to prawidłowo?
W Pani przypadku powinna być zawarta umowa zlecenie/o świadczenie usług, gdyż charakter pracy oraz sposób jej wykonywania jednoznacznie świadczą o wykonywaniu usługi. Umowa o dzieło nie podlega ozusowaniu i jest Pani pozbawiona wszelkich świadczeń z tytułu choroby. Nie są odprowadzane żadne składki, okres wykonywania pracy na tej podstawie nie liczy się do stażu pracy, uprawnień emerytalno-rentowych, zasiłku dla bezrobotnych.